دستور «رئیسی» برای اجرای یک قانون بر زمین مانده

به گزارش حلقه وصل؛ نسخه نویسی الکترونیکی، طرحی که اجرای آن سال‌ها روی زمین مانده بود حالا در دولت آقای رئیسی رنگ عمل به خود گرفته و از امروز اجرایی شد. نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیکی یکی از گام های مهم برای تحقق نظام سلامت در دولت الکترونیک است اما اجرای این طرح عظیم طی سالیان گذشته با موانع و مقاومت‌هایی  همراه بوده است.

از سال گذشته اجرای این طرح دوباره بر سر زبان ها افتاد و سعید نمکی وزیر بهداشت و درمان قول اجرای این طرح را داد اما باز هم اجرای کامل این طرح به تعویق افتاد. سرانجام با روی کار آمدن دولت سیزدهم، تکمیل پروژه نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک و پرونده الکترونیک سلامت در دستور کار قرار گرفت.

*نسخه نویسی الکترونیکی و موافقت رئیس جمهور

نسخه نویسی الکترونیکی طرحی است که به منظور حذف دفترچه های کاغذی صورت گرفت. این طرح از سال ۱۳۹۵ در کشور آغاز شده و امروز به یکی از طرح های لازم الاجرا مبدل شده است. اما اجرای کامل این طرح، از اسفندماه سال گذشته در کشور اجباری شده و پزشکان طرف قرارد اد با بیمه ها ملزم به استفاده از این سیستم بودند.

*عدم اجرای قانون تخلف است

در قانون برنامه ششم توسعه، تأکید شده تا دولت نسخه نویسی الکترونیک را اجرا کند و همین موضوع در قانون بودجه ۱۴۰۰ نیز مصوب و اعلام شده است و درصورت عدم اجرا تخلف محسوب می شود. اما اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی به دلایل کم کاری دولت‌ها و همچنان تعلل، اجرا نشد تا اینکه آیت الله رئیسی بر اجرای طرح تأکید کرد و موضوع عملیاتی شدن آن آغاز شد.

آبان ماه امسال بود که بهرام عین الهی وزیر بهداشت و درمان طی نامه‌ای از ریس جمهور خواست تا مهلت قانونی برای اجرای کامل برنامه نسخه‌نویسی و نسخه پیچی الکترونیک را به مدت ۶ ماه به تعویق بیاندازد اما در این بین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با این امر مخالفت کرد و سرانجام رئیس جمهور بر همکاری وزارت ارتباطات با وزارت بهداشت برای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی تأکید کرد.

*نسخه نویسی الکترونیکی و اهمیت آن

 قرار است با اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی برای هر یک از افراد پرونده سلامت ایجاد شود، در این پرونده تمامی مشخصات بیماران از جمله درمان و مصارف دارویی و بسیاری از موضوعات دیگر در آن درج شود و با با یک کد ملی تمامی این اطلاعات برای پزشکان رویت شود، به تعبیر دیگر می توان این اقدام را تلاش برای سازماندهی نظام سلامت دانست. در حقیقت با اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک اهدافی چون  مقابله با قاچاق و خروج دارو از چرخه توزیع، نظارت درست بر تجویز داروها و کاهشی خطاهای پزشکی دنبال خواهد شد.

*چالشهای طرح نسخه نویسی

هرچند از روز گذشته همه مراکز درمانی و پزشکان ملزم به اجرای این قانون شده اند اما برخی چالشهای پیش روی این طرح باید برطرف شود، در همین رابطه پدرام اصلانی‌فر، کارشناس سیاست گذاری و اقتصاد حوزه سلامت در گفت‌وگو با فارس، درباره آخرین اقدامات اجرا شده در حوزه نسخه نویسی الکترونیک، اظهار کرد: براساس بودجه سال ۱۴۰۰سازمان تأمین اجتماعی، بیمه سلامت و دیگر بیمه‌ها موظف شدند نسخه نویسی الکترونیک را پیاده سازی و دفترچه را حذف کنند. پیش از این‌ها بیمه تأمین اجتماعی در مراکز ملکی خود این تجربه را داشت و دفترچه‌های بیمه را حذف کرده بود اما از اسفندماه سال ۱۳۹۷ در مراکز غیر ملکی نیز آغاز کرد.

کارشناس سیاست گذاری و اقتصاد حوزه سلامت با اشاره به برخی مشکلات پیش روی مردم در ابتدای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی، ابراز کرد: این پروژه بسیار فنی است، در همین راستا نیاز بود تا بین مردم، پزشکان و داروخانه‌ها هماهنگی‌هایی صورت بگیرد. بیمه سلامت کمی عقب‌تر از تأمین اجتماعی بود، یک وعده برای حذف دفترچه در خردادماه داد اما در تیرماه نیز همین وعده را تکرار کرد و سرانجام اوائل مهرماه دفترچه را به طور کلی در بیمه سلامت حذف کرد.

وی با تشریح روند اجرای نسخه نویسی الکترونیک در میان جامعه پزشکی، عنوان کرد: پزشکان با اکانتی که بیمه‌ها به آنها داده‌اند نسخه نویسی را انجام می‌دهند اما برخی از پزشکان که مراجعات به آن بسیار بالاست عمدتا روی کاغذ می نویسند یا پزشکانی که با بیمه ها طرف قرارداد نیستند از نسخه نویسی الکترونیکی استفاده نمی کنند. وزارت بهداشت باید مکانیزیم‌های تشویقی و تنبیهی را با همکاری سازمان نظام پزشکی برای این پزشکان قرار دهد تا از بستر نسخه نویسی الکترونیک استفاده کنند. گام بعدی بعد از پذیرش نسخه نویسی الکترونیک از سوی پزشکان، داروخانه ها هستند، اگر نسخه الکترونیکی نوشته شده باشد با کد ملی بیمار یا شماره پیگیری اطلاعات را دریافت می‌کند و به بیمار تحویل می‌دهد، پس از آن اطلاعات داروها را به بیمه‌ها ارسال می‌کند و اگر به صورت کاغذی نوشته باشد، دیتا و اطلاعات به صورت الکترونیکی برای بیمه ها ارسال خواهد شد. مابقی بیمه‌ها مانند شهرداری، نیروهای مسلح، وزارت نفت، صداوسیما و دانشگاه آزاد هنوز از بستر نسخه نویسی کاغذی استفاده می‌کنند که براساس قانون باید این‌ها نیز به سمت و سوی استفاده از نسخه نویسی الکترونیکی حرکت کنند.

این کارشناس اقتصاد حوزه سلامت ادامه داد: طبیعتاً پروژه نسخه نویسی الکترونیک در ابتدای امر دارای مشکلاتی است، ممکن است دچار قطعی شود و ارتباط بین سامانه‌ها ایجاد نشود. این‌ها قابل حل است و در هر پروژه ای از دولت الکترونیک وجود خواهد داشت  اما حل می‌شود. موضوع امضای الکترونیک نیز موضوع مهمی است. این امضاء برای تمامی پزشکان صادر نشده است اما براساس ادعای سازمان نظام پزشکی ۵۰ هزار امضاء برای پزشکان صادر شده و می توانند از آن استفاده کنند. از آنجایی که برای همه پزشکان صادر نشده به این موضوع نیازی نیست. فعلا می‌توانیم از مکانیزیم دو هویتی استفاده کنیم.

*ایجاد شفافیت با نسخه الکترونیک

نصیرایی، نماینده مردم طبس در مجلس به برخی مخالفت‌ها در اجرای این طرح اشاره کرد و به فارس گفت: طبیعی است خیلی‌ها از شفافیت فراری هستند اما وقتی موضوع شفاف باشد دیگر امکان سواستفاده وجود ندارد و در عین حال ارزیابی‌ها  و مراقبت‌ها بیشتر می‌شود همچنین نظارت‌ها دقیق تر صورت می‌گیرد. در این میان برخی هستند که علاقه ای به این رویکرد جدید ندارند. هرچه این قصه ساده تر، منظم تر، شفاف تر و نظارت پذیر تر باشد برهی بیشتر فراری اند و به بهانه‌های مختلف با این طرح مخالفت می‌کنند.

وی در ادامه به دستور رییس جمهور برای اجرای این طرح به وزیر بهداشت سخن گفت و تاکید کرد که وزارت بهداشت باید هر چه سریع تر این موضوع را اجرایی کند.

نصیرایی درخصوص علت تعلل وزارت بهداشت را در طی یکسال گذشته برای فراهم کردن مقدمات لازم برای نسخه الکترونیکی در بیمارستان‌ها گفت: هر چیزی که به نحوی کمک‌کند که سازوکارها شفاف تر و نظارت پذیرتر شود طبیعی ست که عده ای در پوشش این ساختارها  ممکن است.

* نسخه نویسی الکترونیکی ابزاری برای کنترل قاچاق

شهرام غفاری، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی در گفت وگو با فارس، اظهار کرد:  هدف اصلی الکترونیکی کردن نسخه ها، استفاده جانبی از این طرح است، به طور مثال فرض کنیم که در کشور ما قیمت دارو آزاد است و قاچاق وجود ندارد، آیا در آن زمان نمی‌خواستیم که نسخه الکترونیکی را اجرا کنیم؟ چرا چون پرونده الکترونیک اولویت ماست،   این پرونده ثبت سوابق مصرف دارو و خدمات توسط بیمار و ثبت وسابق دارو و خدمات دارویی توسط پزشک است، این برای ما ارزشمند است.

وی تأکید کرد: نسخه الکترونیکی فواید بسیاری دارد به طوری که مصرف بی رویه  دارو در کشور کاهش می‌یابد  اما در کشور ما که دارو دولتی و غیر دولتی، دارای سوبسید و ارزان است این طرح  ابزاری مناسب برای کنترل  قاچاق دارو است و می تواند به شکل بسیار مطلوبی این موضوع را مدیریت کند.