تاکید ده ساله و صدباره؛ از 89 تا 98

حلقه وصل: حسین قیامت

از سال 1389 آغاز شد. سالی که رهبر انقلاب تاکید کردند: «امسال برای اینکه ما بتوانیم آنچه را که در این دعای شریف به ما تعلیم داده شده است و وظیفه‌ی ماست، انجام بدهیم، برای اینکه بتوانیم بر طبق اقتضائات کشور و ظرفیتهای کشور حرکت کنیم، احتیاج داریم به اینکه همت خودمان را چند برابر کنیم؛ کار را متراکم‌تر و پرتلاش‌تر کنیم. من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری میکنم. به امید اینکه در بخشهای مختلف، بخشهای اقتصادی، بخشهای فرهنگی، بخشهای سیاسی، بخشهای عمرانی، بخشهای اجتماعی، در همه‌ی عرصه‌ها، مسئولین کشور به همراه مردم عزیزمان بتوانند با گامهای بلندتر، با همت بلندتر، با کار بیشتر و متراکم‌تر، راه‌های نرفته‌ای را بپیمایند.»

همان‌جا بود که شعارهای سال رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفت و دیگر تا حالا که ده سال از آن سال می‌گذرد، این شعارها تمام نشد. آن زمان هنوز خبری از تحریم‌ها و وضعیت دشوار اقتصادی این روزها نبود و حداقل دولتمردان برای خدمت کردن و کار کردن، مسئولیت پذیرفته بودند. اما رهبر انقلاب، همت مضاعف و کار مضاعف را طلب کردند.

جهاد، جهاد، جهاد

سال ۹۰ که زمزمه تحریم‌ها جدی‌تر شد رهبر انقلاب فرمان جهاد صادر کردند. ایشان در آغاز آن سال گفتند: «همین تحریمهائی که دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی کردند یا آن را علیه ملت ایران اعمال کردند، به قصد این بود که ضربه‌ای بر پیشرفت کشور ما وارد کنند و آن را از این حرکت شتابنده باز بدارند. البته خواسته‌ی آنها برآورده نشد. اما همچنان آن را دنبال میکنند. لذا این سال جاری را که از این لحظه آغاز میشود، ما بایستی متوجه کنیم به اساسی‌ترین مسائل کشور و محور همه‌ی اینها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نامگذاری میکنم. از ملت عزیزمان هم انتظار دارم که در عرصه‌ی اقتصادی با حرکتِ جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند. حرکت طبیعی کافی نیست؛ باید در این میدان، حرکت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم.» هر چند رهبر انقلاب هنوز کورسوی امیدی به تلاش دولت داشتند اما می دانستند که باید خواست اصلی را از مردم داشته باشند.

راه یاس دشمن

دولت دهم در همین سال بود که اندک اندک با سیاسی‌بازی و امید به برخی مذاکرات، راه فعالیت جدی را به سمت دیگری کج کرد و مشکلات اقتصادی چهره خود را نشان داد. بی‌ثباتی در تیم اقتصادی دولت و عدم هماهنگی میان آنها روشن شد و اثر خود را به میان مردم کشاند. رهبر انقلاب اما همچنان مسائل اقتصادی را در راس سیاست‌ها قرار دادند و این بار انگشت اشاره به سمت مساله مهم تولید داخلی گرفتند؛ شاه‌کلیدی که می توانست راهگشای مشکلات باشد. سال 1391 با این عبارات آغاز شد که: «اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، مسئله‌ی تورم حل خواهد شد؛ مسئله‌ی اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلی به معنای حقیقی کلمه استحکام پیدا خواهد کرد. اینجاست که دشمن با مشاهده‌ی این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتی دشمن مأیوس شد، تلاش دشمن، توطئه‌ی دشمن، کید دشمن هم تمام خواهد شد. بنابراین همه‌ی مسئولین کشور، همه‌ی دست‌اندرکاران عرصه‌ی اقتصادی و همه‌ی مردم عزیزمان را دعوت میکنم به این که امسال را سال رونق تولید داخلی قرار بدهند. بنابراین شعار امسال، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی» است.»

رهبر انقلاب اسلامی، فعالیت اقتصادی را نه‌تنها برای رشد اقتصادی که با نگاه و برای رشد و شکوفایی همه‌جانبه ایران و یاس دشمن می‌خواهند. ایشان می دانند که دشمن بر نقطه ضعف اصلی ما انگشت گذاشته است.

در کنار سیاست

رهبر انقلاب حتی در سال 92 که قرار است انتخابات برگزار شود و تغییری در قوه مجریه رخ دهد، ضمن تاکید بر مساله سیاست، باز هم مساله اقتصاد را در کنار سیاست مطرح می‌کنند و از مردم و مسئولان، طلب حماسه می‌نمایند. «ان‌شاءالله  مردم با حضور خودشان در این میدان هم خواهند توانست آینده‌ی نیکی را برای کشور و برای خودشان رقم بزنند. البته لازم است هم در زمینه‌ی اقتصاد، هم در زمینه‌ی سیاست، حضور مردم حضور جهادی باشد. با حماسه و با شور باید وارد شد. با همت بلند و نگاه امیدوارانه باید وارد شد. سال ۹۲ را به عنوان «سال حماسه‌ی سیاسی و حماسه‌ی اقتصادی» نام‌گذاری می‌کنیم و امیدواریم به فضل پروردگار، حماسه‌ی اقتصادی و حماسه‌ی سیاسی در این سال به دست مردم عزیزمان و مسئولان دلسوز کشور تحقق پیدا کند.»

دولت دهم با کارنامه‌ای نامناسب جای خود را به یازدهمین دولت می‌دهد. دولتی که هیچ برنامه و حتی شعار اقتصادی هم ندارد و می‌خواهد از طریق رفاقت با کدخدا چرخ زندگی مردم را بچرخاند؛ همان کدخدایی که اتفاقا بخشی از مشکلات را ایجاد کرده و می خواهد عزت ایرانی را به هر راه ممکن، لگدکوب کند. دولت فارغ از توجه به اقتصاد، به دنبال مذاکرات است و نشانه‌های بی تدبیری، اندک اندک خود را به جامعه تحمیل می کند، نشانه هایی که در سال 97 بروز و ظهور جدی می یابد.

در کنار فرهنگ

سال ۹۳ رهبر انقلاب بر مساله فرهنگ مردم تاکید دارند اما همچنان اقتصاد را جدی‌ترین محل ضربه زدن دشمن می پندارند. این سال، سال تاکید گسترده و جدی بر حضور مردم در همه عرصه هاست. ایشان در ابتدای این سال فرمودند: «در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر این حقیر مهم‌تر از همه است، دو مسئله است: یک مسئله همین مسئله‌ی اقتصاد و دیگری مسئله‌ی فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمینه توقّعی که وجود دارد، تلاش مشترکی است میان مسئولان کشور و آحاد مردم. آنچه برای بنای زندگی و سازندگی آینده مورد انتظار است، بدون مشارکت مردم تحقّق‌پذیر نیست. بنابراین علاوه بر مدیریّتی که مسئولین باید انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه لازم و ضروری است؛ هم عرصه‌ی اقتصاد، هم عرصه‌ی فرهنگ. بدون حضور مردم کار پیش نخواهد رفت و مقصود تحقّق پیدا نخواهد کرد. ...آنچه در این سال جدید پیش رو داریم، عبارت است از اقتصادی که به کمک مسئولان و مردم شکوفایی پیدا کند و فرهنگی که با همّت مسئولان و مردم بتواند سمت و سوی حرکت بزرگ کشور ما و ملّت ما را معیّن کند. لذا من شعار امسال را و نام امسال را این قرار دادم: «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملّی و مدیریّت جهادی.»

پشت سر دولت

برنامه ریزی دولتی ها نشان از عدم توان لازم برای رفع خواسته های مردم دارد و رهبر انقلاب که همواره حامی دولت های منتخب خود مردم هستند، با درک  این موضوع، سال 94 را با عنوانی غیراقتصادی اما مرتبط با این موضوع انتخاب می کنند. عنوانی که اگر رخ دهد، عاملی برای رشد اقتصادی و فرهنگی و سیاسی است البته اگر دولت همراهی مردم را قدر بداند و به آنان اعتماد کند. ایشان فرمودند: «دولت، کارگزار ملّت است؛ و ملّت، کارفرمای دولت است. هرچه بین ملّت و دولت صمیمیّت بیشتر و همکاری بیشتر و همدلی بیشتری باشد، کارها بهتر پیش خواهد رفت. ...لذا به نظر من امسال را باید سال همکاری‌های گسترده‌ی دولت و ملّت دانست؛ من شعار «دولت و ملّت، همدلی و هم‌زبانی» را برای امسال انتخاب کردم».

زنبور بی‌عسل

برجام، سروصداهای زیادی به پا کرده و قرار است گلابی ها زیادی برای مردم به ارمغان بیاورد اما چیزی در بازار مشاهده نمی شود. دستورالعمل و آیین نامه و... فراوان آماده شده اما در میدان عمل، اتفاقی نیفتاده است. به همین دلیل رهبر انقلاب با تاکید بر شعار اقتصاد مقاومتی، عمل کردن واقعی را از دولتمردان طلب می کنند. سال 95 سال طلب کردن از دولت است: «برادران ما در دولت کارهای وسیعی کرده‌اند؛ منتها این کارها کارهای مقدماتی است؛ کارهائی است در زمینه‌ی بخشنامه‌ها و دستورها به دستگاههای مختلف؛ اینها کارهای مقدماتی است؛ اما آنچه که لازم است ادامه پیدا کند، عبارت است از اقدام کردن و عمل کردن و روی زمین، محصول کار را به مردم نشان دادن؛ بنابراین آنچه که من به عنوان شعارِ امسال انتخاب میکنم، عبارت است از «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل.»»

ریاضت یا مقاومت؟

راه همین است؛ اقتصاد مقاومتی و نه اقتصاد ریاضتی. اقتصادی که بر پایه مقاومت و تلاش و جدیت مردم و دولت بنیان نهاده شده باشد. تولید و اشتغال در راس سیاست های اقتصاد مقاومتی است که باید دولت زمینه سازی لازم را انجام دهد و مردم هم در این مسیر مجاهدت کنند. سال 96 باز هم این عنوان مهم تکرار می شود: «اقتصاد مقاومتی یک مجموعه است؛ این مجموعه اگر فقط در زیر نام اقتصاد مقاومتی مورد توجّه قرار بگیرد، ممکن است چندان منشأ اثر نباشد؛ من علاج را در این میبینم که این مجموعه را به نقاط مهم تقسیم کنیم و برای هر نقطه‌ی کلیدی و مهمّی یک فصلی از زمان را قرار بدهیم، و از مسئولین و افراد شاخص و از آحاد مردم بخواهیم که همه‌ی همّت خود را بر روی آن نقاط کلیدی متمرکز کنند؛ به نظر من علاج در این است که این نقطه‌ی کلیدی را امسال درست شناسایی کنیم. به اعتقاد من این نقطه‌ی کلیدی عبارت است از تولید، تولید داخلی؛ و اشتغال و عمدتاً اشتغال جوانان؛ لذا من شعار امسال را «اقتصاد مقاومتی: تولید ـ اشتغال» قرار میدهم؛ یعنی اقتصاد مقاومتی عنوان کلّی است، بعد تولید و اشتغال.»

اما تقریبا نیمی از سال 96 به بازی های انتخاباتی گذشت و نیم دیگر صرف استقرار دولت دوازدهم شد؛ کابینه ای که نسبت به دوره قبل خودش هم در حوزه اقتصاد و تولید و صنعت، ضعیف تر بود. دولت یازدهم همه مشکلات را به گردن دولت قبل می انداخت و دولت دوازدهم، که برجام را از دست رفته می دید، برنامه ای برای فعالیت اقتصادی و حل مشکلات کشور نداشت. در این میان اما هیچ کس هم به این جمله کلیدی رهبر انقلاب توجه نکرد که: «من علاج را در این می‌بینم که این مجموعه را به نقاط مهم تقسیم کنیم و برای هر نقطه‌ی کلیدی و مهمّی یک فصلی از زمان را قرار بدهیم، و از مسئولین و افراد شاخص و از آحاد مردم بخواهیم که همه‌ی همّت خود را بر روی آن نقاط کلیدی متمرکز کنند؛ به نظر من علاج در این است که این نقطه‌ی کلیدی را امسال درست شناسایی کنیم.» نه فصل‌بندی و زمان‌بندی صورت گرفت و نه همتی برای نقاط کلیدی مصروف شد. دیو زشت و بدترکیب بی‌تدبیری به تحریم‌ها ضریب بیشتری داد و فتنه‌های اقتصادی را ترتیب داد. از میزان محبوبیت دولت کاسته شد و راه بر فعالیت اثربخش اقتصادی بسته.

ایرانی بخر!

رهبر انقلاب اما همچنان راه برون‌رفت از مشکلات را تاکیر بر جوانان و فعالیت مردم و حمایت مردم از محصولات خودشان می دانستند. ایشان تاکید داشتند که همین دولت باید مشکلات را حل کند و نگاهش را از جانب کدخداهای آمریکایی و سپس اروپایی به سمت ظرفیت های داخلی و مردم بیاورد.

سال ۹۷ سال تاکید دوباره بر تولیدات داخلی و شاخه ای دیگر از اقتصاد مقاومتی است. ایشان فرمودند: «بنده در شعارهای سالها معمولاً مخاطب را مسئولین قرار می‌دادم؛ امسال مخاطب، همه‌ی آحاد ملّت و از جمله مسئولین خواهند بود. مسئله‌ی اصلی ما امسال هم مسئله‌ی اقتصاد و معیشت مردمی است. همه باید تلاش کنند، همه باید کار کنند و محور هم عبارت است از تولید ملّی؛ یعنی اگر چنانچه تولید ملّی را همه تعقیب کنند و دنبال‌گیری کنند، بسیاری از مشکلات اقتصادی، مشکلات معیشتیِ مردم -هم مسئله‌ی اشتغال، هم مسئله‌ی سرمایه‌گذاری و بقیّه‌ی چیزها- حل خواهد شد. من این را محور قرار دادم برای شعار امسال؛ شعار امسال «حمایت از کالای ایرانی» است؛ این فقط مربوط به مسئولین نیست؛ آحاد ملّت همه می‌توانند در این زمینه کمک بکنند و به معنای واقعی کلمه وارد میدان بشوند.»

اینکه دولتمردان و مردم چقدر به این مهم عمل کردند، مساله ای است که باید هر کس خودش به قضاوت بنشیند. راه افتادن کارگروه های مختلف اقتصاد مقاومتی و جلسات متعدد طولانی با این موضوعات، همان مساله ای است که منجر به پیام رهبر انقلاب مبنی بر «اقدام و عمل» شد. قرار نبوده و نیست با تاکید چندباره بر سخنان رهبر انقلاب اتفاقی خاص در این زمینه رخ دهد. «باید»ها را همیشه کسانی هستند که تکرار کنند و کاری هم از پیش نمی‌برند.

رونق تازه

رهبر حکیم جامعه، علاج درد را یافته و آن را همه ما در میان می‌گذارند و ده سال است که بر آن تاکید می‌کنند به همین دلیل و در آغازین روز سال 98 هم باز همان سلسله اقتصادی ده ساله را یادآوری می‌کنند و شعار این سال را هم اقتصادی و در ادامه همان شعارها می‌گذارند: «مسئله‌ی فوری کشور و مسئله‌ی جدّی کشور و اولویّت کشور فعلاً مسئله‌ی «اقتصاد» است. در مسئله‌ی اقتصاد مسائلی که داریم زیاد است: بحث کاهش ارزش پول ملّی یک مسئله‌ی مهم است، بحث قدرت خرید مردم همین جور، بحث مشکل کارخانه‌جات و کم‌کاری و احیاناً تعطیل بعضی از کارخانه‌جات از این قبیل است. ...امسال مسئله‌ی «تولید» مطرح است. میخواهم مسئله‌ی تولید را به عنوان محور فعّالیّت قرار بدهم. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم میتواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم میتواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند، هم میتواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتّی میتواند مشکل ارزش پول ملّی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذا من شعار را امسال این قرار دادم: «رونق تولید». باید همه تلاش کنند تولید در کشور رونق پیدا کند.»

حالا که پس از این همه سال، کسی به فکر برنامه ریزی برای زمان‌بندی راه علاج کشور نیفتاده است رهبر انقلاب، این کار را خود بر عهده گرفته و هر سال بخشی از آن پازل بزرگ حل مشکلات اقتصادی را حل می‌کنند.

از 1389 تا 1398 یک دهه تاکید بر مساله اقتصاد، نشان می دهد که محل ضعف ما و نفوذ دشمن کجاست. این مساله باید بر همه انتخاب‌هایمان و همه برنامه‌ریزی‌هایمان اثر بگذارد تا راه بر خطر دشمنان سد کنیم.