قم: جایگاه شاعر در تفکر ایرانی یکی از رفیع ترین جایگاه هاست/ مهمترین ثروت هر شاعری خودشناسی است

به گزارش سرویس استان های حلقه وصل، اردوی دوم از هفتمین دورۀ آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی با عنوئان «آفتابگردان‌ها» ویژۀ آقایان از هفتم تا دهم اسفندماه در شهر قم برگزار شد.

در این اردوی چهار روزه که به ابتکار مؤسسۀ شهرستان ادب برگزار می‌شود، ده‌ها شاعر جوان از استان‌های مختلف کشور گرد هم می آیند تا از برنامه‌های آموزشی فشرده با حضور استادان مطرح و سرشناسِ ملی در زمینۀ شعر بهره‌مند شوند. جوانان شاعر شرکت‌کننده، پیش از این موفق شده‌اند اردوی نخست را در تیرماه امسال با موفقیت به پایان ببرند. 

هفتمین اردو با ایام تولد حضرت فاطمه زهرا (س) مصادف شده بود و به همین مناسبت، شب شعری در محل حرم حضرت معصومه (س) برگزار گردید تا شاعران جوان، ضمن زیارت و نیایش، سروده‌های خود را در مدح کوثر نبوت قرائت کنند.

گفتنی است شاعران جوان و استعدادهای تازۀ شعر کشور پیش از این در فراخوان مربوطه با ارسالِ شعر شرکت کرده‌اند و بر اساس معیارهای مشخصی گزینش شده‌اند. مطالعات در زمینۀ شعر، انگیزه و جدیت، توان شعرخوانی، سطح دانش معرفتی و آزمون طبع شعر از جمله مهم‌ترین معیارها برای حضور در این دورۀ تخصصی است.

شاعر، ویراستار متن وجود خویش است

نخستین کلاس این اردو که برای شاعران جوان تدارک دیده شده بود، با حضور علی محمد مودب برگزار شد.

علی محمد مودب با این پرسش که ما شاعران چقدر از معجزه کلام وحی بهره مند هستیم، اظهار کرد: اثری که ریشه در خبر بزرگ داشته باشد دیگران را خبر می کند و به آن ها وجود ببخشد. بنابراین باید از خود پرسید، کلماتی که متن وجود ما را شکل داده اند از کجا آمده است.

این شاعر و منتقد ادبی افزود: مهمترین ثروت هر شاعری خودشناسی است که در واقع تمام شاعری اش در این خلاصه می شود. سلوک شاعر درگیری مداوم اوست با خودش تا وجودش را کمال ببخشد و این خود مجموعه ای از باورها وسخن ها را دربرمی گیرد. ما وقتی درگیر خودشناسی می شویم،راه های تازه ای روبرویمان ایجاد می شود.

وی گفت: ما شاعران کارمان شناخت این خود است و هرچه به دست می آوریم از این خود داریم. شعر واقعی آنجاست که خود حقیقی تان را در قالب کلمه به ودیعه می گذارید برای مخاطب. همین نمایش خود حقیقی است که شاعری را دوست داشتنی می کند.

مودب با بیان اینکه جایگاه شاعر در تفکر ایرانی یکی از رفیع ترین جایگاه ها ست، تصریح کرد: این شاعر می تواند وجود خود را توسعه دهد و افاضه کند. به تمرین ها دلخوش نباشیم. این تمرین ها لازم است و وقت تمرین کردن هنوز شاعر نشدیم بلکه شعر می سازیم. تمام تلاش شاعر واقعی این است که این خود را توسعه می دهد و با توسعه دادن این خود است که جهان شعری او شکل می گیرد. 

شاعر کتاب کهکشان چهره ها افزود: دلیل تکرارگویی ها در شعرهای معاصر آن است که شاعران امروز از خود بی خبرند و شعرهای که می سازند شعر نیستند بلکه شلیک های میدان مشق اند و در نبرد شاعر با هستی خود شکل نگرفته است. شاعری که با خود درگیر شده است می تواند در دنیای معاصرش اثرگذار باشد.

وی بیان کرد: همه به خودشناسی فوری نیاز داریم. ما شاعرانِ عصرِ فوریت و دویدن و شتاب در خودشناسی باید هرچه زودتر دستورالعمل هایی برسیم که خود را بشناسیم. باید آن جملات و متنی که هستیم را بخوانیم و بشنوییم و باز بنویسیم و تصحیح کنیم.

مودب با اشاره به راه های خودشناسی بیان کرد: یکی از روش ها برای رونمایی از خود دعواهاست؛ در واقع دلیل و چرای دعواها را باید کشف کرد. یکی از راه های دیگر این است که به قفسه کتاب هایمان نگاه کنیم. هم چنین آدم هایی که دوستشان داریم و دوستمان دارند را فهرست کنیم. با این کارها می توانیم از خودمان رونمایی کنیم. 

مدیر موسسه شهرستان گفت: تمام شعرسازی هایی که برای شبیه شدن به شاعران دیگر می کنیم، هنوز تمرین است. شاعری که یک کلمه از خودش را پیدا کند و آن کلمه شنیده نشده را بگوید، شاعر زمان خودش است. ما همه مشغول رانندگی با ماشین آموزشگاه رانندگی صائب و بیدل و حافظیم و کلاج و ترمز واقعی زیر پای هیچ کداممان نیست .

شاعر مدعی ویرایش جامعه انسانی است

وی ادامه داد: ما وارد خیابان خودمان نشدیم. درگیر هستی خود نشدیم. هر صفت ما ریشه در یکی از جملات درونی ما دارد. باید این جمله ها را کشف کرد. هنر شاعر این است که این جمله ها را بخواند. جملاتی که بین سرسام و خط خطیهایی که خودمان ساختیم، گم شده اند.

مودب بیان کرد: در بیشتر موارد خصلت ها و صفاتمان یک چیز است و بروزهایمان چیز دیگر است و این دوگانگی نمی گذارد بفهمیم کدام حقیقت است. به همین دلیل کلاممان جان ندارد. مثل این که قرآن را دست گرفتیم و چیز دیگری می خوانیم.

شاعر کتاب دستخون خاطرنشان کرد: ما با کلماتی جلوه و با کلماتی خلوت می کنیم، و وقتی این دو صدا را همزمان بشنویم می توانیم خودمان را درست کنیم. در واقع اگر بتوانیم یک نفر را زنده کنیم همه جهان را زنده می کنیم و آن یک نفر خودمان هستیم. وقتی خود را زنده کنیم می توانیم جهانی را زنده کنیم. 

وی گفت: خودشناسی دو شرط دارد: صدق و مجاهده. صدق عملی. مثلا وقتی عدالت را دوست داریم باید در حیات خودمان ببینیم چقدر عدالت را عملی کردیم. شاعر مدعی ویرایش جامعه انسانی است و تا زمانی که خود را ویرایش نکرده، دیگران را چگونه می خواهد ویرایش کند؟

مودب تصریح کرد: هنر شعر از درون شاعر می آید؛ وقتی من حریصم الهام حرص، شعر مرا شکل می دهد. خداوند مهربان است و هرکس هرچه بخواهد به او می دهد. کسی که مجاهده می کند هدایت متناسب با آن را خدا به او می دهد.

صفات شاعر سرچشمه های الهام اند، اگر عمل ما  سخن خدا نباشد بمیریم بهتر است.(هر که نه گویای تو خاموش به/هر چه نه یاد تو فراموش به) با این بوطیقا متن وجود خود را باید ویرایش کرد. آن وقت می شویم شاعر این تمدن. بحث ما این است که انقلاب به اینجا رسیده و ما می خواهیم شهر خود را بسازیم و شهروند تمدن اسلامی شویم. همین شعله های روشنی که روشن مانده و رسیده به ما  در زبان انقلاب تبدیل به متنی می شود که تمام طاغوت ها را نابود می کند.

مودب گفت: بخشی از متن وجود منِ شاعر امام و شاعر شهدا و دفاع مقدس، متن فرعونی است  و بخشی اش هم ریشه در ایمان دارد و هر چه می کشیم به خاطر نفاق و نشنیدنمان است. شعر خواندن متن وجود خود و توان تصحیح آن و درگیری آن متن را روایت کردن است و برای این مخاطب باید بیاید به سراغ این شاعر وگرنه صدا زیاد است.

وی ادامه داد: وسوسه شیطان، الهام اغوا و الهام گناه نمی تواند به وجود شاعر راه پیدا کند اگر خود را در معرض نوازش نام های خدا قرار بدهد.حکیم نظامی می گوید (چو نام توام جان نوازی کند/به من دیو کی دستیازی کند)اگر متن زنده وجود خود را پیدا کنیم دیگر نیاز به تلاش نیست. چون وصل می شویم به چشمه جوشانی که خدا ایجاد کرده است و خوبان از آن بهره مند بوده اند.

وی بیان کرد: خدا شاعران را برگزیده برای اینکه سخن بگویند؛ سخنی که ارزش گفتن داشته باشد و زیر سایه سخن الهی باشد و باید در این مسیر آن گزاره های بنیادین وجود خود را باید پیدا کرد و غفلت ها را کنار زد.

یادآور می شود، دوره‌های آموزشی آفتابگردان‌ها را دفتر شعر مؤسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب به صورت سالانه برگزار می‌کند. هدف از برگزاری این دوره‌های آموزشی، کمک به پویایی شعر جوان، کشف و پرورش استعدادها و زمینه‌سازی برای رویش نسل جدید شاعران انقلاب اسلامی است. بدین ترتیب، هر ساله، در قالب این دورۀ آموزشی، ده‌ها شاعر جوان و مستعد از سراسر کشور و بخصوص شهرستان‌ها، شناسایی شده و به عضویت دوره درمی‏‌آیند.