فقر انگیزه، بلای جان آموزش عالی کشور است

به گزارش حلقه وصل: فردین قریشی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بزرگترین چالش آموزشی در کشور را کاهش انگیزه عنوان کرد و گفت: این کاهش انگیزه هم در زمینه یادگیری و هم در زمینه تدریس مشهود است. دانش‌آموزان و دانشجویان انگیزه کمی برای یادگیری دارند و به همین ترتیب معلمان و اساتید نیز انگیزه کمتری برای تدریس دارند.

وی افزود: در حال حاضر، امکانات آموزشی نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است، به ویژه با پیشرفت‌های تکنولوژیک که اطلاعات بسیاری را در اختیار ما قرار می‌دهد. کتاب‌ها و منابع متعدد، اساتید و معلمان از طریق انقلاب ارتباطات در دسترس هستند. اما باوجود این امکانات، انگیزه برای یادگیری بسیار کم شده است و استفاده کمی از این منابع می‌شود.

این استاد دانشگاه در ادامه به مقایسه‌ای با گذشته اشاره کرد و اظهار داشت: در زمانی که امکانات کمتری وجود داشت، انگیزه برای یادگیری بیشتر بود. به نظر من، مدرسه و دانشگاه بخشی از کل جامعه هستند. وقتی که در جامعه وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به گونه‌ای است که یأس و ناامیدی حاکم است، این وضعیت به زیرسیستم‌های این جامعه از جمله مدارس و دانشگاه‌ها نیز منتقل می‌شود.

قریشی با تاکید بر مشکلات اقتصادی موجود و نگرانی‌های دانشجویان از آینده شغلی، افزود: دانشجویان در شرایطی هستند که به آینده خود اطمینانی ندارند و در جامعه‌ای با تورم بالا، نگرانی دارند که آیا می‌توانند شغلی مرتبط با تخصص خود پیدا کنند. حتی اگر شغلی پیدا کنند، این سوال مطرح است که آیا درآمد آن برای تأمین نیازهای اولیه، ازدواج، مسکن و وسایل نقلیه کافی خواهد بود؟

وی همچنین به وضعیت فعلی علاقه‌مندی‌های دانشجویان اشاره کرد و گفت: بیشتر از اینکه دانشجویان انگیزه داشته باشند که درس بخوانند، به سراغ افرادی می‌روند که درباره توسعه فردی و مهارت‌های زندگی مادی صحبت می‌کنند. البته اینجا افرادی هستند که سوءاستفاده می‌کنند و آموزش‌های نادرستی ارائه می‌دهند تا دانشجویان را به اشتباه بیاندازند و امیدوارند که آن‌ها از این طریق ثروتمند شوند، اما بسیاری از این وعده‌ها عملی نیستند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد که برای حل این مشکلات باید در سطح جامعه تغییرات اساسی رخ دهد و نخبگان سیاسی که مؤثرترین بخش جامعه هستند، بیشتر به منافع عمومی توجه کنند تا منافع شخصی خود. 

وی افزود: تا زمانی که تغییرات اساسی در سیاست‌های جامعه ایجاد نشود، نمی‌توان انتظار داشت که سیستم آموزشی بهبود پیدا کند.

قریشی به مشکلات مدیریتی در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: برای اینکه دانشگاه‌ها به خوبی کار کنند، باید استقلال نسبی داشته باشند.

متأسفانه اکنون دانشگاه‌ها تحت تاثیر سیاست‌های سیستم سیاسی قرار دارند و به جای اینکه از دانشگاه‌ها برای بهینه‌سازی مدیریت جامعه استفاده شود، سیاست‌ها می‌خواهند به دانشگاه‌ها دیکته کنند که چگونه باید فکر کنند. این روند باید معکوس شود.

وی همچنین به مشکلات در گزینش اساتید اشاره کرد و افزود: متأسفانه در برخی موارد، افراد ناکارآمد وارد دانشگاه‌ها می‌شوند و به جای اینکه اساتید با صلاحیت انتخاب شوند، کسانی که استانداردهای لازم را ندارند به دانشگاه راه پیدا می‌کنند. این افراد جاذبه‌ای ندارند و موجب دافعه در میان دانشجویان می‌شوند.

این استاد دانشگاه در پایان به سهمیه‌های سنگین در گزینش دانشجویان اشاره کرد و گفت: این سهمیه‌ها موجب شده که دانش‌آموزان مستعد نتوانند وارد دانشگاه‌ها شوند، در حالی که برخی دانش‌آموزان که انگیزه کمتری دارند، به دانشگاه راه پیدا می‌کنند. این مسئله موجب کاهش کیفیت آموزشی می‌شود. همچنین برخی افراد با پول و نفوذ خود مدارک دانشگاهی می‌گیرند و با استفاده از این مدارک بی‌کیفیت، جایگاه‌های مدیریتی را اشغال می‌کنند، که این موضوع هم بر کاهش انگیزه تأثیر منفی می‌گذارد.