علت ناترازی، مخالفت با پالایشگاه‌سازی و نیروگاه‌سازی بود، نه مازوت!

روزنامه‌های اصلاح‌طلب اذعان می‌کنند که کشور با ناترازی در تولید و مصرف گاز و برق و بنزین مواجه است اما ریشه این ناترازی یعنی سوء مدیریت دولت روحانی را مسکوت می‌گذارند.

به گزارش حلقه وصل: به نقل از کیهان، در حالی که برخی منابع از مشکل تامین گاز زمستانی خبر می‌دهند، برخی خبرها حاکی از این است که تعلل دولت در تامین سوخت نیروگاه‌ها موجب ایجاد چالش دوباره در زمینه ناکافی بودن تولید برق کرده ‌اما مدیران دولتی سعی می‌کنند کوتاهی را با ادعای توقف مازوت‌سوزی در برخی نیروگاه‌ها توجیه بکنند که البته در ادامه می‌تواند به تشدید چالش برق کمک کند.

در این زمینه روزنامه سازندگی در سرمقاله خود می‌نویسد: مازوت‌سوزی در سه نیروگاه متوقف شد تا جان مردم بیشتر از این آسیب نبیند، اگرچه عوارض توقف مازوت‌سوزی، ممکن است خاموشی باشد! محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرائی پزشکیان با بیان اینکه «پیشاپیش از مردم برای این خاموشی‌ها عذرخواهی می‌کنیم»، افزود که وزارت نیرو ساعت‌های خاموشی را تنظیم و به مردم اعلام خواهد کرد. او افزود: «براساس مصوبه دولت، استفاده از سوخت مازوت در ۳ نیروگاه اراک، کرج و اصفهان ممنوع شده است. این اتفاق ممکن است به کاهش برق در شبکه توزیع و خاموشی منجر شود اما چاره‌ای نداریم زیرا نمی‌توانیم شاهد مرگ مردم بر اثر آلودگی هوا باشیم». بعد از آن فاطمه مهاجرانی،‌ سخنگوی دولت نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند و از همین‌رو به دستور رئیس‌جمهور مازوت‌سوزی در ۳ نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه‌ای دارند، متوقف می‌‌شود و می‌توان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد».

سازندگی افزود: ایران بعد از روسیه بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان را دارد. ولی به علت بالا رفتن مصرف داخلی گاز، ایران حالا در تامین گاز نزدیک به ۱۰ درصد کمبود دارد. کشور ما این اصطلاحاً «ناترازی» را با سوزاندن مازوت جبران می‌کند. اما مشکل ریشه‌دارتر این است که سبد سوختی ایران به ‌شدت به گاز وابسته است. منابع انرژی اولیه برای تولید انرژی برق کشور شامل گاز طبیعی، فرآورده‌های نفتی، زغال‌سنگ، هسته‌ای، آبی و منابع تجدیدپذیر است. اما هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد برق کشور از طریق نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود که عمده سوخت مصرفی آنها گاز طبیعی است.

روزنامه هم‌میهن نیز به قلم حسین سلاح‌ورزی از ناترازی تامین و مصرف گاز در زمستان خبر داده و نوشت: ناترازی گاز که پیش‌بینی می‌شود در زمستان امسال به بیش از 300 میلیون مترمکعب در روز برسد، به بحرانی تمام‌عیار در حوزه اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است.

با وجود هشدارهای کارشناسان و تجارب سال‌های گذشته، هنوز نشانه‌ای از برنامه‌های کارآمد و فوری از سوی دولت برای مهار این ناترازی و جلوگیری از پیامدهای گسترده آن دیده نمی‌شود. ناترازی گاز، به ویژه بر صنایع بزرگ انرژی‌بر نظیر فولاد، پتروشیمی و سیمان، که اصلی‌ترین مصرف‌کنندگان گاز در کشور هستند، آسیب‌های جدی وارد می‌کند. این صنایع سهم بزرگی در تولید و صادرات غیرنفتی دارند و کاهش یا قطع گاز، تولیدات آن‌ها را مختل کرده و بازارهای صادراتی ایران را با خطر از دست رفتن مواجه می‌کند.

هم‌میهن افزود: دولت باید پاسخگوی این مسئله باشد که چرا به رغم آگاهی از اثرات ناترازی گاز، اقدامی جدی برای مدیریت این بحران انجام نداده و چرا برنامه‌های بلندمدتی که از آن‌ها صحبت می‌شود، تنها در سطح تئوری باقی مانده و در عمل به اجرا نرسیده‌اند. در شرایطی که این بنگاه‌ها به دلیل رکود اقتصادی، افزایش هزینه‌ها و مشکلات تأمین کالاهای اساسی، به سختی به فعالیت خود ادامه می‌دهند، محدودیت‌های جدید در تأمین گاز به احتمال زیاد بسیاری از این مشاغل را به مرز تعطیلی می‌کشاند. تعطیلی این بنگاه‌ها و مشاغل نه تنها به افزایش نرخ بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم منجر می‌شود، بلکه فشار مضاعفی را بر اقتصاد خانوارها تحمیل می‌کند.

یادآور می‌شود ناترازی در تامین حامل‌های مختلف انرژی عوامل متعددی دارد اما شاید بتوان مهم‌ترین علت آن را در اعتماد دولت روحانی به غرب و محروم ساختن همزمان کشور از انرژی هسته‌ای و سوخت‌های فسیلی بر شمرد. در حالی که برنامه هسته‌ای در هشت سال دولت روحانی رو به تعطیلی می‌گذاشت، گروگان‌گیری برجامی غرب موجب شد تعهدات محدودیت‌آفرین دیگری در قالب توافق آب و هوائی پاریس پذیرفته شود که استفاده از سوخت‌های فسیلی را در نیروگاه‌ها محدود می‌کرد. در کنار این دیکته خارجی، اظهار گزاره‌های مسموم و غلطی مانند «پالایشگاه سازی کثافت کاری» و «به خاطر 200 مگاوات برق زیر بار نیروگاه‌سازی نمی‌رویم» از سوی وزارت نفت و نیروی وقت موجب تشدید ناترازی در تامین و مصرف حامل‌های انرژی شد و حال آن که طبق برنامه توسعه و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، کشورمان باید به صادر‌کننده منطقه‌ای در این حوزه تبدیل می‌شد.

دولت یازدهم و دوازدهم با برجام، تولید برق هسته‌ای را متوقف کرد و با توافق آب و هوائی پاریس، تولید برق در نیروگاه‌ها (با سوخت فسیلی) را به محاق برد و بیشترین رکورد‌های قطع برق منازل و کارخانه‌ها را به ثبت رساند.

در موضوع تولید و مصرف برق گفتنی است که مصرف برق در کشور از ۶2-۶1 هزار مگاوات در اوایل مرداد ۱۴۰۰ (آخرین ماه فعالیت دولت روحانی)، به بیش از ۷۹ هزار مگاوات در اوایل مرداد ۱۴۰۳ رسیده است. مصرف برق در ۴ مرداد ۱۴۰۰، معادل ۶۱۴۳۰ مگاوات، و در ۵ مرداد همان سال، معادل ۶۰۶۷۵ بوده است. همچنین رقم مصرف در تایخ در ۵ مرداد ۹۹، حدود ۵۸۱۸۳ مگاوات بوده است. به عبارت دیگر، مصرف برق در سه سال اخیر، به موازات موفقیت دولت شهید رئیسی در مهار کرونا (افزایش فعالیت کارخانه‌ها و شرکت‌ها)، احیای هشت‌هزار کارخانه تعطیل و نیمه تعطیل، و همچنین افزایش قابل توجه سالانه دما، ۱۸ تا ۱۹ هزار مگاوات افزایش داشته است. اما با این وجود، به اعتبار همت وزارت نیرو در دولت شهید رئیسی، ناترازی تولید و مصرف و قطعی برق (در مقایسه با دولت روحانی) به حداقل رسید.

جمع‌بندی این که نباید چالش تامین برق و گاز و بنزین در کشور را به ماجرای استفاده یا عدم استفاده از سوخت مازوت تقلیل داد بلکه مسئله اصلی، اعتماد به مشورت‌های غلط و دیکته‌های سیاسی غرب است که موجب شده از ظرفیت‌های ساخت پالایشگاه و نیروگاه (هسته‌ای/ فسیلی) غفلت شود، ضمن این که موضوع مدیریت مصرف منابع از طریق هوشمندسازی سامانه‌های ذی‌ربط نیز باید جدی گرفته شود.