تهران: ایده «جان گز» از شهدای غواص آمد/ تئاتر دفاع مقدس وجود ندارد!

سرویس حاشیه نگاری _ وحید کرایلی: این شب‎ها نمایش «جان گز» به کارگردانی نیما دهقان هر شب ساعت ١٩:٣٠ به جز شنبه‌ها در تماشاخانه تازه تاسیس «سرو» روی صحنه می‌رود. نمایشی که ایده اولیه‌اش از تشییع شهدای غواص شکل گرفت.

«جان گز» نوشته هاله مشتاقی‌نیا در شش اپیزود، داستان وارد شدن يک بازمانده به برش‌هايى از زندگى آدم‌هاى جامعه امروز است كه مواجه مى‌شود با ...

این نمایش به عنوان اثر منتخب پانزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت، به جشنواره تئاتر فجر نیز معرفی شده است و نیما دهقان پیش از آن نمایش‌های «خنکای ختم خاطره»، «خاموشی دریا» و «ترن» را با موضوعات مرتبط به جنگ و دفاع مقدس کارگردانی کرده است. به همین بهانه گفتگویی داشتیم با نیما دهقان، کارگردان جوان و البته باسابقه تئاتر کشورمان که در ادامه می‎خوانید:

نیما دهقان، کارگردان نمایش «جان گز» در گفتگو با حلقه وصل درباره چگونگی نگارش و اجرای این نمایش گفت: ایده اولیه «جان گز» از ماجرای 175 شهید غواص آمد. من و خانم مشتاقی‌نیا یک جمع‌بندی داشتیم که خیلی نمی‌شود به این قهرمان‌های کشور به صورت کلی یا فردی پرداخت، پس با یک سوال دیگر شروع کردیم که چرا این عزیزان بعد از سی سال پیدا شدند و تمام اقشار و شکل‌های مخلتف مردم کشورمان و رسانه‌های خارجی از حضورشان واکنش نشان دادند.

وی افزود: موضوعی که برایمان مهم بود این بود که چرا این واکنش آنقدر باشکوه بود و آن را پیوند دادیم به نقد شرایط امروز کشور که در واقع این شهدا ناظر این وضعیت هستند.

کارگردان نمایش برگزیده پانزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت بیان کرد: اصولاً من به تئاتر دفاع مقدس اعتقادی ندارم. ما در واقع تئاتری کار می‌کنیم که قصه‌اش به آدم‌هایی می‌پردازد که متعلق به هشت سال دوران دفاع مقدس ما بودند. حالا یا مانند نمایش‌های «خنکای ختم خاطره» و «ترن» مشخصاً به این موضوع می‌پردازد یا اینکه مانند قصه ما و آدمهایی که در نمایش ما هستند، آدمهایی هستند که در واقع به آن زمان برمی‌گردند.

وی افزود: وقتی می‌گوییم تئاتر «ابزورد» این تئاتر یک قواعدی دارد. یک اصول و ساختمانی دارد. یک ساختار دارد. تئاتر دفاع مقدس نه ساختاری دارد و نه ساختمانی دارد و تنها به عنوان یک گونه می‌شود رویش حساب کرد.

دهقان در ادامه یادآور شد: همه تئاترها، از تئاتر کلاسیک تا تئاترهایی که تا به امروز رسیده است، یک موج و یک جریانی باعث به وجود آمدنش می‌شوند و یک سری آدم‌های پژوهشگر این رویدادها را تعریف کرده و آکادمیک می‌کنند.‌ ولی در تئاتر دفاع مقدس همچین اتفاقی نیفتاده است.  

کارگردان نمایش «ترن» به مشکلات کار در حوزه دفاع مقدس و شهدا اشاره کرد و توضیح داد: مشکل این است که زمانی که افراد به زندگی این آدم‌ها می‌پردازند معمولاً‌ شعاری می‌شود به این دلیل که قهرمان‌ها را فرشته می‌بینند. اگر شما بخواهید آدمهایی که در هشت سال دفاع مقدس جنگیدند، جانباز شدند یا شهید و مفقودالاثر شدند را به صورت فرشته ببینید، نگاه غلطی است. باید آنها را یک جنس آدم‌های معمولی مثل خودمان ببینیم اما یادمان باشد که کاری که کردند، کار قهرمانانه است. یعنی شما نگاهتان باید نگاه قهرمانانه باشد. آدمهای معمولی که قهرمانان کشور هستند. زمانی که نگاه شما از این جنس نگاه باشد، طبیعتاً به هر شکل که به موضوع بپردازید آن نگاهِ شعاری یا کلیشه‌ای یا سطحی را نخواهد داشت.

کارگردان نمایش «جان گز» از حضور حسین مسافرآستانه در تیم بازیگری این نمایش ابراز خوشحالی کرد و گفت: خیلی وقت بود دوست داشتم ایشان در کارهایم بازی کنند و حتی در نمایش‌های قبلی هم پیشنهاد دادم ولی مشغله کاری داشتند. ولی اینبار وقتی در حال نگارش بودیم من همیشه برای یک نقش به ایشان فکر می‌کردم و وقتی پیشنهاد دادم، کار را پذیرفتند.

وی به استقبال مخاطبین اشاره کرد و متذکر شد: این استقبال با توجه به اینکه تماشاخانه «سرو» سالن ناشناخته‌ای است و ما اولین گروهی هستیم که در آن روی صحنه می‌رویم، قابل توجه است و طبیعتاً اگر در سالن شناخته‌شده‌‌تری بود، شاهد استقبال بیشتری بودیم.

دهقان در ادامه درباره دلایل انتخاب آثارش گفت: در نمایشنامه‌هایی که کار می‌کنم، شرایط زمانه خیلی تأثیر دارد.‌ یعنی شرایط سیاسی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورم به گونه‌ای بود که من تصمیم گرفتم که به قصه 175 شهید غواص ورود کنم و اگر شرایط به گونه‌ی دیگری بود، به مسائل دیگری می‌پرداختم. یکی از دلایلی که من در حوزه متون خارجی کم‌کار هستم به همین شرایط زمانه برمی‌گردد.

کارگردان نمایش «جان گز» در انتها خاطرنشان کرد: تمام کسانی که در حوزه‌های نمایشی کار می‌کنند باید آثاری انتخاب کنند که این آثار بتواند با مخاطب امروزش ارتباط برقرار کند و حرف امروز خودش باشد. اگر این اتفاق بیفتد استقبال از تئاتر هم بیشتر خواهد شد.

یادآور می‌شود در این نمایش  به ترتیب حروف الفبا علیرضا آرا، احسان بهلولی، ویدا جوان، غزاله رشیدی، فرزین صابونی، سهیلا صالحی، علی صالحی، ابراهیم عزیزی، دایانا فتحی، هومن کیایی، حسین مسافر آستانه، ناهید مسلمی، رویا میرعلمی روی صحنه می‌روند.

سایر عوامل این نمایش عبارتند از: سیامک احصایی طراح صحنه، گلناز گلشن طراح لباس، آرش والی نژاد و برکت موسیقی و طراحی صدا، یحی پاکدل طراح گرافیک، نورالدین حیدری ماهر مجری طرح، محمد گودرزیانی دستیار کارگردان و برنامه ریز، سوگل رئوفی منشی صحنه، حمیدرضا صفوی برنا مدیر صحنه، آوا کیایی عکاس، آوا فیاض مدیر تبلیغات و روابط عمومی.