صبح روشن بدون محدودیت!

به گزارش حلقه وصل، «غلامرضا صادقیان» در سرمقاله روزنامه «جوان» نوشت:

امریکا و اروپا اکنون با اجرای مرحله دوم کاهش تعهدات برجامی ایران روبه‌رو شده‌اند؛ اقدامی که اگرچه از منظر بخش قابل‌توجهی از مردم ایران، ناکافی و کند است و بازدارنده و اثربخش نیست، اما مرور صدها اظهارنظر مسئولان امریکا و اروپایی و صدها سرمقاله روزنامه‌های غرب از زمان خروج امریکا از برجام تاکنون نشان می‌دهد که امریکا و اروپا انتظار همین واکنش متقابل ایران را نداشتند و آن را بعید می‌دانستند. آن خروج برجامی ریشه در فرهنگ ریسک‌پذیری غرب داشت که برای رسیدن به اهداف خود، به ریسک علاقه نشان می‌دهند. به همین خاطر در محاسبات امریکایی‌ها احتمال خروج متقابل ایران از برجام، کم و ضعیف محاسبه شد و لذا ریسک خروج از برجام را برای خود سودبخش ارزیابی کردند.

اما چه شد که محاسبه امریکایی‌ها این از آب درآمد که ایران در برجام می‌ماند و آن را یک‌طرفه اجرا می‌کند؟ به نظر می‌رسد رفتار دولتمردان ایران در استفاده جناحی از یک معاهده بین‌المللی و فروش نقد و بدون گارانتی آن به مردم، آن هم نه یک بار که چندبار و گره زدن برجام به مسئله انتخابات که در سخنان درگوشی مذاکره‌کنندگان با طرف‌های مذاکره افشا شد، امریکایی‌ها را به این یقین رساند که ایران برجام را به این راحتی رها نمی‌کند و لذا آن‌ها می‌توانند تحریم‌ها را برای تضعیف ایران بازگردانند و ایران را با همه تعهداتش در برجام نگه دارند و چه چیزی بهتر از این!

خروج امریکا از شمار دیگری از معاهدات بین‌المللی در چند سال اخیر نشان می‌دهد که دولت فعلی امریکا آنجا که فایده‌ای برای خود ببیند، در بند حقوق بین‌الملل و قوانین جهانی و معاهده و آبرو و حیثیت نمی‌ماند و فقط یک بازدارندگی قوی می‌تواند او را بر سر تعهداتی که داده است، نگه دارد.

شاید به همین خاطر است که اگر دولت ایران در همان روزهایی که ترامپ پی‌در پی می‌گفت به‌زودی از برجام خارج خواهد شد، در یک بیانیه رسمی با هدف بازدارندگی اعلام می‌کرد که «خروج امریکا از برجام دقیقاً و تماماً به معنای خروج ایران از برجام است» شرایط به گونه دیگری رقم می‌خورد، اما قضیه درست برعکس شد و رئیس‌جمهور ایران همان زمان‌ها روزی نبود که اعلام نکند ایران حتی در صورت خروج امریکا از برجام، این معاهده را ترک نخواهد کرد و با طرف‌های دیگر به آن ادامه خواهد داد و حتی در جملاتی عجیب گفت امریکا مزاحمی بود که همیشه مزاحمت ایجاد می‌کرد و حالا این مزاحم رفته، چه بهتر!

حالا اروپایی‌ها هم به نوعی مزاحم و دردسر ساز شده‌اند. از فرانسه گرفته که پیام‌های تهدید آمیز می‌دهد تا آلمان که وزیر خارجه اش در تهران، تهدید می‌کند تا انگلیس که نفتکش توقیف می‌کند و مدعی می‌شود که اگر ایران از برجام خارج شد (یعنی همین کاهش تعهدات در چارچوب برجام) انگلیس نیز خارج می‌شود. با این حساب دولت و رئیس‌جمهور ایران که دیگر نمی‌توانند با همان منطق قبلی بگویند اگر این مزاحم‌ها نیز خارج شدند ما به برجام بدون همه مزاحم‌ها ادامه می‌دهیم، چاره را در کاهش تعهدات برجامی دیده‌اند، هرچند که همچنان در مدح برجام قصیده هم می‌سرایند!

اما برای درک موقعیت برترایران به شرطی که خروج امریکا از برجام را مساوق و ملازم خروج ایران اعلام می‌کرد، باید دید امریکا و اروپا چه واکنشی نسبت به همین کاهش تعهدات برجامی نشان می‌دهند. اکنون روزی نیست که رئیس‌جمهور امریکا با جملاتی به ظاهر تهدید آمیز ایران را به خاطر کاهش تعهدات برجام خطاب قرار ندهد. تناقض موجود در این تهدیدات همه جهان را به تعجب و تمسخر واداشته است. اینکه چطور امریکا از یک معاهده خارج می‌شود، اما خروج طرف مقابل را نمی‌پذیرد! همین پارادوکس به لحاظ منطقی بهترین گواه آن است که امریکا خروج از برجام را با ریسک انجام داده است و انتظار خروج ایران را به خاطر قطعیتی که در سخنان دولتمردان ایرانی می‌دید، نمی‌داد و حالا برای مواجهه با شرایط جدید آماده نیست.

ترامپ انتظار داشت ایران خیلی سریع دست هایش را به نشانه تسلیم در برابر تحریم‌ها بالا ببرد و حالا هر روز که به آغاز کارزار تبلیغاتی انتخابات نزدیک می‌شود، فشار روانی به روی ترامپ بیشتر می‌شود، زیرا در این موردی که هر روز برای آن نظر می‌دهد، دستاوردی نداشته است و رقبا این شکست را بر سرش خواهند کوبید.

رهبر انقلاب چندی پیش همین مقدار کاهش تعهد برجامی را برای مقطع کنونی کافی دانستند و بیشتر شدن آن را به مقتضیات زمانی محول کردند. بهترین مواجهه با امریکا و اروپا نیز همین است که بدانند ما نه آن قدر دستپاچه و عجولیم که از روزهای آینده و اثرگذاری تحریم‌ها بیمناک شده باشیم و نه تضمین «ماندن در برجام تحت هر شرایطی» به کسی خواهیم داد. حالا ورق برگشته و فشار از سوی ایران است. هذیان گویی ترامپ و رهبران تروئیکای اروپایی و انفعال اروپا در تصمیم‌گیری مقابل اقدامات ایران نیز نشان از تصمیم درست ایران دارد. ترامپ این روزها فقط می‌گوید «خواهیم دید چه خواهد شد.» بله خواهیم دید چه خواهد شد!