عمر توافق بی‌تضمین مثل برجام چند روز است، نه چند سال!

به گزارش حلقه وصل، «روزنامه کیهان» در بخش اخبار ویژه خود نوشت: علی بیگدلی در گفت‌وگو با روزنامه آرمان، ضمن اعتراف به بی‌اهمیت بودن اقدام اخیر آمریکا تحت عنوان معافیت‌های تحریمی گفت: معافیت‌های هسته‌ای برای ایران خیلی اهمیت نداشته است و به نظر می‌رسد که نیاز باشد تا آمریکا اقدامات بیشتری برای رضایت ایران انجام دهد. بایدن آن چه را که ترامپ برای همکاری‌های هسته‌ای در سال ۲۰۲۰ ذیل تحریم قرار داد امروز مورد معافیت قرار گرفته و این یک اقدام فنی است که در گذشته نیز آمریکا مجوز آن را به ایران داده بود. این معافیت‌های تحریمی سبب می‌شود تا برای مثال ایران و روسیه بتوانند در آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران همکاری داشته باشند. درست است که این یک اقدام مثبت است اما باید توجه داشت که ایران از این مراحل عبور کرده و این اقدام آمریکا به تنهایی نمی‌تواند راهگشا باشد و باید بیشتر سر کیسه را شل کنند تا یک توافق خوب در وین شکل گیرد. ایران بدون اینکه آمریکا اجازه دهد چنین اقداماتی را در گذشته انجام داده است. کار سخت است زیرا در داخل آمریکا به این اقدام بایدن انتقاد شده و ایران نیز خیلی از آن استقبال نکرده است زیرا دیگر زیر فشار سخت آژانس، آمریکا و روسیه برای فعالیت‌های هسته‌ای نیست. ایران بر این باور است که این هدیه خوبی از سوی آمریکا نیست تا با سیاست نرم‌تر به سمت توافق در وین پیش رفت و ایران موارد بیشتری می‌خواهد. در واقع نیز آمریکا گشاده دستانه اقدام نکرده است.

این حامی دوآتشه برجام در گذشته، در ادامه با اذعان به شکننده و بی‌اعتبار بودن هر نوع توافقی با آمریکا گفت: ایران ضرورت دارد به چند مساله توجه کند تا نگرانی‌ها در خصوص اتفاقات احتمالی سال ۲۰۲۴ پشت‌سر گذاشته شود. یکی از آن‌ها تنظیم قرارداد در حال حاضر به شکلی است که اطمینان بیشتری نسبت به آن به‌وجود ‌آید. ۳ سال تا آن زمان وقت باقی است و این احتمال زیاد است که بایدن در سال ۲۰۲۴ رای نیاورد و یک چهره جمهوری‌خواه در انتخابات موفق شود و حتی ترامپ نیز از همین امروز به دنبال این امر است. در مجموع شاید یک جمهوری‌خواه رای آورد و این امر امروز برای ایران نگران‌کننده شده و از طرف آمریکا تضمین می‌خواهد. ایران می‌داند که چاره‌ای وجود ندارد و کنگره با بایدن همراه نخواهد شد تا یک قانون در آمریکا شکل گیرد. بایدن موقعیت مناسبی در کنگره ندارد هرچند در مجلس نمایندگان اکثرا با او همراه هستند و در سنا نیز یک رای بیشتر از جمهوری‌خواهان دارد اما مجموعا شرایط برایشان فراهم نیست.

وی اضافه کرد: باید توجه داشت که همه اختلافات هسته‌ای نیست و ایران باید در خصوص برخی مسائل دیگر که سوءتفاهم ایجاد شده است مشکلات خود را با آمریکا حل کند در غیر این صورت باز هم سه سال دیگر تنش‌ها افزایش پیدا می‌کند. درخصوص مسائل منطقه‌ای و دفاعی ایران مشکلات و اختلافاتی وجود دارد که در سال ۲۰۱۵ نیز نسبت به آن بی‌توجهی شد. این مسائل پشت پرده مسائل هسته‌ای وجود دارند و باید حل و فصل شوند در غیر این صورت باز هم در سال‌های آینده به مشکل حل خواهیم خورد. در سال ۲۰۱۵ نیز ما گفتیم که اگر سایر سوءتفاهم‌ها حل و فصل نشود باز هم تحریم‌ها خواهد برگشت اما توجهی نشد و تصور می‌کردند صرفا با حل مشکل هسته‌ای همه چیز تمام است. امروز صحبت‌های پراکنده نشان می‌دهد که آمریکا پس از توافق هسته‌ای به دنبال این است که درخصوص مسائل منطقه‌ای نیز گفت‌وگویی داشته باشد و باید به این مسئله توجه شود در غیر این صورت هیچ ضمانتی ‌برای تداوم توافق وجود ندارد.

اظهارات آقای بیگدلی البته خوش‌بینانه و به نوعی، خوش‌خیالانه است. او توضیح نمی‌دهد که حتی اگر به فرض محال، ایران همه خواسته‌های آمریکا را هم بپذیرد، چه تضمینی وجود دارد که آمریکا زیر تعهداتش نزند؟ بلکه براساس همه عهدشکنی‌های آمریکا در طول چند دهه گذشته که آخرین آن برجام بوده، چگونه یک تحلیلگر به خود اجازه می‌دهد که نسخه واگذاری امتیازات بیشتر را بپیچد؛ به جای آنکه درباره تکرار توافقی کلاهبردارانه مثل برجام هشدار دهد. از طرف دیگر، برخلاف ادعای آقای بیگدلی، دلیلی ندارد توافق بی‌تضمین جدید، تا سال ۲۰۲۴ و انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا دوام بیاورد. سند روشن، عهدشکنی‌های پیاپی‌ای است که بلافاصله پس از انجام تعهدات برجامی ایران، توسط دولت دموکرات اوباما انجام گرفت و انبوهی از تحریم‌های جدید را به‌دنبال آورد.

ضمنا در کنار دولت، کنگره آمریکا نیز همواره کار خود را کرده و بر قوانین تحریمی ضدایران افزوده است. بنابراین روشن است که عمر توافق فاقد بی‌چفت و بست و فاقد تضمین مثل برجام، همواره چند روز تا چند هفته است، و نه چند سال!