تهران: روحانی بصیری که حلال مشکلات مردم بود

به گزارش حلقه وصل، در پی ارتحال عالم دلسوز و خدمتگزار مردم، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سیدمهدی طباطبایی (ره) در اولین روز ماه مبارک رمضان، یادداشتی به قلم مرتضی نجفی قدسی مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی (ره) نگارش یافته که متن کامل آن به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ ﴿۲۸،سوره فاطر﴾

به درستی که از میان بندگان خدا تنها علماء و اهل دانش هستند که ازخدا خشیت دارند و می‌ترسند.

خبر درگذشت عالم متخلق و روحانی خدمتگزار مردم حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی طباطبایی (ره) در اولین روز از ماه مبارک رمضان همه را متأثر کرد. این حقیر از سال‌های دور به واسطه شرکت در مجالس مذهبی و هیئت‌های دینی با این عالم بزرگوار و روحانی دوست‌داشتنی آشنا شدم و از این بابت برخود لازم دیدم چند کلامی کوتاه از باب ادای وظیفه در توصیف ایشان بنگارم؛ گرچه می‌دانم از عهده ادای حق مطلب نمی‌توانم برآیم.

یک شخص روحانی که وظیفه هدایت دینی و معنوی مردم را بر عهده دارد باید بفرموده حضرت امام (ره) زی طلبگی داشته باشد، یعنی ساده‌زیستی مبنای زندگی او باشد و از تجملات بپرهیزد و دنیاگرا نباشد و خلاصه سطح زندگی‌اش با مردم معمولی یکسان باشد. اگر مردم را به انجام کارهای خیر و نیک دعوت می‌کند، خود نیز الگوی عملی برای گفتارش باشد، اگر مردم را به راستی و صداقت و پاکی فرا می‌خواند خودش نیز عامل همه اینها باشد و خلاصه مردم تمام کمالات را در زندگی و رفتار و کردار او ببینند.

مسلماً چنین روحانی‌ای در دل مردم جا باز می‌کند و مردم مطیع او خواهند بود و می‌بینند که حرف‌هایش صرفاً لقلقه زبان نیست؛ بلکه خودش آئینه تمام‌نمای فضائل و مکارم اخلاق است و خدا وجود چنین روحانیونی را در جامعه ما زیاد کند که الگوی علمی و عملی اخلاق اسلامی باشند.

مرحوم حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی (ره) نمونه بارز و واقعی یک روحانی مردمی و متخلق به اخلاق اسلامی بود و همین خصایص، محبوبیت ایشان را در بین آحاد مردم نسبت به دیگران بسیار بیشتر کرده بود.

شیوه گفتاری ایشان در منابر بسیار دلنشین و قابل استفاده بود، از به کار بردن کلمات صعب و سنگین خودداری می‌کرد و اگر آیه و حدیثی را قرائت می‌کرد، معنای آن را به طور واضح برای مردم بیان می‌کرد و در حقیقت مطلب را برای آنان حلاجی می‌کرد تا بتوانند درک کنند. آیات و روایات را برنامه‌ریزی شده و با حساب و کتاب و با موضوع‌بندی در سخنرانی‌ها استفاده می‌کرد؛ به طوری که تمام منبرهایش قابل پیاده شدن و حتی کتاب شدن است و نظم مطالب و طرح موضوعات که غالباً اجتماعی و شیوه سبک زندگی اسلامی هست، بسیار قابل استفاده است.

او مطالعات روانشناسی عمیقی داشت؛ به طوری که چند جلسه یکی از دوستانم که استاد روانشناسی دانشگاه اصفهان بود را به جلسات ایشان آوردم و او مجذوب مطالب ایشان گشته بود و به من گفت ایشان جدیدترین مطالب علم روانشناسی را در قالبی دینی و مذهبی و عمومی و قابل فهم برای مردم بیان می‌کند و من هنگامی که این نکته را به حاج آقا طباطبایی عرض کردم، ایشان با تبسمی به من فرمودند راست گفته. من در روانشناسی مطالعات زیادی داشتم و حتی مدرکش را هم گرفتم ولی بعداً دیدم داشتن این مدرک برایم یک نوع تعلق و وابستگی می‌آورد، آن را پاره کردم و دور ریختم!

مسجد و منزل این روحانی خدوم و خدمتگزار، همیشه پر از مراجعانی بود که با امید حل مشکلاتشان آمده بودند و اغلب آن‌ها هم نتیجه می‌گرفتند. شاید هزاران نفر که در زندگی زناشویی و یا خانوادگی دچار اختلافات می‌شدند به جای اینکه به دنبال دادگاه‌های حل اختلاف بروند به منزل ایشان و یا دفترشان که در همانجا در نزدیک مسجدشان در خیابان غیاثی در نزدیکی میدان خراسان تهران بود، رجوع می‌کردند و این روحانی بااخلاق و اندیشمند با بیان شیرینش زندگی آنها را دوباره می‌ساخت و در اثر کلام این بزرگوار سال‌ها با صلح و صفا به زندگی خود ادامه می‌دادند.

وجوه مردمی بودن ایشان بسیار است. او هیچگاه برای خود تعین خاصی قائل نبود و با همه آن سوابق علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیار متواضع و دوست‌داشتنی بود و انسان از مصاحبت ایشان واقعا لذت می‌برد.

در عرصه سیاسی نیز ایشان بصیرت بسیار خوبی داشت و ارتباط دیرینه او با حضرت امام خمینی (ره)،مقام معظم رهبری و اعلام و بزرگان سبب شده بود تا گنجینه ای از خاطرات با ارزش را در سینه داشته باشد و موضع گیری‌های او از طرفی با این تجربه ی دیرینه در سیاست و از طرفی با ارتباط عمیق و مستقیم با مردم کوچه و بازار سبب شده بود تا بسیار پخته و عاقبت نگر باشد. همیشه در هر موضوعی تالی فاسد آن را در نظر می‌گرفت و بسیار سنجیده و عاقلانه عمل می‌کرد و از مسیر اصلی انقلاب اسلامی هیچگاه خارج نشد و در عین حال رضایتمندی توده‌های مردمی را هم بسیار اهمیت می‌داد و معتقد بود که پشتوانه اصلی انقلاب، همین مردم هستند و نباید با رفتارهای ناصحیح و یا توجیه سوءعملکرد مسئولان، آنها را نسبت به اصل نظام و انقلاب بدبین کنیم و خدای ناخواسته از اصل جمهوری اسلامی پشیمان شوند.

او به معنای واقعی و تمام یک انسان دلسوز برای کشور، نظام، انقلاب اسلامی و مردم بود و مواضعش در عرصه سیاسی و اجتماعی با رعایت مصالح چهارگانه فوق بود و اگر بر حفظ سرمایه‌های انقلاب و نظام تأکید می‌کرد با توجه به همین مصلحت‌بینی‌ها بود و لذا در مقابل هتاکی برخی به بزرگان می‌ایستاد و این قبیل کارها را بر خلاف مصالح نظام و انقلاب می‌دانست.

عشق به اباعبدالله الحسین (ع) و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام در مرحوم حاج سیدمهدی طباطبایی بسیار بروز و ظهور داشت. او بارها می‌گفت من از کودکی عاشق امام حسین (ع) بودم و بیان ایشان در مجالس روضه و سوگواری اهل بیت (ع) با همین لسان عاشقانه و خالصانه بود و همینطور که با زبانی ساده حرف می‌زد و مصائب اهل بیت را بازگو می‌کرد، اشک همه را درمی‌آورد و اوج شور و حال ایشان در همین مجالس فاطمی و حسینی بود و در حقیقت افتخار می‌کرد که روضه‌خوان باشد و حتی گاهی در منبر وعظ هم که نبود، اگر سخنی یا اشاره‌ای به مصائب حضرت زهرا (س) و یا امام حسین (ع) می‌شد، بسیار رقیق‌القلب بود و بلافاصله متأثر می‌شد و اشک می‌ریخت.

او در عین حال که بر حسب احساس وظیفه دو دوره نماینده مجلس شده بود و در کوران مسائل سیاسی هم بود، ولی به هیچیک از این پست‌ها و مقامات دلبستگی نداشت و علاقه وافر او به همین کار آخوندی و خدمت خالصانه به مردم و اقامه عزای امام حسین (ع) و حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام‌الله علیها بود و چه زیبا در نخستین روز از ماه مبارک رمضان به ضیافت الهی باریافت و مهمان حضرت رب‌الارباب شد. عاش سعیداً و مات سعیداً.