تهران: بحث بر سر «الفِ» بادیگارد و حاتمی‌کیا

به گزارش حلقه وصل، قسمت تازه برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته 17 اردیبهشت ماه با موضوع انتقادپذیری در جامعه سینمایی ایران روی آنتن زنده شبکه سه سیما رفت.

چرا باید با مشت بر سینه منتقد بکوبیم؟!

بهروز افخمی در ابتدای این برنامه درخصوص انتقادپذیری در جامعه سینمایی کشور گفت: ما فیلمسازها توقع داریم از همه انتقاد کنیم، اما نمی پذیریم کسی از ما انتقاد کند. چرا ما باید سعی کنیم منتقدی که از فیلم ما بد می گوید ساکت کنیم و با مشت بر سینه او بکوبیم. یا با او رفیق شویم و فالوده بخوریم تا کاری کنیم او دوستانه از همه ساخته های ما خوشش بیاید.

مجری «هفت» با طرح این سوال که "رابطه صحیح با منتقد چیست؟" ادامه داد: چرا فیلمساز باید منتقد بداخلاق و چقر بددهنی مثل مسعود فراستی را تحمل کند؟ البته در این مورد بخصوص او رفیق بازی سرش نمی شود. اما به طور کلی چرا باید به منتقد آزادی عمل داد و از گوشه چشم به او توجه کرد؟ چون به نفع خود ماست.

ما فیلمسازها به طور سازمان یافته نقد را سانسور می کنیم

وی انتقادناپذیری در حوزه سینما را به فیلمسازها محدود ندانست و گفت: در کل انتقادپذیری در میان ما کم است؛ مخصوصا انتقادهایی که به جامعه صنفی یا سیاست های مدیریتی مرتبط می شود. ما خود را مجاز می دانیم دیگران را به تصویر بکشیم و اسمش را هم انتقاد اجتماعی می گذاریم، اما وقتی صحبت از جامعه فیلمسازی و روابط درون آن می شود به طور سازمان یافته شروع به سانسور آن می کنیم.

انتقاد تهیه کننده «کفشهایم کو؟» به قانون جدید شورای صنفی نمایش

در ادامه برنامه علی قائم مقامی تهیه کننده فیلم سینمایی «کفشهایم کو؟» با انتقاد از قانون جدید شورای صنفی نمایش در محدود کردن مدت زمان اکران فیلم ها و وضعیت سالن ها تعلق گرفته به این فیلم، گفت: آئین نامه محدودیت اکران 10 هفته ای درباره فیلم هایی مثل فیلم من که کاملا بخش خصوصی است، نباید لحاظ شود. ما به 2 سینما با تعداد هفته ی بیشتر مثلا 15 هفته راضی ایم.

این تهیه کننده مهم ترین علت عدم فروش آخرین ساخته کیومرث پوراحمد را اضافه شدن یک فیلم به اکران نوروزی نسبت به سال های گذشته دانست و افزود: امسال یک فیلم بیشتر در ایام نوروزی اکران شد. لذا به فیلم «کفشهایم کو؟» سینمای کمی تعلق گرفت. وقتی اعتراض می کنیم به ما مجوز اکران داده اید، اما سالن ما کم است می گویند نمی توانیم سینماداران را اجبار کنیم یک فیلم را اکران کنند؟! من از شما می پرسم در تعطیلات نوروز چه کسی پیدا می شود ساعت 10 صبح فیلم ببیند؟ اگر بن هور هم به نمایش در می آمد نمی توانست فروش خوبی داشته باشد.

سیاست متناقض مدیران جشنواره های سینمایی

در ادامه، میزگرد برنامه «هفت» درباره انتقادپذیری در سینما با حضور علی معلم، منتقد سینما برگزار شد. معلم در ابتدای این برنامه با انتقاد از اظهارنظرهای متناقض مسئولین سینمایی گفت: ما مدیران و مسئولین سینمایی خود پر از تناقضیم و هیچ نقدی را هم برنمی تابیم. وقتی در جشنواره ای از فشار جمعیت زیاد، مردم روی همین می ریزند می گویند ببینید چقدر استقبال خوبی شده است! و وقتی در جشنواره دیگری تنها 5 نفر به تماشای یک فیلم می نشینند می گویند چه جشنواره متمدنانه ای و درست این است. خب ما کدام حرف شما را باور کنیم؟

وی در ادامه افزود: ما درون و برون مان به شدت تناقض دارد. به ظاهر می خندیم گویی از نقد استقبال می کنیم، اما از درون می پاشیم و به دنبال انتقام هستیم. انتقام با نقد فرق دارد. نقد از سر دوست داشتن است. البته بین نقد و هرگونه اظهارنظر از روی شکم سیری تفاوت باید قائل شد. و هر نقدی زبان خاص خود را دارد.

همه رسانه ها روابط عمومی مدیران سینمایی شده اند!

معلم با بیان آنکه اغلب این نقدناپذیری از سوی مدیریت دیده می شود تا از سوی فیلمسازها، بیان داشت: فیلمسازهایی بوده اند که 6 ماه هم با ما قهر کرده اند اما نهایتا فهمیده اند این نقد برای ادامه کارشان مفید بوده است. اما درمورد مسئولین این چنین نیست.

این منتقد سینما ادامه داد: شما ماه هاست در فضای رسانه ای کشور هیچ گونه نقدی به عملکرد مدیران سینمایی نمی بینید. گویی همگی به روابط عمومی آقایان تبدیل شده اند. جالب است روابط عمومی در ایران امروز تبدیل به روابط خصوصی شده است. یعنی پول می دهیم و هدیه می دهیم تا برخی را کنترل کنیم.

نقد اجتماعی و بی سوادی فیلمسازها!

معلم در پاسخ به این سوال افخمی که "چطور می شود به اسم فیلم های نقد اجتماعی علیه قصاص فیلم ساخت، اما علیه سینما نه؟" گفت: حجم زیاد نقد اجتماعی در فیلم های ما اغلب به بی سوادی فیلمسازهای ما برمی گردد. نا آگاهی آنها از مسائل اجتماعی سبب این موضوع می شود.

وی افزود: چرا مدیران سینمایی ما فکر می‌کنند فیلم ها از اندیشه های آنها نشات می گیرند؟ که در پایان هر سال درباره فیلمهایی که در دوران آنها ساخته شده است، نظر می دهند!

معلم با بیان آنکه هیچ شغلی نباید تقدس داشته باشد، گفت: چه می خواهد پزشکان باشد، چه سینماگران و چه پلیس! من معتقدم مدیریت و هر فعالیتی که از بودجه عمومی استفاده می کند باید خود را موظف بداند در مقابل افکار عمومی پاسخ دهد. والا فساد به وجود می آید. سالم سازی تنها از طریق نقد صورت می گیرد. نباید احساس کنیم منتقد به دنبال انتقام است.

حجازی: اکران فیلم های نوروزی کافی است!

در ادامه برنامه سید روح الله حجازی، کارگردان فیلم سینمایی «مرگ ماهی» میهمان رسول صدرعاملی شد. وی در این گفتگو بیان داشت: از سینماداران و صاحبان پردیس های سینمایی درخواست می کنم که سیستم گردشی در اکران فیلم های سینمایی را به درستی محقق کنند، چرا که فیلم های اکران نوروزی به اندازه کافی اکران و فروش کردند و باید برای فیلم های جدید تمهیدات ویژه ای در نظر گرفته شود تا عدالت رعایت شده باشد.

انتقاد صدرعاملی از شیوع فراخوان های بازیگری

رسول صدرعاملی با انتقاد از روح الله حجازی برای انتشار فراخوان بازیگری برای یافتن بازیگر فیلم بعدی خود، گفت: من نمی دانم این فراخوان ها چیست که اخیرا مد شده است؟! هیجانی در میان خانواده ها ایجاد می کنیم و بسیاری رزومه می فرستند و در آخر هم هیچی.

وی افزود: اگر به دنبال فرد خیلی خاصی باشیم معنا دارد اما این فراخوان هایی که اغلب به سامانه درآمدزادی خاصی هم متصل است و تنها سن و جنسیت را می پرسند، بی معنی است. به نظرم افراد مستعد سینما به این پیام ها نباید توجه کنند و به کلاس ها و دوره های بازیگری بروند.

نقد فراستی به حسن روحانی

در ادامه برنامه مسعود فراستی به همراه محمدتقی فهیم، منتقد سینما به نقد فیلم سینمایی «بادیگارد» در میز نقد «هفت» پرداختند.

فراستی در ابتدای این بخش با اشاره به موضوع برنامه (نقدپذیری) گفت: چند روز پیش فیلمی یک دقیقه ای از رئیس جمهور مان دیدم که با ماشین آخرین مدل ژاپنی سیاه وارد سالن یک کارخانه و جمع کارگران می شود از درون ماشین برای آنها دست دراز می کند.

وی افزود: فیلم من را متعجب کرد. من به آقای روحانی رای دادم و در مصاحبه با آقای ظریف از برجام دفاع کردم و گفتم آنها که می گویند هم ظریف می خواهیم هم سلیمانی درست می گویند. مخلص سردار سلیمانی هم هستم. اما اگر رئیس جمهور عزیزمان بپذیرد این نقد را که این رفتار واقعا اشتباه بود و از دست شان در رفت، خیلی خوب است و اگر بی اعتنایی کند و نپذیرد که با ماشین آخرین مدل ژاپنی سیاه و کمی ترسناک نمی شود رفت پیش کارگران و از روز کارگر حرف زد، نشان می دهد نقدپذیر نیست.

فراستی نهایتا گفت: امیدوارم این نقد کوچک من به جایی برسد تا بتوان گفت می شود رئیس جمهور را هم نقد کرد و این باب باز شود.مجید فراستی از سخنان اخیر آیت الله جوادی آملی

وی در ادامه با اشاره سخنان اخیر آیت‌الله جوادی‌آملی در بازدید از نمایشگاه کتاب، گفت: یک جمله چند روز پیش از آقای جوادی آملی عزیز خواندم که "نقد کتاب واجب است. با نقد کتاب، آگاهی بخشی را رواج می دهیم". این جمله عالی است. نقد، مروج کتاب خوانی، مروج فیلم خوب دیدن و مروج فرهنگ است. نقد علی رغم آنکه تیغ دولبه است، در عین حال جامعه را واکسینه و محافظت می کند.

فهیم: «بادیگارد» نقدی بر رفتار سیاستمداران کنونی

در ادامه محمدتقی فهیم، منتقد سینما بیان داشت: اتفاقا فیلم «بادیگارد» درباره همین سیاستمدارانی است که نسبت به ابتدای انقلاب تغییر کرده اند و با ماشین ضد گلوله به جمع کارگران می روند.

وی افزود: فیلمساز فیلمی می سازد که به دوستان و رفقای قدیمی خود تذکری می دهد که بترسید از روزی که این کشتی سوراخ شود. در واقع نقد درست وارد می کند. برای همین است که می گویم «بادیگارد» پخته ترین فیلم این کارگردان است. با «چ» شروع می شود و با این فیلم یک حمله قوی به درون این نظام و رفتارهای این یاران قدیمی است.

فراستی: «بادیگارد» تنها ادای یک فیلم آرمانگرا را درمی آورد

فراستی در پاسخ به وی گفت: اصلا چنین چیزی در «بادیگارد» نیست. «بادیگارد» تنها ادای یک فیلم آرمان گرا را در می آورد و بازی پرویز پرستویی در این فیلم به شدت کلیشه ای است. حیدر ذبیحی حتی کاریکاتور قهرمان های فیلم های قبلی حاتمی کیا هم نیست. قهرمان «بادیگارد» رفتار انسان دوستانه ندارد. پس از انفجار و کشته شدن مردم یا در درگیری پارک اصلا در چهره حیدر ناراحتی و غصه از این واقعه نمی بینیم. حیدر ذبیحی در تمامی ماموریت های خود شکست خورده است. او محافظ اشخاصی بوده است که همگی ترور شدند. دانشمند هسته ای فیلم هم یک نفر سوسول است.

این منتقد ادامه داد: اسم فیلم هم «بادیگارد» است نه «محافظ». درصورتی که تمام فیلم می گوید من «محافظ» هستم. چرا اسم فیلم را این گذاشته است؟ چون شیک است. فیلم قبل از آنکه درباره حاج حیدر باشد درباره حاتمی کیا است. حاتمی کیا در انتهای فیلم قهرمانش را می کشد و بعد با یک چرخش زیبای دوربین می رود روی نام «بادیگارد» که بعد الفش می شود «حاتمی کیا». تفکر مقدس و غیرمقدس فقط خودش را می تواند تحمل کند حتی قهرمان فیلمش را نیز تحمل نمی کند.

حاتمی کیا بهترین فیلمساز بعد از انقلاب

در ادامه فهیم در پاسخ به فراستی گفت: این طبیعی است که حاتمی کیا پای فیلمش امضا می کند که این فیلمی است از من! فیلم حاتمی کیا سویه مردمش و دغدغه ها و نسبت اش با مجموعه سینمای ما رو به سعود است و از همه بیشتر من فکر می کنم همچنان نسبت به افکارش پایبند مانده است. او بهترین فیلمساز بعد از انقلاب است. و در مقابل هنر در برابر هنر می ایستد. فیلمی که محتوا و پیام و حرف نداشته باشد، هرچه قدر دوربین را بچرخانی فایده ای ندارد. ما پیش از آنکه سینما را بشناسیم، حرف داشتیم و مزیت این فیلم همین است.

سطح سلیقه مخاطب را پائین آوردیم

«هفت» در بخش انتهای خود به سراغ سامان سالور، کارگردان فیلم سینمایی «آمین خواهیم گفت» رفت. وی در این گفتگو بیان داشت: تا سینمای بدنه ای وجود نداشته باشد، سینمای مستقلی وجود ندارد. نمی توان گفت تنها فیلمسازی، فیلمساز است که تصویری روشن از جامعه خود ارائه دهد.

سالور با انتقاد از وضعیت اکران فیلمش گفت: سطح سلیقه ای از مخاطب درست کردیم که یا باید خود را به آن سطح سلیقه بیاوریم و «50 کیلو آلبالو» و «من سالوادور نیستم» بسازیم و یا آنکه یک فیلم آبرومند بسازیم.

این کارگردان افزود: مورد اول آسان تر است چون وقتی به هر قیمتی می خواهید بفروشید و ستاره می آورید، هر پخش کننده ای به سراغ شما می آید، اما وقتی یک فیلم اجتماعی و تلخ می سازید، روابط پیچیده می شود و شما باید باندی داشته باشید تا پشت فیلم شما بیاید.

وی ادامه داد: حتی جشنواره فیلم فجر هم به این مسئله بی توجه است. جشنواره تخصص بسیار خوبی در نابود کردن و از بین بردن ستاره های خود دارد.

برنامه سینمایی «هفت» با اجرا، سردبیری و تهیه کنندگی بهروز افخمی هر هفته جمعه شب ها به طور زنده روی آنتن شبکه سه سیما می رود.