به گزارش حلقه وصل، هشتمین قسمت از فصل جدید از برنامه‌ی تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، یک‌شنبه ۲۹ دی ماه با موضوع «اندیشه سیاسی و اقتصادی آیت الله هاشمی رفسنجانی» روی آنتن رفت.
مهمانان این قسمت برنامه مهندس محمد عطریانفر و مهندس عباس سلیمی نمین بودند و برنامه به صورت مناظره روی آنتن رفت.
درباره عدالت اجتماعی در اندیشه آیت الله هاشمی رفسنجانی محمد عطریانفر بیان کرد: «انسان ها متناسب با شرایط زندگی خود به پدیده‌ها و پیرامون نگاه می‌کنند. نگاه ایشان هم همین طور است. به نظرم به جای اینکه بحث را معطوف کنیم به کارهای عملیاتی باید معطوف کنیم به مبانی و دغدغه‌های روحی و عقیدتی آیت الله هاشمی رفسنجانی. آنچه در دوران اول آیت الله هاشمی رفسنجانی می‌بینیم آنچه از عدالت بیان می‌کند، نوعی هم دلی با مردم محروم و ستم دیده‌ای است که از ستم شاهی به ستوه آمدن و ایشان با آنها همدلی می‌کند، اما بعد از به قدرت رسیدن آیت الله هاشمی رفسنجانی پاسخگوی مسائل مردم است و طبیعتاً نگاه‌ها تغییر می‌کند. ایشان به اقتضا زمان سخن می‌گوید.»
عباس سلیمی بیان کرد: «من شخصیت آیت الله هاشمی رفسنجانی را در دوران معاصر، شخصیت برجسته ای می دانم. ما در دوران قبل از انقلاب کمتر با آفات مواجه هستیم، اما بعد از تأسیس حکومت آفاتی گریبانگیر ما شد. این آفات هم سطوح بالا به سطوح مختلف جامعه سرایت کرد. ما می‌توانیم سیاستمداران را محترم بشماریم، اما نقد عالمانه هم بکنیم تا بتوانیم از دوران‌های مختلف درس بگیریم. جامعه به لحاظ تولید فکر به ۴ دسته تقسیم می‌شود. ۱) کسانی که مولد هستند و تابع قانون هستند؛ ۲) مولد هستند اما تابع نیستند؛ ۳) نه مولد هستند نه تابع؛ ۴) مولد نیستند اما تابع هستند. ما از دسته چهارم آسیب نمی‌بینیم و آفات هم او را دچار دگرگونی نمی‌کند. دو دسته از این افراد هستند که اگر آفات سراغشان برود جامعه را دچار دگرگونی می‌کنند؛ دسته دوم که میگویند چرا باید خود را مقید به چیزی کنیم که خودمان تولید کرده ایم. دسته سوم که خودشان را برجسته می‌داند، اما تولیدی هم ندارند. این قشر بعد از انقلاب گاهی کمک کرده اند گاهی زیان رسانده اند. برای اینکه آیت الله هاشمی رفسنجانی را در کدام دسته قرار دهم می‌خواهم مستند صحبت کنم. بعد از تأسیس جمهوری اسلامی امام خمینی (ره) اصولی را مبنای حرکت خود قرار دادند. مولد بودن خیلی ارزشمند است اما وقتی رسیدیم به قانون باید تابع باشیم اگر تابع نباشیم آفات شروع می‌شود.»
عطریانفر ادامه داد: «فراموش نکنیم آیت الله هاشمی رفسنجانی دو شأن دارد. آیت الله هاشمی رفسنجانی از شخصیت‌های مؤسس جمهوری اسلامی است. این افراد وقتی امری را قانونی می‌کنند باید از آن تابعیت داشته باشند. فرض کنید که در یک مناسبتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم می‌گیرند به حج بروند امام خمینی (ره) هم نهیبی زدند. آقایان هم اشتباه کردند، این قانون گریزی نیست. آیت الله هاشمی رفسنجانی در مقام یک تبیین به یک جمع بندی برسد، اما خودش اعتقادی نداشته باشد یا گاهی امام خمینی (ره) را راضی می‌کند. اینها قانون گریزی نیست. این نسبت نا روایی است.»
سلیمی گفت: «آیت الله هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال ۱۳۶۲ در کتاب آرامش و چالش می‌نویسد «مجلس از امروز تا دهم مهر تعطیل است. بسیاری از نمایندگان به مکه می‌روند. کار خوبی نیست، تبعیض است و بدنامی دارد.» تبعیض یعنی برخورداری خلاف قانون. این مسأله را چه کسی شروع کرده است که حالا به مذاق آیت الله هاشمی رفسنجانی خوش نیامده است؟ خود آیت الله هاشمی رفسنجانی. در سال ۶۱ امام خمینی (ره) با نمایندگان ملاقاتی دارند و در آن از تعطیلی مجلس برای حج انتقاد می‌کنند و از آیت الله هاشمی رفسنجانی اسم می‌برند که ایشان چنین مجوزی دادند.»
عطریانفر پاسخ داد: «دقت کنید که امام خمینی (ره) از منظر رهبری و ولایت یک تذکری می‌دهند.»
سلیمی گفت: «که جلوی انحراف را می‌گیرند.»
عطریانفرگفت: «اسمش را انحراف نگذاریم. نمایندگان طبق قوانین داخلی مجلس یک تصمیمی گرفته اند.»
سلیمی ادامه داد: «خود آیت الله هاشمی رفسنجانی میگویند تبعیض. ۱۰ شهریور بعد از صحبت امام خمینی (ره) و جلسه هیئت رئیسه: دیدیم که بیش از ۸۰ نفر از نمایندگان می‌خواهند به حج واجب بروند تصمیم گرفتیم ۳ هفته تعطیل داشته باشیم.»
عطریانفر پاسخ داد: «آیت الله هاشمی رفسنجانی کار درستی کرده اند. قرار بوده ۱۴۰ نفر بروند امام خمینی (ره) تذکر داده اند. بعد مشخص شده ۸۰ نفر حج واجب دارند و باید بروند. شما بخشی از خاطرات ایشان را می‌پذیرید در بخشی از آن تردید می‌کنید. این درست نیست. پایه بحثتان باید یکسان باشد.»
سلیمی بیان کرد: «آیا یکی از دلایل استحقاق حج رفتن داشتن مجوز مدیریت کشور هست یا نیست؟ شما وقتتان فروخته اید.»
عطریانفر گفت: «شما کارمند دولت هستید و وقت حج رفتنتان می‌رسد. دولت نمی‌تواند بازدارنده باشد. مرخصی می‌گیرید و می روید.»
سلیمی پاسخ داد: «فرض کنید همه وزرا خواستند به حج بروند، رئیس جمهور نمی‌تواند جلوی آنها را بگیرد؟»
عطریانفر گفت: «در سال دوم و سوم اولین مجلس شورای اسلامی که جنگ هم بوده، آقایون تصمیم گرفته اند به مدت ده روز مفید مجلس را تعطیل کنند و به حج بروند و پذیرفته شده است. امام خمینی (ره) از یک منظر اصلح و بالاتری یک تذکر اخلاقی می‌دهند. آیت الله هاشمی رفسنجانی هم تأیید می‌کند و آقایان در هیئت رئیسه بررسی می‌کنند و نقد امام خمینی (ره) را حرمت قائل می‌شوند و این تخلف از قانون نیست.»
درباره آزادی اجتماعی در اندیشه و عمل آیت الله هاشمی عطریانفر بیان کرد: «احزاب در جمهوری اسلامی نه ربطی به آیت الله هاشمی رفسنجانی دارد نه آقای خامنه ای و نه امام خمینی (ره). قانون اساسی به احزاب پرداخته است اما نظام سیاسی ایران رقابت‌های حزبی را به معنای واقعی کلمه که سرنوشت مدیریت کشور از میان رقابت‌های حزبی رقم بخورد را قبول ندارد. وقتی سخن از نظام می‌گوئیم رهبری است و سرانی است که فراتر از قانون برای کشور تدبیر می‌کنند. در مجلس اول که قرار بود تشکیل شود، جامعه مدرسین تصمیم گرفتند برای تمام کشور نماینده معرفی کنند، اما امام خمینی (ره) یک نهیب تندی زدند که برای چه می‌خواهید تعیین تکلیف کنید. فقط برای قم نظر بدهید. احزاب داریم، مجوز هم می‌دهند، اما حقوق متقابل نظام و احزاب تعریف نشده است. احزاب اصلاح طلب و اصولگرا بیش از آنکه رقابت کنند دارند بازی‌های کودکانه انجام می‌دهند و نظام سیاسی ایران که مجموعه پشت صحنه همه این قواعد است این را اصلاح نمی‌کند. خود آیت الله هاشمی رفسنجانی گفته اند تا زمانی که روحانیت تکلیفش را با سیاست ورزی در کشور مشخص نکند احزاب پا نمی‌گیرد.»
سلیمی گفت: «با انتقادات در آن دوران به شدت برخورد می‌شد. برای مثال دانشجویان دانشگاه تهران کاری انجام داده بودند و نمایشگاهی از محصولات لوکس مناطق آزاد ایجاد کرده بودند. مناطق آزاد ابتدا برای تسهیل صادرات ایجاد شده بود اما جامعه یک دفعه متوجه شد که برای واردات از این مناطق استفاده می‌شود. آیت الله هاشمی رفسنجانی با دانشجویان چطور برخورد کرد؟ در نماز جمعه یک حمله شدید به آنها کرد. آیت الله هاشمی رفسنجانی در تمکین به قانون رفتاری دارد که قابل اغماض نیست. آیت الله هاشمی رفسنجانی در خاطراتشان میگویند دولت از بعضی از امکانات بنیاد مستضعفان می‌خواهد استفاده کند و امام خمینی (ره) میگویند شرعا اشکال دارد و امکانات بنیاد مستضعفان فقط برای مستضعفان است. بعدها بارها ایشان در خاطراتشان میگویند دستور دادم فلان چاپخانه از بنیاد مستضعفان بدهند به دانشگاه آزاد و… اینها منشأ انحرافات اساسی است.»
عطریانفر در پایان اضافه کرد: «من معتقدم آیت الله هاشمی رفسنجانی بیشتر از همه ما خود را ملزم به اطاعت از امام خمینی (ره) می‌داند. این استدلال صحیح نیست. اینکه همه وقایع سیاسی را در خاطرات ایشان جست و جو کنیم کار بیهوده و خطایی است.»
در بخش‌های دیگر برنامه زندگی نامه آیت الله هاشمی رفسنجانی پخش شد.
مجموعه‌ی «مصیر» به تهیه کنندگی کاوه امیری جاوید و پژوهشگری هدی محمدی و اجرای محمدمهدی ابراهیمی نصر در گروه اجتماعی شبکه چهار سیما تولید می‌شود و یکشنبه‌ها ساعت ۲۱ از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.