تاریخچه کودتاهای نظامی در کشورهای عربی

کودتاهای نظامی در جهان عرب از همان زمان استقلالشان به ویژه در عراق و سوریه اتفاق افتاده است.

به گزارش حلقه وصل، شبکه خبری روسیا الیوم در گزارشی آورده است: برخی می‌گویند اولین کودتا در جهان عرب در سوریه به رهبری حسنی الزعیم علیه شکری القوتلی در سال ۱۹۴۹ اتفاق افتاد. برخی نیز معتقدند اولین کودتا در جهان عرب ۲۰ اکتبر ۱۹۳۶ در عراق رخ داد و رهبری آن را بکر صدقی، رئیس ستاد ارتش عراق در آن زمان و در دوره ملک غازی بن فیصل برعهده داشت. وی با استفاده از زور برای گرفتن رأی اعتماد از یاسین الهاشمی نخست وزیر وقت عراق تلاش کرد.

سرنوشت این دو کودتا شبیه هم بود. کودتای حسنی الزعیم تنها چهار ماه طول کشید و سامی الحناوی علیه او شورید و بعدا اعدام شد.

اما بکر صدقی کمتر از یک سال قدرت را در دست داشت و بعدا ترور شد.

سوریه همچنین شاهد هشت کودتای دیگر بود که اولی در مارس ۱۹۴۹ و دومی در اوت همان سال رخ داد و سامی الحناوی قدرت را از حسنی الزعیم گرفت.

کودتای سوم دسامبر ۱۹۵۱ با رهبری ادیب الشیشکلی علیه هاشم الاتاسی رخ داد. کودتای چهارم فوریه ۱۹۵۴ به رهبری مأمون الکزبری علیه ادیب الشیشکلی رخ داد. کودتای پنجم سپتامبر ۱۹۶۱ به رهبری حیدر الکزبری علیه دولت وحدت با مصر در دوره جمال عبدالناصر رخ داد.

کودتای ششم مارس ۱۹۶۳ به رهبری لوی الاتاسی و حزب بعث علیه دولت ناظم القدسی و کودتای هفتم فوریه ۱۹۶۶ به رهبری صلاح جدید رخ داد که در جریان آن امین حافظ سرنگون شد. کودتای آخر نوامبر به رهبری حافظ الاسد علیه صلاح جدید رخ داد که به جنبش اصلاحی شناخته شده است.

سودان در جایگاه دوم تعداد کودتاهای نظامی بعد از سوریه است. سودان تاکنون شاهد هفت کودتا بوده است که کودتای اخیر به رهبری عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیتی سودان علیه عبدالله حمدوک، نخست وزیر سودان رخ داده است.

اما عراق در جایگاه سوم در رابطه با تعداد کودتاهای نظامی قرار دارد. پنج تلاش موفقیت آمیز برای کودتا در این کشور شکل گرفت که اولین آن کودتای بکر صدقی بود که در سال ۱۹۳۶ و چهار سال بعد از استقلال رسمی عراق از سلطه انگلیس رخ داد.

کودتای دوم در عراق ۱۹۵۸ به رهبری عبدالکریم قاسم رخ داد که ملک فیصل دوم را سرنگون کرد و به حکومت پادشاهی هاشمی در عراق پایان داد.

کودتای سوم سال ۱۹۳۶ رخ داد و عبدالسلام عارف با کمک احمد حسن البکر نظام عبدالکریم قاسم را سرنگون کرد. بعد از آن کودتای چهارم به رهبری عبدالسلام عارف علیه حزب بعث و در کودتای پنجم احمد حسن البکر عبدالرحمتن عارف را سرنگون کرد.

منبع: ایسنا