اکونومیست: آمریکا به ایران ثابت کرد غیرقابل اعتماد است

به گزارش حلقه وصل، «روزنامه کیهان» در بخش اخبار ویژه خود نوشت:

این نشریه می‌نویسد: روند مذاکرات و رایزنی‌ها برای احیای توافق برجام، به خوبی پیش نمی‌رود. اما گزینه‌های جایگزینِ هم خیلی مناسب به نظر نمی‌رسند. سارکوزی رئیس‌جمهور اسبق فرانسه سال ۲۰۰۷ گفته بود دیپلماسیِ سختگیرانه در قبال ایران، بهترین راه جهت جلوگیری از وقوع یک فاجعه و درگیری در آینده است. دونالد ترامپ سه سال قبل از برجام خارج شد. ایران نیز در جبهه مقابل، رویکرد سختگیرانه‌ای را اتخاذ کرده است. تهران در جریان شش دور مذاکرات وین، از انجام گفت‌وگوهای مستقیم با آمریکا خودداری کرد. دولت جدید نیز تحت ریاست‌جمهوری «ابراهیم رئیسی»، تاکنون به روند مذاکرات وین بازنگشته است. مقام‌های ایرانی اعلام کرده‌اند که گفت‌وگوهای هسته‌ای می‌توانند در ماه نوامبر سال جاری میلادی از سرگرفته شوند.

ایران اکنون غنی‌سازی اورانیوم خود را به بیش از ۶۰ درصد رسانده و از سانتریفیوژهای پیشرفته‌ آی آر ۹ استفاده می‌کند. در عین حال، تولید اورانیومِ فلزی را نیز آغاز کرده و در مسیر بازرسی‌های آژانس به خاطر رویه‌ طرف‌های غربی، محدودیت‌هایی را ایجاد کرده است. توان هسته‌ای ایران در شرایط کنونی، به مراتب بیشتر از زمانی است که توافق برجام منعقد شد. توافقی که در نوع خود محدودیت‌های قابل ملاحظه‌ای را بر توانمندی‌های هسته‌ای ایران لحاظ می‌کرد.

آنتونی بلینکن می‌گوید: «آمریکا خود را برای گزینه‌های جایگزینِ مذاکره آماده می‌کند تا بتواند از این طریق جلوی پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را بگیرد.»

البته بحران جاری و نوظهور در روابط ایران و آمریکا، از همان روزی که ترامپ از توافق برجام خارج شد، قابل پیش‌بینی بود. ترامپ ضمن خارج کردنِ آمریکا از توافق برجام، سیلی از تحریم‌ها را علیه ایران عملیاتی کرد با این حال این رویکرد ترامپ در مجبور کردن ایران جهت پذیرش شروط آمریکا و حاضر شدن بر سر میز مذاکره جهت انعقاد توافقی جدیدتر، شکست خورد. در نقطه مقابل: ایران به نحو قابل ملاحظه‌ای توانمندی‌های هسته‌ای خود را گسترش داد، بیش از پیش از نظر موشکی تقویت شد، و تا حد زیادی از نیروهای نیابتی خود در اقصی نقاط خاورمیانه نیز حمایت کرد.

بایدن در دوران کارزار تبلیغاتی خود در بحبوحه انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، وعده داد که آمریکا را بار دیگر به چهارچوب توافق برجام بازگرداند. با این حال وی وقتی به قدرت رسید، همچنان ساختار تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران را حفظ کرد و امید داشت که از این طریق، بتواند ابزار چانه‌زنی و اهرم فشار مناسبی را در برابر ایران داشته باشد.

از نظر ایران، آمریکا ثابت کرده که غیرقابل اعتماد است. از سویی مزایای اقتصادی توافق برجام نیز برای ایران به شدت ناچیز بوده و تهران بر این باور است که سخت‌ترین فشارهای اقتصادی و تحریمی آمریکا را در نتیجه توافق برجام متحمل شده است.

با این همه، اکنون اقتصاد ایران تا حدی در حال بهبود یافتن است. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده که این اقتصاد تا ۳ درصد در سال جاری میلادی رشد خواهد کرد. باید توجه داشت که این تخمین قبل از افزایشِ اخیر قیمت نفت ارائه شده است. چین در شرایط فعلی بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و ایران را نیز در ابتکار مشهور خود یعنی «یک کمربند، یک جاده» ادغام کرده است. روسیه نیز رایزنی‌های زیادی را انجام داده تا ایران را در «گروه تجاری اوراسیا» همراه کند.

از حیث منطقه‌ای نیز ایران قوی‌تر از قبل شده است. اکنون دولت بشار اسد در سوریه به لطف حمایت‌های ایران تقویت شده و دیگر متحدان آن ایران در یمن نیز قدرت گرفته‌اند. در افغانستان، آمریکایی‌ها مجبور به ترک این کشور شده‌اند. کشورهای عربِ حاشیه خلیج‌فارس نیز تلاش‌های زیادی انجام می‌دهند تا روابط خود را با ایران ترمیم کنند.

کشورهای غربی و مخصوصا آمریکا بیش از همه از این هراس دارند که توافق برجام، توافقی است که نقطه پایان دارد (پس از ۱۵ سال، محدودیت‌ها علیه ایران به کل لغو می‌شوند)

دولت بایدن در ابتدای حضور خود در قدرت، تاکید داشت که به دنبال دستیابی به یک توافق قوی‌تر و گسترده‌تر با ایران است. این در حالی است که ایران در واکنش به این مسئله تاکید داشته که مذاکره فقط محدود به مسائل هسته‌ای خواهد بود و دولت آمریکا در قدم اول به نشانه حسن نیت بایستی تمامی تحریم‌های دوره ترامپ علیه ایران را لغو کند.

طبیعتا آنچه آمریکا از ایران طلب می‌کند، بسیار بعید است رنگ واقعیت را به خود بگیرد. ناظران و تحلیلگران بر این باورند ایران در شرایط کنونی به سطحی از دانش هسته‌ای دست پیدا کرده که به راحتی نمی‌خواهد از آن چشم‌پوشی کند.