به گزارش حلقه وصل، انتشار ویدئوی بخش ممیزی‌شده از قسمت چهارم برنامه «جوکر» در فضای مجازی نشان داد ممیزی در محصولات نمایشی یک نیاز مبرم است.
برنامه «جوکر» که به صورت اختصاصی از یکی از پلت‌فرم‌های اینترنتی پخش می‌شود با توزیع قسمت چهارم به پایان فصل اول رسید. درباره محتوای «جوکر» نقدهای متعددی در رسانه‌ها از جمله روزنامه «جوان» منتشر شده است. در این مسابقه هشت بازیگر حضور دارند و در مدت‌زمان شش ساعت باید تلاش کنند با خنداندن دیگران آن‌ها را از مسابقه حذف کنند. قهرمان مسابقه جوکر، کسی است که تا انتهای مسابقه دوام بیاورد و نخندد. این کلیاتی از مسابقه جوکر است و تا پیش از ایام فاطمیه سه قسمت نخست آن هر هفته صبح‌های شنبه از طریق پلت‌فرم منتشر می‌شد.
در هفته جاری قسمت چهارم یا همان فینال فصل اول باید پخش می‌شد که به دلیل همزمانی با ایام فاطمیه اول، اعلام شد توزیع این مجموعه در روز دوشنبه ۲۹ آذرماه خواهد بود ولی در صبح آن روز نیز «جوکر» پخش نشد تا شایعاتی درباره این برنامه به راه بیفتد.
یکی از شرکت‌کنندگان این مسابقه با انتشار متنی در صفحه اجتماعی خود مدعی شد دلیل پخش نشدن «جوکر» سانسور آن بوده است.پس از چند ساعت از انتشار این استوری، به ناگهان ویدئویی از قسمت چهارم «جوکر» در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. در این ویدئو، بیژن بنفشه‌خواه با پوشیدن لباسی به شکل خروس حرکاتی را برای خنداندن دیگر شرکت‌کنندگان انجام می‌دهد که از نظر فرهنگ عامه، قبیح به شمار می‌رود.
هنوز منشأ انتشار این ویدئو مشخص نشده بود که در ساعت‌های پایانی روز دوشنبه ۲۹ آذر، نسخه قانونی قسمت چهارم «جوکر» در خروجی پلت‌فرم قرار می‌گیرد. در نسخه قانونی، آن سکانس خاص در نمای لانگ شات (نمای باز) نشان داده می‌شود و همه شوخی‌های بنفشه‌خواه در ویدئوی اولیه یا ممیزی‌شده یا به نحوی نمایش داده می‌شود که مخاطب متوجه حرکات نه چندان اخلاقی نشود، اما همزمان با نسخه قانونی، در اینترنت نسخه دومی از قسمت چهارم منتشر می‌شود که دارای همان قسمت ممیزی‌شده است! به معنای دیگر ویدئوی منتشرشده از دل همین نسخه کامل و ممیزی‌نشده بیرون آمده بوده است.
اخلاق و خانواده کجای کارند!
در اینجا چند سؤال پیش می‌آید؛ ابتدا اینکه چرا در برنامه‌ای که مخاطب عام دارد و احتمالاً همه اعضای خانواده به تماشای آن می‌نشینند، باید یک شوخی زشت و قبیح از سوی بازیگری که سال‌هاست در صداوسیما و سینما با چارچوب‌های اخلاقی مشخص فعالیت می‌کند، صورت بگیرد؟!
آیا علیخانی که پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی را می‌سازد، از الزامات اخلاقی خانواده‌های ایرانی بی‌خبر است که چنین سکانسی را تهیه کرده است؟ با قبول اینکه نه بازیگر و کارگردان و دیگر سازندگان مسابقه «جوکر» از قبیح بودن حرکات نمایش داده شده در آن سکانس بی‌خبر بوده‌اند، زمانی که نهاد ناظر حکم به ممیزی آن سکانس می‌دهد و آن را از نمای دور و با حذف چند نمای نزدیک قبول می‌کند، چطور می‌شود که نسخه کامل و بدون ممیزی «جوکر» سر از فضای مجازی درمی‌آورد؟ مگر نه این است که نسخه کامل در اختیار تیم سازنده و پلت‌فرم پخش‌کننده بوده و غیر از آن‌ها کسی دسترسی برای پخش آن در فضای مجازی نداشته است؟! پیش‌فرض ساده‌انگارانه این است که یک نفر ناخواسته یا از سر شوخی و برای تفنن ویدئوی قسمت ممیزی‌شده را منتشر کرده و ماجرا خیلی سطحی بوده است.
می‌توان اینگونه به موضوع جدی‌تر نگاه کرد که جریانی به دنبال جلب مخاطب با تمرکز روی سطحی‌ترین رفتارهای جنسی است و دیده شدن اثر را به هر قیمتی دنبال می‌کند و قسمت ممیزی‌نشده را عامدانه و برای دهن‌کجی به نهاد ناظر و ممیزی محتوایی منتشر کرده است.این پیش‌فرض از این نظر می‌تواند جدی انگاشته شود که در سال‌های اخیر چند فیلمساز با دستاویز قرار دادن مخالفت با ممیزی و اعتراض به شاخص‌های فرهنگ عامه نسخه کامل آثار بدون مجوز خود را در سایت‌های پربازدید خارجی منتشر کرده یا لینک دانلود آن‌ها را در منظر عموم قرار می‌دهند.
این اتفاقات در حالی رقم می‌خورد که در روزهای گذشته در سینما بحث‌های جدی درباره مسائل اخلاقی و حفظ حرمت خانواده در آثار از سوی مسئولان سینمایی صورت گرفته است و حتی کار به بازبینی مجدد برخی فیلم‌ها رسیده و یک فیلم نیز از جریان اکران کنار گذاشته شده است.باید پذیرفت که بخش عمده‌ای از ممیزی آثار در سینمای ایران برای حذف ارجاعات مستقیم یا غیرمستقیم به مسائل غیراخلاقی است. همان طور که ویدئوی پخش شده از قسمت چهارم برنامه جوکر نشان می‌دهد ممیزی حداقل در این مورد کاملاً به نفع خانواده‌ها عمل کرده است.
در شرایطی که سینما و تلویزیون در ایران از نظام رده‌بندی سنی استاندارد بی‌بهره‌اند، اغلب تولیدات سینمایی و تلویزیونی دارای مخاطب عام هستند و برنامه‌ساز یا فیلمساز ایرانی باید از همان ابتدا بداند که اثرش را همه گروه‌های سنی مشاهده می‌کنند. در مورد برنامه جوکر نیز این برنامه بدون هیچ هشدار سنی پخش شده است و اینکه پلت‌فرم در برابر حقوق مخاطبانش تا این حد بی‌تفاوت باشد، جای سؤال دارد!داستان دم خروس بی‌اخلاقی که در ماجرای «جوکر» مشخص شد، این نکته را به خوبی نمایان کرد که ممیزی مسائل اخلاقی برخلاف ادعاهای برنامه‌سازان باید به صورت جدی دنبال شود و همچنین با ورود پلیس فتا به ماجرا، مسیری که نسخه غیرمجاز این مسابقه برای نشر در فضای مجازی طی کرده مشخص و مسدود شود تا جلوی دهن‌کجی‌های آتی به قانون گرفته شود.
تمایل عجیب به سمت سقوط کیفیت
نکته تأسفبار درباره برنامه جوکر این است که احسان علیخانی به عنوان تهیه‌کننده‌ای که در تلویزیون کارنامه موفقی را پشت سر گذاشته است نیز تن به ابتذال می‌دهد و ترجیح می‌دهد اثری بی‌محتوا بسازد که حتی اصول اولیه احترام به مخاطب در بحث کیفیت را رعایت نکرده است. این نزول سلیقه این روزها مصادیق زیادی دارد، برای مثال منوچهر محمدی که در کارنامه تهیه‌کنندگی‌اش آثار مهمی به چشم می‌خورد، در چند سال اخیر همراه با پسرش برخی از نازل‌ترین آثار سینما و نمایش خانگی را تولید کرده‌اند. این سقوط کیفی و هنری در نوع خود قابل تأمل بوده است و یک آسیب‌شناسی جدی را طلب می‌کند.