به گزارش حلقه وصل، با توجه به افزایش قیمت و سهمیه بندی بنزین مردم روبه استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی آورده اند که یکی از مدل های آن هم ناوگان اتوبوسرانی است که علی رغم افزایش ۴۰ درصدی از این ناوگان هنوز با اتوبوس های فرسوده مواجه هستیم و دولت هم در ۸ سال گذشته سهم خود را بابت خرید و نوسازی اتوبوس پرداخت نکرده است.
در همین خصوص با محسن مسلم‌خانی مدیرعامل اتحادیه اتوبوسرانی و مینی‌بوسرانی کشور به گفت وگو پرداختیم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
چه برنامه ای برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی کشور دارید؟
۲۱ درصد از مسافرت ها با اتوبوس انجام می شود
براساس برنامه توسعه باید ۴۰ درصد حمل و نقل شهری را ناوگان اتوبوسرانی برعهده بگیرد که تاکنون این اتفاق نیفتاده است.در سال جاری سهم ما ۲۱ درصد حمل و نقل شهری است و هنوز با ۴۰ درصد فاصله زیادی داریم و دلیل آنکه به وضعیت مطلوب نرسیده‌ایم این است که اتوبوسی برای ورود به ناوگان نداریم.
۱۵ هزار دستگاه اتوبوس از ۲۰ هزار دستگاه فرسوده است
وضعیت مطلوب ما برای اتوبوس موجود ۳۵ هزار دستگاه است ولی در حال حاضر ۲۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس در سراسر کشور خدمات ارائه می‌دهند که تعدادی از این اتوبوس‌ها نیز فعال و سالم نیست و حدود ۱۵ هزار دستگاه اتوبوس نیز نیاز به بازسازی دارد؛ چراکه میانگین عمر استفاده از اتوبوس‌ها نیز بالا است.
عمر مفید اتوبوس ۱۰ سال است نه ۱۴ سال
در همه شهرها اتوبوس باید حداکثر ۱۰ سال عمر کرده باشد، ولی اتوبوس‌های ما در حال حاضر بیش از ۱۰ سال عمر کرده‌اند و هنوز هم دارند خدمات ارائه می‌دهند و همین موضوع یعنی بخشی از آلودگی هوای تهران و دیگر کلانشهرها به خاطر همین اتوبوس‌های آلوده است که دوستان محیط زیست باید این موضوع را رصد و گزارش آن را اعلام کنند.
اکثر اتوبوس‌های فعال در حمل و نقل عمومی فرسوده هستند و همان‌طور که مطرح شد مشکلات زیست محیطی هم دارند. پس بنابراین بیش از ۲۰ هزار دستگاه اتوبوس فعال هستند که هنوز ۱۵ هزار دستگاه اتوبوس با وضعیت مطلوب فاصله داریم و سه‌چهارم اتوبوس‌های در حال فعالیت هم فرسوده هستند و عمر آنها بالای ۱۰ سال است.
در بعضی از شهرهای کشور نیز عمر استفاده از اتوبوس‌ها به ۱۴ سال رسیده است و علت این عقب‌ماندگی در تامین اتوبوس این است که دولت نقدینگی نداشته و نتوانسته است اتوبوس خریداری کند.
در حال حاضر هم قیمت اتوبوس بسیار افزایش یافته است و بالطبع قطعات آن هم افزایش یافته است.به دلیل همین افزایش قیمت قطعات هم ما نتوانسته‌ایم بعضی از اتوبوس‌ها را که فرسوده شده‌اند بازسازی کنیم و در دو سال اخیر ما شاهد افزایش قیمت‌ها در حوزه اتوبوسرانی بوده‌ایم.
سهمیه بندی بنزین چه تاثیری در حوزه اتوبوسرانی داشته است؟
۴۰ درصد افزایش سفر با اتوبوس داشته ایم
با توجه به سهمیه‌بندی بنزین ۴۰ درصد افزایش تقاضای سفر با اتوبوس در شهرها افزایش یافته است و مردمی که با وسیله شخصی رفت و آمد می‌کردند، در حال حاضر به سمت اتوبوس آمده‌اند و اگر بخواهیم بر اساس این برنامه پیش برویم، فاصله زمانی استفاده از اتوبوس‌ها طولانی‌تر می‌شود؛ چراکه به تعداد مطلوب اتوبوس نداریم و نمی‌توانیم خدمات‌رسانی خوبی داشته باشیم. افزایش فاصله ورود اتوبوس به ایتسگاه نیز باعث طولانی شدن صف‌ها برای استفاده از این حمل و نقل عمومی می‌شود و مسائل و مشکلات ترافیکی هم در شهرها به وجود آورده است.
چرا نسبت به خرید اتوبوس اقدام نمی شود؟
در گذشته ۸۲.۵ درصد هزینه خرید اتوبوس را وزارت کشور و ۱۷.۵ درصد را شهرداری‌ها پرداخت می‌کردند که از سال ۸۹ تاکنون اتوبوسی به این شکل خریداری نشده است و در گذشته دولت اتوبوس خریداری می‌کرد که بخشی از هزینه را هم شهرداری‌ها تقبل می‌کردند.
در سال ۸۹ دولت ۳۰۰۰ دستگاه به همین شیوه خریداری کرد و بر اساس تبصره ماده ۱۳ حدود ۱۲ هزار دستگاه اتوبوس تا پایان آن سال خریداری و به ناوگان حمل و نقل عمومی اضافه شد.
۸ سال است که یک دستگاه اتوبوس هم نخریده اند/ قیمت اتوبوس به یک میلیارد و ۸۰۰ تومان رسیده است
از سال ۹۰ تاکنون حتی یک دستگاه اتوبوس هم خریداری نشده است و آن موقع که دولت اتوبوس را می‌خرید، قیمت آن ۱۴۰ میلیون تومان بود ولی الان به یک میلیارد و ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان رسیده است و در گذشته هم شهرداری‌ها قادر بودند که سهم خود را پرداخت کنند، ولی الان با توجه به کاهش درآمدهای شهرداری نمی‌تواند سهم خود را از خرید اتوبوس بپردازد و برای خرید اتوبوس باید ۱۵ برابر قیمت سال ۸۹ پول پرداخت کرد.
بر اساس آمارهای اخذشده در اکثر کشورهای دنیا دولت بابت حمل و نقل شهری یارانه پرداخت می‌کند و حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد هزینه حمل و نقل شهری برعهده دولت است؛ چراکه حمل و نقل شهری مقوله جذابی برای بهره‌برداری بخش خصوصی نیست تا در این زمینه سرمایه‌گذاری کند مگر اینکه حمایت دولت را داشته باشد. با توجه به افزایش قیمت اتوبوس در حال حاضر کدام شهرداری‌ها می‌توانند یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان برای خرید یک اتوبوس پول بدهد و دولت و شهرداری‌ها هم باید با توجه به نیازی که ناوگان حمل و نقل عمومی دارد نسبت به تامین اتوبوس اقدام کند. با توجه به سهمیه‌بندی بنزین قطعا تقاضای سفر در حمل و نقل عمومی به خصوص اتوبوسرانی به شدت بالا می‌رود و اتوبوس هم به اندازه کافی نداریم. اگر فکر عاجلی برای حمل و نقل عمومی نشود، ظرف دو سال آینده در حوزه حمل و نقل شهری و اتوبوسرانی دچار معضلی بزرگ خواهیم شد.
قراربود دولت سالی ۲ هزار دستگاه اتوبوس خریداری کند
قرار بوده است سالی ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس توسط دولت و شهرداری‌ها خریداری شود ولی این اتفاق نیفتاده و هزینه تمام‌شده سفر هم بالا رفته است و مسافر یک‌سوم این هزینه را پرداخت می‌کند و دوسوم دیگر باید از سوی دولت و شهرداری پرداخت شود و قرار بوده که دولت این یارانه را پرداخت کند ولی به دلیل اینکه وضعیت اقتصادی دولت هم خوب نبوده و با مشکلاتی نیز مواجه بوده این یارانه پرداخت نشده است.
ریالی از یارانه بلت اتوبوس پرداخت نشده است
در ۸ سال گذشته یک دهم مبلغ کل یارانه بلیت اتوبوس هم پرداخت نکرده‌اند و شهرداری‌ها هم به دلیل کمبود منابعی که داشتند نتوانستند سهم خود را پرداخت کنند. در حال حاضر هر اتوبوس ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان هزینه نوسازی و بازسازی دارند که حتی شهرداری‌ها قادر به پرداخت این مبلغ هم نیستند که همین موضوع، ناوگان اتوبوسرانی را دچار مشکل کرده است و قطعا تا دو سال آینده اگر اقدامی صورت نگیرد دچار بحران خواهیم شد.
در حال حاضر با توجه به سهمیه‌بندی بنزین به تمامی زیر مجموعه اتحادیه حمل و نقل اتوبوسرانی کشور ابلاغ کرده‌ایم که همه امکانات را بسیج کنند و هر چه اتوبوس در تعمیرگاه‌ها و توقف‌گاه‌ها دارند، وارد خط کنند تا مردم بتوانند از این اتوبوس‌ها استفاده کنند و این اقدام هم صورت گرفته است.
پس در حال حاضر اتوبوسرانی تمامی ظرفیت خود را به کار گرفته است که همان ۲۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس می‌شود، ولی همین اتوبوس‌های فرسوده هم تنها تا چند ماه می‌توانند فعالیت کنند و مجددا از ناوگان خارج خواهند شد؛ بنابراین هر چه زودتر باید تصمیمی اتخاذ شود.
می‌توان گفت بهترین اتوبوس‌ها در تهران هستند و در سایر شهرستان‌ها اتوبوس‌های فرسوده‌ای وجود دارد که شاید کسی رغبت استفاده از آن را نداشته باشد.
باتوجه به تردد اتوبوس های فرسوده امکان حادثه هم وجود دارد؟
اتوبوس فرسوده مسافران را تهدید می کند
اتوبوس خیلی نمی‌تواند با سرعت حرکت کند و در ایستگاه‌ها باید متوقف شود، نهایت سرعت آن حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر است ولی به هر حال اتوبوس فرسوده یک تهدید است مانند اتفاقی که در دانشگاه علوم تحقیقات افتاد و چند نفر جان خود را از دست دادند و امیدواریم دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم. این اتوبوس‌های فرسوده تهدیدی برای مسافران هستند، ولی امیدواریم هرچه زودتر مشکلات آن حل شود.
آیا شرکت های داخلی می توانند اتوبوس تولید کنند؟
۱۴ شرکت داخلی می توانند اتوبوس تولید کنند/ تولید هر اتوبوس ۷ نفر اشتغال دارد/ تعدیل نیرو بخاطر ثبت سفارش
۱۴ شرکت داخلی اتوبوس‌سازی در کشور داریم که توانمندی خوبی نیز در این زمینه داشتند و بخشی از قطعات اتوبوس نیز در داخل کشور تولید می‌شود.
این شرکت‌ها و کارخانجات تولید اتوبوس ظرفیت‌های خوبی دارند ولی به دلیل اینکه در چند سال اخیر سفارش ساخت نگرفته‌اند، تعدیل نیرو داشتند و کارخانه‌های خودروساز هم اعلام کردند که هر اتوبوسی که تولید می‌شود، حداقل ۷ نفر اشتغال مستقیم خواهد داشت و اگر این کارخانجات سفارش داشته باشند هم در حوزه اشتغال اتفاق خوبی می‌افتد و هم حوزه ناوگان حمل و نقل عمومی نو خواهد شد.
به دلیل اینکه این شرکت‌ها تولید اتوبوس جدیدی نداشتند، شاید مقداری از تکنولوژی روز دنیا در این زمینه عقب باشند و باید در این خصوص خود را به‌روز کنند و اگر هم اتوبوس نو وارد شهر شود، برای مردم هم یک شعف ایجاد خواهد کرد و همین‌طور از آن اتوبوس راحتی، آسایش و امنیت بیشتر استفاده می‌کنند.
وقتی اتوبوس نو در شهرها وجود داشته باشد، مردم هم راغب می‌شوند که از حمل و نقل عمومی استفاده کنند، ولی وقتی اتوبوس فرسوده باشد قطعا سوار آن نخواهند شد و از خودروی شخصی استفاده می‌کنند.
ما هم اکنون نیاز به اتوبوس‌های نو داریم و اگر بخواهد این اتفاق چند سال دیگر بیفتد وضعیت بحرانی را در این زمینه طی کرده‌ایم و آن زمان نوشدارو بعد از مرگ سهراب می‌شود. اگر امروز هم درخواست ساخت اتوبوس به شرکت‌ها بدهیم، قطعا ۶ ماه دیگر از آن اتوبوس‌ها می‌توانیم استفاده کنیم؛ چراکه باید بخشی از قطعات آن وارد شود و نیاز به ثبت سفارش نیز دارد.
توان شرکت‌های تولید اتوبوس نیز خوب است و اگر ثبت سفارش لازم را داشته باشند می‌توانند سریع اتوبوس را تولید و به ناوگان اضافه کنند.
اتحادیه اتوبوسرانی کمیته فنی دارد که از اساتید دانشگاه‌ها و افراد فنی تشکیل شده است و در این کمیته تکنولوژی روز دنیا مورد رصد قرار می‌گیرد و هر اتوبوسی هم که تولید می‌شود، این افراد مشخصات فنی را به آن شرکت و کارخانه اعلام می‌کنند و اگر آن شرکت آن تکنولوژی را نداشته باشد باید خود را با این شرایط و استانداردها تطبیق بدهد.
چرا الان به فکر تأمین اتوبوس افتاده اید؟
ما امروز به فکر تامین اتوبوس نیفتاده‌ایم بلکه چند سال است که با حوزه‌های مختلف دولت نامه‌نگاری می‌کنیم و قبل از سهمیه‌بندی بنزین هم با معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر کشور و دیگر دستگاه‌ها نامه‌نگاری داشته‌ایم و امیدواریم این موضوع در کمیسیون‌های مختلف دولت و مجلس مورد بررسی قرار بگیرد و هرچه سریع‌تر اعتبار لازم برای خرید اتوبوس و نوسازی این ناوگان اختصاص یابد.
۱۱میلیون نفر در روز با اتوبوس جابه جا می شوند
ناوگان اتوبوسرانی کشور در طول روز حدود ۱۱ میلیون نفر را جابجا می‌کند و نیاز است که به این حوزه توجه بیشتری شود؛ چراکه از وضعیت مطلوب ۱۵ هزار دستگاه اتوبوس عقب هستیم، سه‌چهارم اتوبوس‌های موجود هم فرسوده هستند و روز به روز از تعداد آنها کم می‌شود و به هیچ عنوان نمی‌توانیم بخشی از آنها را بازسازی کنیم.
در بعضی از شهرها قطعات اتوبوس‌هایی که از رده خارج شده‌اند برمی‌دارند و روی اتوبوس‌های دیگر می‌گذارند و این موضوع هم مشکلاتی را ایجاد می‌کند. در اربعین امسال ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس به خاک عراق و شهرهای مرزی اعزام شد و این اتفاق فقط به دلیل عشق و ارادتی که به امام حسین(ع) داشتند صورت گرفت؛ چراکه اتوبوس‌هایی که نمی‌توانستند در شهر خدمت بدهند، ۷۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر در مرزها خدمات‌رسانی کردند.
اکنون ۴۰ سال است که ناوگان اتوبوسرانی در جشن‌ها و مراسم مختلف کشور به مردم خدمات‌رسانی می‌کند ولی سهم آن و یارانه آن هنوز پرداخت نشده است و با همه مسائل و مشکلات همچنان پای کار ایستاده‌اند.
بدهی دولت به اتحادیه اتوبوسرانی
دولت بیش از هزار میلیارد تومان به ما بدهکار است، البته ما شرایط دولت را درک می‌کنیم ولی امیدواریم در کنار دیگر مشکلات به بخش حمل و نقل به خصوص ناوگان اتوبوسرانی نیز توجه داشته باشند.
یک مشکل مهم دیگر این است که اتوبوس‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرده‌ایم و قرارداد ۱۰ ساله آنها به اتمام رسیده و حتی دو سال هم از قرارداد گذشته و بخش خصوصی اصرار دارد که اتوبوس‌ها را از ناوگان جدا کند و ما بر اساس قانون مکلف هستیم این کار را انجام دهیم؛ بنابراین دوسوم از اتوبوس‌ها را باید خارج کنیم و تا سال ۹۹، ۱۶ هزار دستگاه اتوبوس باید از ناوگان خارج شود و اگر اتوبوس جدیدی اضافه نشود، اتوبوس‌های کل کشور به ۴۰۰۰ خواهد رسید.
۴۰ اتوبوس در اغتشاشات اخیر آتش گرفتند
در اغتشاشات اخیر نیز مردم فکر می‌کردند اتوبوس‌ها بخش دولتی است ولی ما اتوبوس‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرده‌ایم و متاسفانه ۴۰ دستگاه اتوبوس را در این اوضاع و کمبودها به آتش کشاندند.
۱۰ هزار مینی بوس فرسوده داریم
در حوزه مینی‌بوس نیز با مشکلاتی مواجه هستیم و میانگین عمر مینی‌بوس‌ها به ۱۵ سال می‌رسد و در حال حاضر ۱۵ هزار دستگاه مینی‌بوس نیز داریم که ۱۰ هزار اتوبوس فرسوده است و نیاز به بازسازی و یا از رده خارج شدن دارد.