فیاض: سینمای ایران دچار سادیسم جنسی است/ فخیم‌‌زاده: چطور در زمان «به رنگ ارغوان» و «گزارش یک جشن» کسی نگفت حاتمی‌کیا را سر بریدند!/ عباسیان: رونمایی از «سند» پروپاگاندایی بیش نبود

سرویس حاشیه نگاری: برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته جمعه 7 اسفندماه با موضوع تحلیل داوری سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر و با اجرای بهروز افخمی از شبکه سه سیما پخش شد.

در ابتدای برنامه بهروز افخمی در واکنش به نامه هفته گذشته پرویز پرستویی گفت: در هفته ای که گذشت آقای پرویز پرستویی در واکنش که حرف هایی که در برنامه «هفت» زده شد، نامه بلندبالایی را منتشر کردند و در آن من را به عنوان یک فیلمساز متوسط سرزنش کردند. البته برای من سرزنش به حساب نمی آید، چون فیلمسازی را دوست دارم و متوسط یا بد، علاقه دارم فیلمسازی را ادامه دهم، فیلم ببینم و نظرم را درخصوص فیلم ها بیان کنم.

افخمی: «در مدت معلوم» فیلم آبرومندی است

در ادامه برنامه افخمی میزبان عوامل فیلم سینمایی «در مدت معلوم» بود و با جواد عزتی و وحید امیرخانی، بازیگر و کارگردان این فیلم سینمایی گفتگو کرد. افخمی گفت: فیلم شما فیلم بسیار خوبی بود و من از تماشای آن لذت بردم. به نظر رسید هم جدای از اینکه فیلم است و در جذب مخاطب و رضایت او موفق بوده است، این کمدی هم در آمده است و حس و حال فیلم به کلی تو را با خود همراه می کند. هرچند به نظر خیلی قصه ندارد اما به خوبی روایت خود را جلو می برد. در کل «در مدت معلوم» فیلم کمدی آبرومندی است که جای آن در سینمای ما خالی است.

در ادامه وحید امیرخانی گفت: با مهدی علی میرزایی، نویسنده فیلمنامه شش ماه وقت برای آن گذاشتیم. البته اصل فیلمنامه برای اواخر دهه 70 بود و در آن اصلا موبایل نبود و شخصیت ها با باجه تلفن با هم تماس می گرفتند که به دلیل روند دریافت مجوز چندین سال به طول کشید. بخاطر موضوع جنسی حساسیت های زیادی بر آن وارد بود و تقریبا بعد از انقلاب چنین موضوعی را نداشتیم و نباید می‌گذاشتیم این موضوع به انحراف برود. متن و زیر متن را باید کنترل می کردیم تا بازی ها و شوخی ها به حاشیه کشیده نشود.

امیرخانی افزود: مسئله جنسی، برای من مسئله نبود. برای من روایت این قصه به شکل جذاب و اینکه مخاطب تا انتها با سکانس اختتامیه فیلم همراه شود و این حس را نکند که وقتی که صرف کرده به هدر رفته است، مهم بود.

جواد عزتی نیز گفت: بیشتر حال و هوای «در مدت معلوم» شبیه فضایی است که آدم ها در خلوت خود آن را خواهند دید. برای همین آنها را روی صندلی می نشاند.

انتقاد جواد عزتی از کم‌توجهی به سینمای کمدی

وی با انتقاد از کم توجهی به سینمای کمدی افزود: به نظر من آن دسته از بازیگران کمدی ما که سیمرغ گرفته اند اتفاقا 100 درصد بهترین بازی خود را در آن فیلم نکرده اند، اما چون بازی جدی ای کردند دیده شد و داوران شایسته جایزه دیدند. در صورتی که احتمالا همان بازیگر در فیلم های کمدی بازی سخت تر و بهتری کرده است.

این بازیگر بیان داشت: من در سینما 20 درصد بازی کمدی کردم و اتفاقا 80 درصد بازی جدی کردم. یعنی هیچ وقت برای خودم خط کشی نداشته است و تفکیکی بین این دو سینما نمی بینم. امیدوارم برای دیگران هم این خط کشی وجود نداشته باشد و حرف زدن از آن هم به نظر درست نیست. فیلم کمدی هم فیلم است و باید به آن توجه شود. هیچ ایرادی ندارد.

عزتی نهایتا گفت: برای فیلم «در مدت معلوم» 7 بار به وحید امیرخانی زنگ زدم و پرسیدم که مطمئنی این فیلم را می شود ساخت و واقعا مجوز گرفته است؟!

افخمی: بهترین بازی هومن سیدی در فیلم «در مدت معلوم»

در ادامه افخمی درخصوص بازی بازیگران فیلم گفت: بازی‌ها در فیلم خیلی خوب بود و طنزِ موقعیت سختی بود. بهترین بازی که من تاکنون از هومن سیدی دیدم در فیلم «در مدت معلوم» بوده است.

فیاض: سینمای ایران مریض و دچار سادیسم جنسی است

در ادامه برنامه دکتر ابراهیم فیاض، استاد مردم شناسی میهمان «هفت» بود و درباره مسئله جنسی در سینمای ایران سخن گفت. وی در ابتدا بیان داشت: بحث جنسی در قرآن و تاریخ بشر بنیادین است پس در سینما نیز باید لحاظ شود. اما آن چیزی که امروز درباره مسائل جنسی بر ما رفته است، سخت گرفتن و نادیده گرفتن این موضوع است و این نشات گرفته از صوفیسم است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: درصورتی که مسئله جنسی شاکله ماست. هزار سال است که صوفیسم ما را فراگرفته است و به دنبال کتمان این قضیه هستیم. در جوامعی که مسائل جنسی به راحتی در آن بحث نمی شود، جامعه لایه به لایه می شود. نظیر سادیسمی و مازوخیسمی. لذا در این جامعه بی سوادی، پرخاشگری، فحاشی دهانی و... بیشتر می شود. صداقت و راستگویی در جامعه کمتر می شود. این مسئله باید نقد تاریخی شود. این دروغگویی مصلحتی جنسی در جامعه ما، دوگانگی در میان افراد ایجاد می‌کند.

فیاض ادامه داد: لذا سینما در ایران امروز مریض شده است و در اثر این نادیده گرفتن، به سادیسم رسیده است. امروز با رفتن به سینما پورن می بینیم. هرچند سکس به سینمای ما به طور مستقیم نرفت، اما سبکی در سینما به وجود آوردیم که ما را به شدت سکسی می دانند. حرکات بدنی بازیگر، طراحی لباس ها و دیالوگ ها نشانگر سادیسم جنسی ماست و مخاطب با آمدن به سینمای ایران به شدت وحشت زده می شود. این موضوع پیش از انقلاب نیز بود. چون وضعیت ذهنی ما خراب است.

وی نهایتا گفت: نتیجه آنکه در اثر این سادیسمی شدید مردم به سینمای خارجی پناه می برند. در چنین ساختاری سینما هر روز از جامعه ما فاصله می گیرد و خودش به تقلیل گرایی می رسد و دور افتاده می شود. امروز زنانگی در سینمای ایران از بین رفته است.

فخیم‌زاده: شرط من برای حضور در هیئت داوری عدم مصلحت‌اندیشی بود

در ادامه برنامه و در میزگرد «هفت» با حضور دو داور جشنواره سی و چهارم فیلم فجر، مهدی فخیم زاده درخصوص مصلحت اندیشی در داوری جشنواره امسال گفت: در دو دوره ای که من داور جشنواره بودم هرگز مسئله مصلحت سنجی نبوده است. اصلا مگر مصلحت سنجی معنا دارد؟ یعنی چه؟ مگر ما شورای مصلحت سنجی سینمای ایران هستیم؟ یکی از دلایلی که برخی همواره می گویند در سینمای ما سیاست بازی است، به علت همین شاعبه مصلحت سنجی است. یکی از شرط های من برای حضور در هیات داوران همین نبودن مصلحت ها بوده است.

داودی: تنها یک جایزه به مصلحت داده شد

در ادامه ابوالحسن داودی داور دیگر جشنواره نیز در همین خصوص گفت: ما در این جشنواره تنها درباره یک جایزه مصلحت اندیشی کردیم. مسئله این است که تعریف جشنواره فیلم فجر در تمام این سال ها دچار یک اغتشاش بوده است که با تعریف هیچ جشنواره ای در تمام دنیا جور درنمی آید. جشنواره ما هم سنجش محصولات سینمایی در طول سال است و هم تبدیل به یک مراسم آئینی در دهه فجر می شود که به قول شما باید مصالحی را هم در نظر بگیرد. داستان داوری و جشنواره همواره شبیه داستان ملا و خرش است که شما هرطور قضاوت کنید، باز برخی گله دارند.

سه دستورالعمل فخیم‌زاده در داوری جشنواره

سپس فخیم زاده گفت: من درباره آن جایزه ای که با مصلحت داده شد، مخالف بودم و رای مخالف هم دادم. ممکن است یک نفر به مصلحت رای داده باشد، اما این طور نیست که جمع هیات داوران رأی ای به مصلحت داده باشد. من سه دستورالعمل برای رأی هایم داشتم. یک مصلحت در کار من نباشد. دو کسی به من چیزی تحمیل نکند. و سوم اینکه من درگیر اسم و رسم و سابقه فیلمساز نشوم.

در ادامه داودی بیان داشت: مصلحت به معنای تحمیل و فشار به هیات داوران نبود و به هیچ وجه چیزی از بیرون به هیات داوران تحمیل نشده است.

فخیم زاده نیز گفت: بعد از دیدن هر فیلم حدود 1 ساعت و نیم بحث می کردیم و کسی تحت نفوذ کس دیگری نبود و اصلا قبول ندارم که من باید به عنوان متخصص تر از بقیه بر آنها چیزی را تحمیل می کردم. هر نفر در حوزه خود فرد استخوان خورد کرده و متخصصی بود. تنها یک جایزه با 4 رای انتخاب شد. باقی با بیش از 5 رای انتخاب شد. لذا هرج و مرج عددی ای حاکم نبود.

چطور در زمان «به رنگ ارغوان» و «گزارش یک جشن» کسی نگفت حاتمی‌کیا را سر بریدند!

فخیم زاده درخصوص فیلم «بادیگارد» نیز گفت: راجع به فیلم «بادیگارد» یکی از آقایان گفتند سر ابراهیم را بریدند. ما نفهمیدیم چطور وقتی ابراهیم حاتمی کیا فیلم «به رنگ ارغوان» و «گزارش یک جشن» را ساخت و چندین سال توقیف بود نگفتند سر ابراهیم را بریدند، حالا یادشان افتاده؟! به علاوه حاتمی کیا که خود می گوید من کلی مرغ و سیمرغ دارم حالا یک جشنواره به این فیلم جایزه نداده، طوری نشده است. حال جالب است مجری طرح اعتراض دارد که چرا دبیر جشنواره هیات داوران را هدایت نکرده است!

فیلم سیاسی باید بالاتر از سیاست بیاستد

ابوالحسن داودی نیز درخصوص «بادیگارد» گفت: حاتمی کیا کسی است که در سینمای ایران صاحب سبک است و من شخصا سینمای او را دوست دارم. اما من وقتی در تیم داوری قرار می گیرم فیلم ها را اسامی کارگردانشان نمی بینیم. خود فیلم را می بینم. و می بینم از کارگردانی فیلم قبلی آن کمتر است.

وی افزود: فیلم سیاسی باید بالاتر از سیاست بیاستد و فرای آن به قضیه نگاه کند. اما اگر فیلم در کنار یا پشت سیاست قرار بگیرد، دیگر هرکاری کند نمی تواند خود را از یک فیلم پروپاگاندا بالاتر بیاورد. من حداقل مشکل شخصی ام با «بادیگارد» این بود که احساس کردم این فیلم آن زاویه نگاهی که باید فراتر از موضوع خود باشد را حداقل از فیلمنامه نتوانسته بدست بیاورد. مشکل من از فیلمنامه شروع می شود.

سپس مسعود فراستی پاسخ داد: اما موضوع «بادیگارد» سیاسی نیست! مستقل از اینکه تو از چیزی خوشت می آید یا نمی آید، باید دید کارگردانی چیست؟ شناخت دوربین در عمل، نسبت دوربین با آدم های جلوی پرده، هدایت بازیگران و ...  . نه الزاما فیلمنامه. چون دفعه پیش این استدلال بود که با حذف 3 دقیقه اول آن مشکلی پیش نمی آید!

فخیم زاده ادامه داد: این بحثی که در قسمت قبل درباره فیلم «ابد و یک روز» و «بادیگارد» کرد خلط مبحث بود. «ابد و یک روز» یک مقدمه سازی کرده است. در این فیلم یک مسئله ای مطرح شده است درباره چشم که دیگر سراغ آن نمی رویم. من معتقدم کارگردانی انتخاب است. از سناریو هم شروع می شود. وقتی سناریو بد است، هیچ کارگردانی نمی تواند اثر خوب بسازد. از همه کارگردان های مطرح دنیا فیلم بد می بینید.

مسعود فراستی پاسخ داد: به نظر من هم «بادیگارد» فیلم بدی است. آیا این صرفا به این معنی است کارگردانی بد است یا صرفا می گوئیم فیلمنامه بدی دارد؟ اما کارگردانی کارش را بلد است و در اثر این فیلمنامه بد، فیلم متوسط یا بدی خلق شده است. اما لحظه به لحظه می بینید کارگردانی، هدایت بازیگران و میزانسن بلد است. این بحث تکنیکال است.

در ادامه فخیم زاده خاطرنشان کرد: بادیگارد هیچ رأی ای برای سناریو در هیات داوران نیاورد. درمورد بازیگری غیر از پرستویی هیچ بازیگر آن رأی نیاورد.

شفیعی: رفتار آقای حیدری با فیلم «هیهات» شبیه یک شوخی است

در ادامه محمدرضا شفیعی، تهیه کننده فیلم سینمایی «هیهات» درخصوص راه نیافتن این فیلم به جشنواره بیان داشت: ما قرار بود در تاریخی فیلم را به دبیرخانه برسانیم. در آن تاریخ من با آقای حیدری تماس گرفتم و گفتم همین امروز تصویربرداری ما تمام شده است و 2 اپیزود از 4 اپیزود آماده شده است و 2 اپیزود دیگر تا فردا می توانیم به شما برسانیم. چه کنیم؟ ایشان گفت چون فیلم شما اپیزودیک است همان 2 اپیزود را بفرستید قابل ارزیابی است. 2 تا را فرستادیم و همان شب فیلم ها انتخاب و اعلام شد و من طبق برداشتم حدس زدم فیلم ما از نظر هیات داوران مناسب نبوده است. بالاخره قاعده هر جشنواره ای است که قوانین آن را بپذیرید.

وی افزود: فردای آن روز که پیگیری کردم از اعضای هیئت داوران گفتند آقای حیدری اصلا فیلم شما را به رأی نگذاشتند. فردای آن روز به سراغ آقای حیدری رفتم و گفتم چه شد؟ جدای از لحن ایشان که خیلی بد بود، ایشان گفت من یادم رفت که شما گفتید این فیلم فیلمبردایش تمام شده است و تصورم این بود که در عراق در حال فیلمبرداری هستید! گفتم طبیعی است که در میان درگیری ها فراموش کرده باشید. باید مشاور بیشتری داشتید تا به شما یادآوری می کردند. حالا جبران کنید.

تهیه کننده «هیهات» بیان داشت: ایشان گفت تا 2 روز آینده آن دو اپیزود دیگر را به من برسانید تا داوری شود. من چهارشنبه خودم حضورا به پیش ایشان رفتم و تحویل دادم. آقای حیدری گفت من خودم هیات انتخاب را جمع می کنم و فیلم را برایشان نمایش می دهم.

شفیعی گفت: دور روز بعد دبیرخانه جشنواره به من زنگ زد و گفت گفتند ساعت 8 و نیم شب هیات انتخاب را جمع کردیم و فیلم شما را دیدند. من با هیات انتخاب تلفنی صحبت کردم و گفتم نتیجه چه شد؟ گفتند دیدیم اما رای گیری نکردیم. چون آقای حیدری گفتند ما که 22 فیلم را انتخاب کرده ایم. اگر می‌خواهید «هیهات» باشد باید یکی از این 22 را خارج کنید تا این فیلم اضافه شود!

وی افزود: این شبیه یک شوخی است! چون سال های قبل 23 و 26 فیلم در بخش مسابقه را بخاطر داریم. مگر جشنواره فیلم فجر برگزاری می کنیم که ناهار 2 بدهیم یا 2 و نیم یا جشنواره فیلم فجر برگزار می‌کنیم تا خط بدهیم به سینمای ایران و کارنامه سالانه سینمای ایران را بررسی کنیم؟ بالاخره آن چیزی که می ماند فیلم هاست. یعنی وقتی به گذشته برمی گردیم می گویند این فیلم ها بوده است. بسیاری از هیات انتخاب صراحتا صحبت کردند و تاسف خوردند که این فیلم نیامده و اگر به رای می گذاشتند قطعا رای می‌آورد!

این تهیه کننده خاطرنشان کرد: من امروز به قطعیت رسیدم که قرار نبوده این فیلم وارد شود. من بعد از آن ماجرا خدمت آقای ایوبی رسیدم برای همین موضوع و گفتند این اشتباه را فراموش کن و بگذارید فیلم تان یک بار در جشنواره دیده شود و یک اکران داشته باشد. من پذیریم. اما سپس خود آقای ایوبی زنگ زدند و 20 روز قبل از جشنواره فجر به من گفتند آقای حیدری گفته ما جدول مان را بسته ایم و نمی شود این فیلم را حتی نمایش داد!

وی نهایتا گفت: باز هم ما این موضوع را گذاشتیم بر خوشبینی و آقای میرکریمی را فرستادیم برای صحبت با آقای حیدری که ایشان به آقای حیدری گفتند حداقل یک نمایش در برج میلاد بگذاریم. آقای حیدری به آقای میرکریمی گفتند من این فیلم را هرگز اکران نمی کنم!

عباسیان: رونمایی از «سند» پروپاگاندایی بیش نبود

در ادامه محمدرضا عباسیان، مدیر سابق مؤسسه رسانه های تصویری در بخش میز خبر برنامه «هفت» روی خط برنامه آمد و درخصوص رونمایی از سامانه «سند» گفت: مسئله VOD مسئله مهمی است و راه نجات اقتصاد سینما در آینده است. اما این مراسمی که درخصوص راه اندازی سامانه «سند» یا VOD برگزار شد پروپاگاندایی بیش نبود و چیزی جدیدی نیست. من متعجبم از انگیزه برگزاری این مراسم پرهیاهو که انتخاباتی بوده است یا مرتبط با جشنواره فیلم فجر، ولی در هر صورت آغاز به کار آن بستگی به راه اندازی زیرساخت های آن دارد که همچنان فراهم نشده است.

«اژدها وارد می شود» در برلین فیلم غریبی بود

در بخش انتهای و میز نقد برنامه «هفت» مسعود فراستی به همراه جواد طوسی و کامیار محسنین به بررسی حضور فیلم های ایرانی حاضر در جشنواره فیلم برلین پرداخت.

محسنین درخصوص اکران فیلم «اژدها وارد می شود» در جشنواره برلین گفت: «اژدها وارد می شود» همان گونه که پیش بینی می شد در جشنواره برلین خیلی فیلم غریبی بود. فیلم برای ما که این ارجاعات را می دانیم، خیلی غریب است چه برسد برای آنان که دیگر هیچ! بسیار الگوی سردرگم کننده برایشان داشت. هیچان زده می شدند اما گیج می شدند و حس می کردند باید باز فیلم را ببینند و بروند مطالعه بیشتری کنند.

وی افزود: ایده طراحی صحنه فیلم که کشتی ای وسط جزیزه باشد، فیلمبرداری و موسیقی فیلم بسیار جذاب است. تعلیق، هیجان و انفعال همگی توسط موسیقی خوب فیللم القا می شود. موضوع دیگر اینکه در فضایی که همگان درباره تاویل های مختلف فیلم حرف می زنند و همه منظورها درباره اینکه این اژدها چیست، مطرح است، جالب است که آنها نیز به سراع این تاویل ها رفتند و رودست خوردند.

«اژدها وارد می شود» دروغی بیش نیست

این منتقد نهایتا گفت: من از سینمای مانی حقیقی بدم نمی آید و برایم جذاب است. اما این فیلم را به هیچ وجه به شخصه دوست نداشتم. این فیلم یک مشکل اساسی دارد و آن اینکه مدام می گوید یک حقیقت را به شما می گویم اما دروغی بیش نیست و این باعث می شود پس بزنیم.

وی همچنین درخصوص اکران فیلم «لانتوری» در جشنواره برلین گفت: «لانتوری» فیلم خیلی خشنی است که سبب می شود درصدی از تماشاگران آن را پس بزنند. اما عموم منتقدان برخورد بدی با فیلم نداشتند و حرف های خوبی هم درباره فیلم زدند.