«آنتیک»؛ کلیشه، کلیشه، توهین!

به گزارش حلقه وصل: امیرعلی حیدری، فعال رسانه‌ای_فرهنگی در یادداشتی نوشت: در سال‌های اخیر، در سینمای ایران شاهد روندی نگران‌کننده و تکراری در بسیاری از فیلم‌ها بوده‌ایم که از نظر محتوایی و اجرا، بسیاری از آن‌ها در ابتذال و کلیشه‌سازی گرفتار شده‌اند. این روند به قدری برجسته شده که به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر برای برخی فیلم‌سازان، افترا و توهین به اعتقادات و شعور محاطب به نوعی «رسم» در سینما تبدیل شده است. یکی از فیلم‌هایی که به وضوح این روند را دنبال کرده و در آن به نهایت خود رسیده، فیلم «آنتیک» است.

کلیشه‌های بی‌پایان و افتخار به ابتذال
فیلم «آنتیک» یکی از همان آثاری است که به خود افتخار می‌کند که توانسته است به شدت بر کلیشه‌ها و موضوعات تکراری تکیه کند. در این فیلم، بسیاری از لحظات و موقعیت‌ها آن‌قدر تکراری و پیش‌بینی‌شده‌اند که برای تماشاگران سینما، هیچ چیزی جز یادآوری فیلم‌های قبلی به ارمغان نمی‌آورد. حضور بازیگرانی چون پژمان جمشیدی، که متاسفانه در این فیلم همچنان در همان نقش‌های تکراری و فاقد عمق ظاهر شده است، تنها به تقویت کلیشه‌ها کمک می‌کند و هیچ نوآوری و تنوعی در شخصیت‌پردازی‌ها مشاهده نمی‌شود. جمشیدی در نقش‌های مشابه خود همچنان در دام شوخی‌های سطحی و دیالوگ‌های تکراری گرفتار شده است، به‌طوری که دیگر نمی‌توان هیچ جذابیتی از حضور او در فیلم‌های این‌چنینی پیدا کرد.

طنز مبتذل و تکراری
یکی از ویژگی‌های عمده‌ای که در فیلم‌های طنز ایرانی مشاهده می‌شود، طنز مبتذل و سطحی است که تنها به لطیفه‌های بی‌مزه و شوخی‌های جنسی یا اجتماعی محدود می‌شود. فیلم «آنتیک» نیز از این قاعده مستثنا نیست. بسیاری از لحظات فیلم به شدت به شوخی‌هایی می‌پردازند که نه تنها نوآوری ندارند، بلکه آنقدر در فیلم‌های قبلی استفاده شده‌اند که دیگر برای تماشاگر قابل پذیرش نیستند. به نظر می‌رسد که سازندگان فیلم، به جای استفاده از طنز هوشمندانه و پیش‌بینی نشده، ترجیح داده‌اند با استفاده از شوخی‌های سطحی، مخاطب را به خنده وادار کنند. این امر باعث شده که طنز فیلم نتواند به هیچ وجه در سطح فیلم‌های موفق و تاثیرگذار سینمای ایران قرار بگیرد و بیشتر تبدیل به یک ابزار بازاری برای جذب مخاطب شده است.

صحنه‌ها و موقعیت‌های تکراری
فیلم «آنتیک» هیچ نوآوری‌ای در انتخاب صحنه‌ها و موقعیت‌ها ندارد. بسیاری از موقعیت‌های فیلم که به صورت کلیشه‌ای در اکثر آثار طنز ایران دیده شده‌اند، به شکلی کاملاً پیش‌بینی‌شده و بدون هیجان در این فیلم تکرار شده‌اند. مخاطب با دیدن صحنه‌های فیلم، به راحتی می‌تواند پیش‌بینی کند که چه اتفاقی خواهد افتاد و چگونه داستان پیش خواهد رفت. به نظر می‌رسد که سازندگان فیلم در پی استفاده از این فرمول‌های تکراری بوده‌اند تا بدون دردسر مخاطب را به خنده وادار کنند، اما در واقعیت، این تکرارهای بی‌پایان تنها به دوری از ابتکار و نوآوری و در نهایت ابتذال در فیلم منجر شده است.

افترا به مخاطب و دوری از جدیت و تعمق
به طور کلی، این فیلم به شدت افترا به مخاطب و توانایی‌های فکری او را در پی دارد. به جای آنکه سعی شود با محتوای هوشمندانه و موضوعات جدی‌تر در قالب طنز به مخاطب ارایه شود، فیلم به سادگی و با کمترین تلاش ممکن به الگوهای نازل و کم‌ارزش تکیه کرده است. در واقع، فیلم «آنتیک» به نوعی پیامی می‌دهد که اگر می‌خواهی مخاطب را جذب کنی، باید او را با شوخی‌های بی‌کیفیت و داستان‌های سطحی سرگرم کنی. این نوع نگاه به مخاطب به وضوح نشان‌دهنده بی‌احترامی به ذائقه و توقعات واقعی اوست.

چالش‌های فیلم‌سازی ایرانی در دنیای امروز
یکی از چالش‌های اصلی فیلم‌سازی در ایران، عدم توجه به نوآوری‌های محتوایی و تلاش برای به‌روز کردن فرم‌های سینمایی است. فیلم‌هایی مانند «آنتیک» که در آن‌ها هیچ توجهی به محتوای تازه و اصیل نمی‌شود، تنها به تکرارهایی در قالب همان آثار قبلی می‌پردازند. این روند به سینمای ایران آسیب می‌زند و باعث می‌شود که مخاطبان از تماشای فیلم‌ها خسته شوند و دیگر هیچ انگیزه‌ای برای پیگیری آثار جدید نداشته باشند. نوآوری و خلاقیت در داستان‌گویی، شخصیت‌پردازی و طنز می‌تواند مخاطب را به سینما جذب کند و او را به تجربه‌ای فراموش‌نشدنی سوق دهد. متاسفانه در «آنتیک» هیچ کدام از این ویژگی‌ها مشاهده نمی‌شود.

پژمان جمشیدی و تکرار بی‌پایان
حضور پژمان جمشیدی در این فیلم به عنوان یکی از بازیگران اصلی، تنها بر تکرار و سطحی بودن فیلم می‌افزاید. جمشیدی که در گذشته در نقش‌های مختلف در سینما و تلویزیون حضور داشته است، در این فیلم همچنان در همان الگوهای قبلی خود به ایفای نقش پرداخته است. در حالی که او می‌تواند در نقش‌های جدی‌تر و متفاوت‌تر به مخاطب نشان دهد که از یک بازیگر توانمند برخوردار است، اما در این فیلم نتوانسته است فراتر از نقش‌های تکراری خود برود. این تکرارهای بی‌پایان باعث شده که حضور او در فیلم بیشتر به یک عادت بدل شود تا یک اتفاق تازه و جذاب برای سینما.

نتیجه‌گیری
در نهایت، فیلم «آنتیک» بیشتر از آنکه به یک اثر طنز و تاثیرگذار تبدیل شود، تبدیل به نمونه‌ای از ابتذال و کلیشه‌های تکراری شده است. فیلمی که به جای ارائه داستان‌های جدید و خلاقانه، به شوخی‌های سطحی، موقعیت‌های تکراری و استفاده از چهره‌های آشنا تکیه کرده است. اگر به دنبال یک تجربه سینمایی خلاقانه و متفاوت هستید، این فیلم قطعا گزینه مناسبی نیست. در نهایت، باید گفت که آنتیک نه تنها در رساندن پیام‌های تازه و معنادار به مخاطب ناکام مانده است، بلکه به نوعی به افترا به ارزش‌های فکری و فرهنگی نیز پرداخته است.