نباید تصمیمات مهم را بدون نظر مردم بگیریم

به گزارش حلقه وصل، آیین افتتاحیه دومین گردهمایی تحقیق در افکار عمومی ایران، با عنوان «سیاست گذاری و افکارعمومی» و با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به میزبانی هسته افکار عمومی مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) و با همکاری مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و پژوهش های اجتماعی دانشگاه تهران،  در تالار آیت‌الله مهدوی کنی دانشگاه امام صادق علیه السلام برگزار شد.

محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم در مراسم افتتاحیه دومین گردهمایی تحقیق در افکار عمومی ایران گفت: امروزه در دوره جدید بنا بر این است که حتما اقناع افکارعمومی صورت بپذیرد. اگر تصمیمی گرفته می شود نباید در پستو اتفاق بیفتد، بلکه باید در منظر و جلوی دیدگان مردم انجام بگیرد. برخی اصرار می کردند لایحه حذف ارز ترجیحی در شورای هماهنگی اقتصادی مطرح شود، اما دولت آن را تبدیل به دو فوریت کرد و به مجلس تحویل داد. شاید با مجلس اختلاف نظر تخصصی داشته باشیم، اما جلوی چشم مردم با بیان استدلالات موافق و مخالف باید جمع بندی کرد، نباید این تصمیمات مهم را بدون نظر مردم بگیریم در حالی که زندگی آن ها تحت تاثیر آن است. این سیاست محوری دولت جدید است.  

وی افزود: اهتمام هیئت دولت  سیزدهم بر اقناع افکارعمومی است. انتهای شهریورماه  رئیس جمهور تاکید داشتند که مدارس بازگشایی شود. ما نظرسنجی کردیم و نتایج چندین نظرسنجی حاکی از این بود که بین ۶۳ تا ۶۷ درصد مردم با این امر مخالف بودند. بنده این گزارش را در هیئت دولت ارائه کردم، بنا بر این شد که روی اقناع افکارعمومی کار شود و دلایل ما به مردم ارائه شود. تحقیقات جهانی هم همین را نشان می دهد که در دنیا هم معمولا اولین جایی که باز شده و آخرین جایی که بسته شده مدارس بوده.  

اسماعیلی با بیان اینکه برای این منظور هر شب با مسئولان رسانه های مرتبط با دولت جلسه داشته، اضافه کرد: تا این مسائل منتقل شود. این عدد عجیب، در پیمایش آبان ماه به ۲۵ درصد رسیده بود. این نشان داد اگر عملکرد خوب باشد و مردم را اقناع کنیم،  اقناع غیر از اغوا است. دولت دینی برای اقناع افکار و استدلالات خود را به مردم عرضه می کند و خود را به صورت شفاف ارائه می کند. مردم هم می توانند بپذیرند و می توانند نپذریرند. بر همین اساس پیش بینی می کنیم مخالفت مردم به خاطر گسترش سویه ی جدید کرونا با بازگشایی مدارس افزایش پیدا کرده باشد. لذا با توجه به اینکه افکار عمومی نگران است، نباید به این نگرانی دامن بزنیم. لذا اجتماعات را باید کاهش دهیم. از همین رو اجتماع بزرگ ۲۲ بهمن ماه به شدت تحت تاثیر این سویه ی جدید است.  

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: فرمان مهم رهبر انقلاب مبنی بر اینکه سلامت مردم اولویت دارد، محور کار دولت است، و تصمیمات حول محور آن انجام می گیرد. نه اینکه حال چون نظام سیاسی درگیر مذاکرات است، نیاز به حضور مردم داریم به هر قیمتی آن ها را به صحنه بیاوریم. خیر، اصل این است که در نظام دینی گزاره ی اصلی در شرایط فعلی تامین سلامت مردم است. و این بر همه ی بحث های دیگر اولویت دارد.  

اسماعیلی بیان داشت: اکنون موضوع افکارعمومی مسئله ی مهمی شده در سیاست گذاری کشور نسبت به سالهای گذشته رشد داشته. در کشورما موضوع افکارعمومی ی جنبه ی مضاعفی را دارد. امروز هیچ حوزه حکمرانی نمی تواند خودش را بدون ارتباط با افکارعمومی تعریف کند. در اندیشه ی رهبران نظام اسلامی نقش مردم در حاکمیت، نقشی بی بدیل است. چرا که وقتی صحبت از ربط افکارعمومی با سیاست گذاری، افکارعمومی یعنی ملاحظه ی نظر مردم در تصمیم ها. اگر با اندیشه ی رهبری آشنایی داشته باشیم متوجه خواهیم شد که تا حد جایگاه مردم جایگاه رفیع و بی نظیری است. در چنین جایگاه بالایی طبیعتا توجه به مردم صرفا توجه سیاسی نیست، بلکه مشروعیت و مقبولیت نظام سیاسی کشور به افکارعمومی گره خورده است. لذا به این معنا افکارعمومی یک مسئله ی تزئینی و تبلیغاتی نیست.  با این نگاه وقتی به موضوع تاثیر افکارعمومی در تصمیم گیری ها نگاه می کنیم  این نگاه از صرف یک نگاه ابزاری عبور می کند، و یک جایگاه مهمتری پیدا می کند.  

وی افزود:  طی دو سال اخیر در افکارعمومی کشور شاهد مشکلاتی  شده ایم شاید یکی از نمادهای آن آبان ۹۸ بود. در دی ماه ۹۷ یک نظرسنجی طراحی کردیم، که ۹۱ درصد مخالف با افزایش قیمت بنزین بودند. تابستان هم تکرار کردیم و عدد همان بود نمی توان کاری انجام داد که ۹۰ درصد مردم با آن مخالف اند.   در چنین وضعیتی و بدون پیوست افکارعمومی این کار انجام شد قیمت بنزین افزایش پیدا کرد و از همین رو چه ضایعاتی را تجربه کردیم، با اینکه می شد پیش بینی کرد چنین اتفاقی خواهد افتاد.  

اسماعیلی بیان داشت : در این دو سال، آمارهای نگران کننده ای در در موضوعات مختلف دیگری وجود داشت که یکی از آن ها موضوع امید به آینده است که موضوع دغدغه ی شخصی بنده بوده. آمار امید به آینده آمار نگران کننده ای بود. ، در حالی که جمهوری اسلامی در حال ورود به سده ی جدید و گام دوم انقلاب  و دوره ی جدیدی از حکمرانی می شد. شرایط بهار امسال هم از جهت اقتصادی و هم از جهت برداشتی که مردم از آینده داشتند و با توجه به تبلیغات محیطی و محاطی دشمن و ضعف عملکردی که در این سال ها داشته ایم.  

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در همین چند ماه اخیر شاخص های امید به آینده به شدت بهبود پیدا کرده، از اعداد بسیار نگران کننده امروز به اعداد خوشبینانه رسیده ایم.  مشخص است مردم وقتی می بینند که مجموعه ای آمده و اراده برای کار بدون حواشی دارد، امیدوار می شوند، چرا که مردم انقلاب را مال خود می دانند و صاحبان اصلی این انقلاب هستند. انقلاب در سال ۱۴۰۰ با یاری خدا و هوشیاری رهبر انقلاب و اعتماد عمومی به شخص رهبری انقلاب وجود داشت و عملکرد مثبتی که رئیس جمهور محترم در دستگاه قضائی داشت، باعث شد امید هایی شکل بگیرد که توانستیم انتخابات را با معدلی قابل قبول پشت سر بگذاریم.  

محمد مهدی اسماعیلی اظهار کرد: ما در نظام تصمیم گیری دچار یک نوع حبس اطلاعات هستیم که ما مخالف آن هستیم. پژوهشگرانی که می خواهند درباره افکارعمومی صحبت کنند، داده ای برای مطالعه ندارند. متاسفانه ما خود نیز دچار این خصیصه ی بد شدیم.  داده های گردآوری شده توسط مجموعه های گردآوری اطلاعات، حتما باید منضم به کارهای پژوهشی و دانشگاهی شود. تدبیری که برای این مسئله اندیشیده شده این است که در پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات تجمیع اطلاعات از مجموعه های افکارسنجی انجام بگیرد و این اطلاعات را در اختیار مجموعه های دانشگاهی قرار دهند.  همین بحث را در شورای فرهنگ عمومی نیز داریم. کار اصلی این شورا فهم مطالبات و متغیر های افکارعمومی است. الحمد لله کارهای مهمی عزم شده است که انجام دهیم. و انشاء الله خداوند به ما توفیق دهد.  

در نهایت وی گفت: خوشبختانه این مشکلات هم به یاری خدا حل خواهد شد و مردم روزهای بهتری را در زندگی اقتصادی خود و هم انسجام اجتماعی تجربه خواهند کرد و انشاء الله فضا برای اعتلا و پیشرفت ایران اسلامی هموار خواهد شد.  

در ابتدای این جلسه،  مصباح الهدی باقری کنی به عنوان نماینده هیئت داوران ضمن اشاره به برگزاری این گردهمایی در سال گذشته، گفت: جمع حاضر به این مناسبت دور هم جمع شده اند از مجموعه افراد که صاحب نظر و پژوهش گر در حوزه افکارعمومی هستند، یکدیگر را شناخته و تلاش کنند تا ائتلافی برقرار کرده تا همه ی مجموعه های مختلف در حوزه افکارعمومی دور هم جمع شده و بتوانند از زاویه نگاه های مختلف به اعتلای انقلاب کمک کنند.  

وی افزود: مجری این گردهمایی یعنی هسته افکارعمومی و تغییرات اجتماعی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام  همچون دیگر هسته های این مرکز، تلاش دارند تا جریان نظریه پردازی را به جریان عمل و اجرا نزدیک کند. از آنجا که این حوزه تجربه ی منحصر به فردی است و ما در آعاز این راه هستیم، بایستی بدون عجله باید این مسیر را بپیماییم.  از این رو در روز های آینده در همین گردهمایی پنل هایی در قالب نشست های تخصصی برگزار خواهد شد که هم افراد متخصص و کارشناس و هم مسئولین اجرایی در آن شرکت داشته و با یکدیگر به هم افزایی بپردازند.  

در این جلسه از سه اثر برگزیده در رابطه با مسأله افکار عمومی تقدیر شد. مقاله «اسلام سیاسی و سیاست در افکارعمومی ایران» نوشته علی صناعی و مجید هادوی رتبه اول، کتاب «وارونگی افکارعمومی» نوشته سپهر خلجی  و فائزه تقی پور به عنوان رتبه دوم و مقاله «نقش دولت اسلامی در اقناع افکارعمومی» نوشته حسین حاجی‌پور رتبه سوم برترین پژوهش های حوزه افکارعمومی شناخته شدند.