به گزارش حلقه وصل، نشست رسانه‌ای تحلیل و بررسی اقتصاد کولبری با حضور الیاس نادران، امیر سیاح، حسینی و مجتبی توانگر امروز برگزار شد، الیاس نادران نماینده سابق مجلس و استاد اقتصاد دانشگاه تهران در این نشست گفت: عده‌ای از اقتصاددانان از موسسات اندیشه‌ورزی و پژوهی دور هم جمع شده و بررسی کارشناسی خوبی در موضوعات مختلف انجام داده و توصیه‌های سیاستی‌شان کمتر شنیده یا عملیاتی می‌شود بنابراین تصمیم گرفتیم نشست‌هایی درمورد آسیب‌شناسی وضع موجود و توصیه‌های سیاستی را از طریق رسانه‌ها با مردم در میان بگذاریم.
وی تاکید کرد: این تلقی غلطی است که عده‌ای فکر می‌کنند اقتصاد کشور به بن‌بست رسیده است.
نادران تاکید کرد: قرار بود نشست‌ها را با فصل بودجه شروع کنیم و درمورد مالیات،انرژی، مسائل گمرکی، اشتغال و نظام بانکی شروع کنیم اما وقتی مسائل کولبری پیش آمد و حادثه فوت دو عزیز کولبر در کردستان روی داد تصمیم گرفتیم این ضایعه در اقتصاد ملی توجه کنیم و راهکارهایی برای رفع آن ارائه کنیم.
نماینده سابق مجلس گفت: متاسفانه عده‌ای در کشور برای فرار از مسئولیت‌هایی که دارند با وجود اینکه همه نهادهای قدرت را در اختیار دارند اما برای افکار عمومی آدرس غلط می‌دهند و از مسئولیتی که دارند شانه خالی می‌کنند مانند کسی که از گرسنگی کنار خیابان گریه می‌کرد و فرد دیگری که چند قرص نان در دست داشت با او فقط همدردی و گریه می‌کرد و آن فرد گفت من از گرسنگی گریه می‌کنم اگر یک قرص نان به من بدهی نه تو گریه می‌کنی و نه من و او جواب داد من فقط برای تو ابراز همدردی می‌کنم و گریه می‌کنم اما به تو نان نمی‌دهم. در حال حاضر فساد بانکی گسترده شده است قاچاق کالا و مسائل گمرکی وجود دارد.
به گفته نادران، سازوکار برای حل مساله کولبری و به سامان کردن اقتصاد کشور وجود دارد زیرا مردم برای رفع نیازهای خود به اجبار به سمت اقتصاد غیررسمی و زیرزمینی و کولبری روی می‌آورند و برای امرار معاش به کارهایی تن می‌دهند که در شان آنها نیست.
نادران گفت: ما به دولت پیشنهاد کرده‌ایم که اگر فقط یک میلیارد دلار از حججم قاچاق کالا را مدیریت کند و برای سرمایه‌گذاری ایجاد اشتغال رسمی برای صد هزار کولبر خرج کند به فرض اینکه برای هر شغل صد میلیون تومان هم نیاز باشد مشکل کولبری رفع می‌شود.
این استاد اقتصاد گفت: متاسفانه کولبران از یک در هزار اقتصاد کولبری هم سهم نمی‌برند آنها باید شغل آبرومند داشته باشند و زندگی بی‌خطری تجربه کنند. وقتی نرخ بیکاری مرتب بالا می‌رود کولبر چه کار کند.
وی گفت: در دور اول دولت روحانی با سرکوب قیمت‌ها رکود شدیدی ایجاد شد و تحریم‌های ظالمانه از طرف دیگر به مشکلات اضافه شد در حالی که اگر سیاست‌ها اصلاح نشود و علاج کار آنها شود بحران پشت بحران ایجاد می‌شود.
نادران گفت: باید مسائل را ریشه‌ای حل کنیم و به این دغدغه برسیم که با فوریت مسائل را حل کنیم و علاج قطعی کولبری انجام شود.
به گفته نادران، روی آوری مردم مرزنشین به مشاغلی که دور از شان آنها است به دلیل سیاست‌های غلطی است که اجرا شده است.
نادران با اشاره به اینکه امروز شهرک‌های صنعتی ما دچار مشکل شده‌اند و کارخانه‌های ما یا به طور کامل تخلیه و برخی نیز تنها برای بقای خود می‌جنگند اگر در چند سال گذشته سه پالایشگاه با ظرفیت ستاره خلیج فارس توسط دولت ایجاد می‌شد، مشکلات ما امروز بسیار کمتر بود.
وی با بیان اینکه زنگنه 40 سال است که مسئولیت دارد و اختیارات کامل را هم داشته است، گفت: وقتی ما نسبت به عدم ایجاد پالایشگاه به وزیر نفت اعتراض کردیم، زنگنه گفت باید بنزین را به قیمت واقعی و قیر را به قیمت بین‌المللی بفروشیم.
نادران افزود: وزیر نفت باید بداند که او وکیل مدافع شرکت نفت نیست، بلکه نماینده مردم است.
وی خاطرنشان کرد: اگر این سه پالایشگاه راه‌اندازی می‌شد، یک میلیون و 200 هزار بشکه نفت خام می‌توانستیم تولید کنیم.
وی تصریح کرد: اقتصاد زیرزمینی و رانت‌خواری و فساد در کشور توسط نهادهای سیاسی مرتبط با دولت منجر به این شده است که دچار دوگانگی شده‌ایم و برخی از مردم و جوانان به کوله‌بری و برخی از سرمایه‌گذاران به دنبال مشتری و سرمایه‌گذاری در کشورهای اطراف هستند.
نادران خاطرنشان کرد: باید این تبعیض‌ها برداشته شود. متاسفانه ما با پدیده استعفا و خانه نشینی مواجه شده‌ایم. باید اذعان کرد متاسفانه در یزد با یک سری اظهارنظر غیرمنتظره از سوی مقام اجرایی کشور مواجه شده‌ایم که بسیار بعید بود؛ چراکه مقام اجرایی کشور به جای اینکه پاسخگوی رفتار اطرافیان خود باشد، اعلام می‌کند که اگر به این افراد دست بزنند ما چه کارهایی انجام خواهیم داد.
وی گفت: باید دولت و مجلس سیاست‌گذاری‌های خود را به نحوی انجام دهند که اقتصاد در یک محیط امن به فعالیت خود ادامه دهد و پرداخت مالیات به نحو مناسبی صورت گیرد تا کارآفرینی در کشور شفاف و از رانت‌خواری و فساد و قاچاق کالا ارتزاق نشود.
نادران با بیان اینکه در ابتدای دولت روحانی با مشکلاتی مثل وزرای ناکارآمد مواجه شدیم گفت: به عنوان مثال باید از پروژه مسکن مهر نام برد که در همان ابتدای دولت روحانی از آن ناراضی بودند و در حوزه منسوجات نرخ‌های ترجیحی باعث شد آنها نابود شوند.
وی افزود: در حوزه نظام بانکی افرادی که از ناحیه اتصال به مرکز قدرت سیاسی، منابع مالی بانک‌ها را با خود بردند و محیط را برای فعالان کسب و کار تنگ کردند.
نادران ادامه داد: مجموعه اقدامات آنها، ما را بر آن داشت تا استیضاح وزرا مطرح شود، اما هر وقت این مباحث پیش می‌آمد اعلام می‌شد به این سه وزیر دست نزنید؛ چراکه این سه نفر اسپانسرهای انتخاباتی قبل از ریاست جمهوری بودند.
وی گفت: مردم از فقر و تبعیض رنج می‌برند و هر هزار میلیارد تومانی که از شبکه بانکی خارج می‌شود و در اختیار افراد ناکارآمد قرار می‌گیرد، باعث می‌شود تا این افراد این سرمایه‌ها را به دبی و کانادا ببرند و ده هزار شغل مستقیم را به باد بدهند.
نادران به پدیده جدیدی از کوله‌بری در سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: یک گونه جدید کوله‌بری در حال شکل گرفتن در سیستان و بلوچستان است، اما این موضوع متاسفانه جزو دغدغه مسئولان نیست و به نظر می‌رسد سروسامان دادن به اقتصاد کوله‌بری از ظرفیت دولت و مجلس دهم هم خارج است. پس باز هم تاکید می‌کنم که باید یک اتفاق انقلابی رخ دهد تا مشکل کوله‌بری و اشتغال در کشور حل شود.
نادران در پاسخ به این سوال که چرا آمایش سرزمین در سال‌های گذشته توسط هیچ کدام از دولت‌ها اجرایی نشده است در حالی که اجرای آن می‌توانست به عنوان راهکار مقابله با مشاغلی همچون کولبری در کشور شود، گفت: اگر هر اقدام غلطی توسط هر دولتی انجام شود، غلط است و ما قصد دفاع از هیچ دولتی را نداریم. تعلق ما هم به اردوگاه اصولگرا و اصلاح‌طلب نیست، اما این واقعیت است هر وقت مسیرهای رسمی را بر روی کالاها ببندند یا از ناحیه دولت محدودیت‌هایی در داخل ایجاد شود و سازوکارهای حمل و نقل و اقتصاد مرزی سازماندهی نشود، مشکلاتی مانند کولبری اتفاق می‌افتد، اما واقعیت این است که برای ما هیچ تفاوتی بین شمال و جنوب و یا غرب با مرکزنشین‌ها ندارد. ما هنوز در غرب و جنوب کشور شاهد مین‌های خنثی‌نشده‌ای هستیم که هر روز اتفاقات ناگوار جدیدی را به بار می‌آورد؛ بنابراین باید دولت اتفاقا به شهرهای مرزی توجه بیشتری داشته باشد.
وی افزود: مسئله این است که در مجلس هفتم آسیب‌شناسی جدی برای نیاز استان‌ها انجام شد و بنا را بر این گذاشتیم که توازن بودجه در استان‌ها و شهرها وجود داشته باشد و توزیع بودجه بر اساس میزان توسعه‌یافتگی انجام گیرد و البته دولت‌ها اعتنایی به آن نکردند.
نادران در توضیح اینکه چرا طرح آمایش سرزمین تاکنون توسط دولت‌ها اجرایی نشده است، گفت: طرح آمایش سرزمین از سال 1356 آماده شده و قابل اجرا است. چندین بار خواهش کردیم که این طرح در مجلس تصویب شود و حداقل در سطحی که لازم است در کشور اجرایی شود. در این طرح همه ظرفیت‌های همه استان‌ها و رویکردهای آنها در حوزه‌های کشاورزی و صنعتی و... مشخص است، اما علتی که تاکنون این طرح اجرایی نشده است، این است که دولت‌ها نگاه روزمره به مسائل دارند و به طرح‌هایی مانند آمایش سرزمین توجهی نمی‌کنند.
وی در ارائه گواهی بر این ادعا گفت: اتفاقا موانع ما در مجلس شخص آقای لاریجانی به عنوان رئیس مجلس بود. ما سه طرح نوشتیم که در آن قرار بود انتخابات استانی شود و همچنین پاسخگویی در استان‌ها در هر رده‌ای وجود داشته باشد و همچنین بودجه در سطح استان در مجلس مصوب شود و بودجه شهرستان‌ها را به شورای استان محول کنیم. اما همه این طرح‌ها در پشت مخالفت‌های مجلس و در راس آن آقای لاریجانی بدون اجرا ماند و 8 سالی است که این طرح‌ها اجازه طرح شدن در مجلس را پیدا نکرده است؛ بنابراین در اجرای طرح‌های مهم موانعی از سوی مجلس و دولت وجود داشته است.
نادران گفت: توصیه من این است که در مجلس بعدی نمایندگان به صورت جدی به چنین طرح‌هایی اقبال داشته باشند و آن را جدی بگیرند که یکی از آنها طرح آمایش سرزمین است. همچنین برنامه توسعه فضایی را برای هر استان تعیین می‌کند.
وی با بیان اینکه توسعه‌یافتگی در مرزها باید بسیار بیشتر باشد گفت: باید این انگیزه را در دولت ایجاد کنیم، اما به دلیل سیاست‌های اشتباهی که ایجاد شده خیلی از شهرهای ما از امکانات محروم مانده‌اند.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران همچنین در پاسخ به این سوال که اگر این طرح از سال 56 آماده است و طی این سال‌ها دولت‌های مختلفی حضور داشته‌اند چرا پیگیری نکردید که این طرح‌ها اجرایی شود، گفت:این طرح‌ها دو سطح برنامه‌ریزی دارد. مرحله نخست آن قانون‌گذاری است که همراه با خود طرح باید قوانین مرتبط با آن هم باید تصویب شود و مرحله دوم آن اجرایی کردن این طرح است. مثلا با این طرح مشخص می‌کند که استان‌ها چه ظرفیت‌هایی در حوزه‌های مختلف مثل کشاورزی یا دامپروری دارند.
وی ادامه داد: در مجلس هفتم شاید ده‌ها جلسه با دوستان سازمان مدیریت گذاشتیم تا بخشی که نیاز به قانون دارد را تصمیم‌گیری کنند، اما از آنجایی که دولت‌ها اقبالی برای اجرای این طرح‌ها نداشتند همچنان راکد مانده است.
وی به مثالی در این زمینه اشاره کرد و گفت: قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که روی کالاهای سازمان‌یافته و طبقه‌بندی شده هدف‌گذاری کرده بود، از ابتدای دولت روحانی هرگز اقدامی در این زمینه انجام نشد. یعنی صراحتا آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی گفت من آیین‌نامه‌ای را در این زمینه پیش‌بینی نکرده‌ام و دولت هم آن را مطرح نخواهد کرد.
وی افزود: اگر این قانون عملیاتی می‌شد بحث عمده‌ای از قاچاق کشور از بین می‌رفت اگرچه هیچ کشوری نتوانسته صد درصد قاچاق را حذف کند اما مشکلات عمده ما در این زمینه برطرف می‌شود.
وی تصریح کرد: برای آمایش سرزمینی هیچ پیشنهاد لایحه‌ای از سوی دولت انجام نشد؛ چراکه دولت اعتقاد به چنین چیزی نداشت.