نباید با ضعف مدیریت، مزیت برق را به تهدید تبدیل کنیم/ پیشنهادهای دولت سایه برای تولید برق

به گزارش حلقه وصل، نشست کارشناسی ارائه راهکارهای اجرایی به دولت، به منظور مدیریت بار مصرفی برق با حضور سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و کارشناسان کارگروه نیروی دولت سایه برگزار شد. در این جلسه همچنین دو تن از نمایندگان مجلس و مدیرعامل شرکت توانیر به ارائه نقطه نظرات خود پرداختند.

جلیلی با بیان اینکه در کنار راهکارهای بلندمدت برای مدیریت خاموشی‌ها، نیازمند ارائه راهکارهای کوتاه‌مدت نیز هستیم، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه انرژی مزیت نسبی کشور ماست، نباید در این زمینه دچار تهدید بشویم بلکه باید از این فرصت به گونه‌ای بهره‌ بگیریم که مازاد نیاز داخلی را نیز صادر کنیم.

وی افزود: رویکرد مدیریت در کشور ما باید یک نگاه حداکثری به فرصت‌ها باشد؛ اگر با نگاه استفاده ۱۰۰ درصدی از فرصت‌های ممکن به موضوعات بپردازیم، بسیاری از اولویت‌ها تغییر کرده و معضلات کمتری را شاهد خواهیم بود.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان با اشاره به جلسات متعدد این شورا درباره صادرات برق و تبدیل ایران به قطب سوآپ و ترانزیت، اظهار داشت: موضوع برخی برنامه‌ریزی‌ها، سخت‌افزاری است که در بلندمدت حاصل می‌شود اما برخی اقدامات کوتاه‌مدتی که نیاز به اجرای آنها هستیم، به سازوکارها و نرم‌افزار مدیریت مربوط میشود.

جلیلی در ادامه مطرح کرد: باید به این سوال پاسخ بدهیم که آیا خاموشی‌های اخیر اجتناب ناپذیر بود یا آنکه می‌توانستیم با تدابیر قبلی از وقوع آن جلوگیری کنیم؟ و در حال حاضر چه اقداماتی را در کوتاه‌مدت برای ایجاد تعادل در شبکه تولید و مصرف برق می‌توانیم انجام بدهیم؟

وی در ادامه با بیان اینکه مدیریت انرژی در حوزه برق می‌بایست به جذابیت و عواید اقتصادی در زمینه‌های تولید و مصرف نگاه ویژه داشته باشد، تصریح کرد: «طرح وان» بر همین مبنا ارائه شد تا مدیریت مصرف در برخی مقولات انرژی از جمله برق، به مصرف‌کننده واگذار شود تا عواید اقتصادی آن برای خودش و بهینه شدن الگوی مصرف به نفع همه‌ی کشور باشد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: در کنار موضوع مصرف، برای تولیدکننده خصوصی برق(نیروگاه) نیز باید جذابیت ایجاد کرد تا او به سرمایه‌گذاری در این حوزه رغبت داشته باشد.

استاندارد بودن کولرهای گازی ۶‌ هزار مگاوات در برق صرفه‌جویی می‌کند

در این جلسه، مدیرعامل شرکت توانیر با بیان اینکه بخشی از مشکلات تولید برق، به قیمت آن برمیگردد و این مسئله برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی مشکل ایجاد کرده است، گفت: در بخش مصرف نیز، کشور فرانسه با اجرای مدل تعرفه ساعتی و با تقسیم روزهای سال به سه دسته سفید، آبی و قرمز، تعرفه فروش برق را تا شش برابر در روزهای قرمز گران کردند و همین امر منجر به کاهش ۴۵ درصدی مصرف برق در این کشور شد.

متولی زاده در این زمینه گفت: سالانه ۸۵۵ هزار کولرگازی به شبکه اضافه می‌شود که ۸۰ درصد آنها استاندارد نیست و اگر کولرهای گازی استاندارد باشند، ۶ هزارمگاوات صرفه‌جویی می‌شود؛ همچنین ۱۸ میلیون کولر آبی در کشور وجود دارد که استاندارد شدن آنها نیز ۲ هزارمگاوات از بار مصرفی کم خواهد کرد.

وی در پایان با بیان اینکه مدیریت گاز و برق باید یکپارچه شود، خاطرنشان کرد: دولت منتخب در چهار حوزه، مدیریت مصرف بار در تابستان، تامین گاز موردنیاز نیروگاه‌ها در زمستان، اصلاح الگوی مصرف و کنترل هوشمند بار مصرفی باید بیش از پیش برنامه‌ریزی داشته باشد.

شریعتی: اختلاف بین وزارت نفت و نیرو زمینه‌ساز برخی مشکلات شده است

مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز با بیان اینکه غفلت از زیرساخت معیوب، منجر به پدیدآمدن مشکلات کمبود برق در آینده نیز خواهد شد، اظهار داشت: عدم یکپارچه‌سازی سیاست‌های حوزه انرژی و اختلافات میان وزارت‌های نیرو و نفت زمینه‌ساز برخی مشکلات شده است.

وی با اشاره به این نکته که مطابق برآوردهای خارجی، هر یک ساعت خاموشی ۱۵ دلار هزینه به مردم تحمیل خواهد کرد، گفت: همه مسائل را نباید اقتصادی برانداز کرد؛ سرمایه اجتماعی نیز موضوع مهمی است که خاموشی‌های اخیر به آن ضربه زده است.

شریعتی با بیان اینکه تحقیقات نشان میدهد، وجود دستگاه‌ها ماینر معضل اصلی نیست، تصریح کرد: یکی از زمینه‌های اصلی قطعی برق، مشکلات در همکاری با ترکمنستان به منظور خرید گاز بوده است.

وی در پایان پیرامون راهکارهای کوتاه‌مدت پیشنهادی گفت: مطابق برآوردها، با تکمیل نیروگاه‌های در حال تکمیل ۴ هزارمگاوات، افزایش بهره‌وری ۳ هزارمگاوات، تاسیس چند نیروگاه متمرکز ظرف یکسال با استقراض از صندوق توسعه ۳ هزارمگاوات و واگذاری تامین برق صنایع بزرگ به بخش خصوصی میتوان ۵ هزارمگاوات و در مجموع ۱۵ هزارمگاوات کسری موجود را پوشش داد تا در کوتاه مدت شاهد خاموشی‌ها نباشیم.

رضاخواه: با ایجاد شبکه کنترل هوشمند، می‌توان برق پرمصرف‌ها را قطع کرد

در ادامه، مجتبی رضاخواه نماینده مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه کنترل تعادل تولید و مصرف نیازمند نگاه ویژه به کنترل هوشمند و اتکا به آنالیز داده‌های این حوزه است، گفت: نسل قبلی مدیران نسبت به ابزارهای هوش مصنوعی شناخت چندانی ندارند و همین امر باعث میشود تا نقش کنترل هوشمند در حوزه برق، کمرنگ باشد.

رضاخواه در این باره گفت: با ایجاد شبکه کنترل هوشمند در توانیر می‌توان به راحتی در مواقع پیک بار، پر مصرف‌ها را تشخیص داد و به جای قطع همگانی برق، به کنترل این دسته از مصرف‌کنندگان پرداخت.

وی تاکید کرد: با توجه به احتمال کاهش تولید گاز در زمستان، دولت منتخب می‌بایست مسئله تامین برق و جلوگیری از خاموشی مشترکان خانگی و صنعتی را به صورت جدی در دستور کار قرار دهد.

همچنین در بخش دیگری از این نشست، کارشناسان کارگروه دولت سایه به ارائه نقطه نظرات خود پرداختند و در انتها گزارش جمع‌بندی خود از این نشست را ارائه دادند که عناوین آن به شرح زیر است:

- کشور در حوزه انرژی دارای مزیت نسبی است و پذیرفتنی نیست که این حوزه برای کشور یک تهدید باشد.

- یکی از منابع و زیرساخت­های لازم برای جهش در کشور، برق است. با وضعیت حال حاضر در صنعت برق نه تنها جهشی رخ نخواهد داد بلکه برخی از صنایع فعال نیز برای جلوگیری از خاموشی ها در این ایام در حال تعطیلی موقت هستند. توجه شود که هنوز تقاضاهای جدید برق وارد مدار نشده‌­اند.

- صادرات برق یکی از ظرفیت­های صنعت برق عنوان می­شود در حالی که در شرایط فعلی، این صنعت به عنوان یک کار حداقلی فقط متمرکز بر آن است که دچار خاموشی نشویم.

- علت عدم توسعه نیروگاه­ها در کشور در چند سال اخیر، عدم وجود اعتبارات اعلام می­شود اما خسارت­های وارده به مردم و کشور که در اثر خاموشی­ها ایجاد می­شود هیچگاه محاسبه نمی­شود و مد نظر قرار نمی­گیرد.    

اقدامات کوتاه مدت (در سال ۱۴۰۰) :

- تکمیل ۲۰۰۰ مگاوات از نیروگاه­های سیکل ترکیبی در حال احداث

- احداث ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در مقیاس بزرگ توسط دولت و از محل صرفه جویی سوخت مایع و واگذاری آن به بخش خصوصی پس از راه اندازی

- تأمین ۳۰۰۰ مگاوات از طریق شهرک­های صنعتی با استفاده از ظرفیت موجود و یا احداث ظرفیت­های جدید با اعمال مشوق­هایی برای آنها جهت همکاری هر بیشتر

- استفاده از ظرفیت ۴۰۰۰ مگاوات ژنراتورهای کوچک در دستگاه­ها و ارگان­ها نظیر بیمارستان­ها، پادگان­ها،   شرکت­ها و کارخانجات با اعمال مشوق­هایی برای آنها جهت همکاری هر بیشتر

- پیاده سازی برنامه دقیق نگهداری و تعمیرات برای نیروگاه­های کشور در پاییز ۱۴۰۰ و تأمین نیازمندی نیروگاه­ها برای قطعات یدکی مورد نیاز برای انجام تعمیرات و همچنین پای کار برای تعویض­های اضطراری طی دوره

- نصب ۳ میلیون کنتور هوشمند برای مشترکان خانگی

- توسعه برنامه­های آموزشی، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی بمنظور افزایش سطح آگاهی مردم برای اصلاح الگوی مصرف برق

- آنالیز داده­های مربوط به مصرف مشترکان برای شناسایی و مدیریت مصرف مشترکانی با مصرف خارج از عرف

- طراحی و پیاده سازی مدل­های تشویقی با جاذبه بالای اقتصادی برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان برق به گونه­ای که تولید کننده برای تولید بیشتر خصوصاً در ایام پیک سود بالاتر دریافت نماید و مصرف کمتر خصوصاً در ایام پیک، برای مصرف کننده سود به همراه داشته باشد

- طراحی و پیاده سازی الگوی پلکانی تعرفه­های برق برای ایام پیک و غیر پیک

برنامه ریزی دقیق برای تأمین پایدار گاز و سوخت نیروگاه­ها برای زمستان سال ۱۴۰۰

 برنامه های میان مدت (از سال ۱۴۰۱ تا پایان دولت سیزدهم) :

- تکمیل برنامه احداث ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی هدفگذاری شده

- تأمین ۱۰۰۰۰ مگاوات از طریق شهرک­های صنعتی با ایجاد ظرفیت­های جدید آنها در قالب قرادادهای همکاری

- احداث ۸۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در مقیاس بزرگ توسط دولت و از محل صرفه جویی سوخت مایع و با مشارکت بخش خصوصی

- احداث ۱۰۵۰۰ مگاوات نیروگاه جدید توسط صنایع در قالب قراردادهای خرید تضمینی برق

- نصب سالانه ۴ میلیون کنتور هوشمند برای مشترکان خانگی

- مدیریت تلفات شبکه و خطوط انتقال برق به میزان ۳۰۰۰ مگاوات

- نوسازی تجهیزات سرمایشی و گرمایشی مشترکان با اعمال مشوق­هایی برای ایشان

توسعه خطوط انتقال برق در کشور با رویکرد تأمین نیاز داخل و بهره­برداری برای ترانزیت برق در منطقه

- تدوین برنامه بلند مدت برای صنعت برق کشور با رویکرد بهره­مندی حداکثری از مزیت­ نسبی کشور در عرصه انرژی با نگاه ارزآوری و اشتغالزایی و عبور از مسایل روزمره تأمین برق در کشور

برنامه­ های بلند مدت (تا ۱۰ سال آینده) :

- تکمیل و توسعه برنامه احداث نیروگاه­های اتمی تا ظرفیت ۲۰۰۰۰ مگاوات

- احداث ۶۰۰۰ مگاوات نیروگاه برق آبی

- تکمیل زنجیره تولید بومی سلول خورشیدی در کشور

- افزایش بهره­وری و ظرفیت توربین­های بادی و توسعه نیروگاه­های بادی در کشور

اهم تقاضاهای جدید برق از سال ۱۴۰۱ :

- نیاز ۴۰۰۰ مگاوات برای فعالان رسمی حوزه رمز ارزها

- نیاز ۵۰۰۰ مگاوات برای توسعه گلخانه­‌ها

- نیاز ۱۰۰۰ مگاوات برای توسعه صنعت میگو در جنوب کشور

- نیاز ۱۰۰۰ مگاوات برای توسعه آب شیرین­کن­ها در کشور

نیازمندی­ها برای اجرای اقدامات و برنامه های پیشنهادی :

- داشتن باور و اراده برای اجرای این برنامه و تلاش شبانه روزی برای اقدام

- هماهنگی کامل تمام دستگاه­های متولی و دست اندرکار در فرآیند صنعت برق

- نظارت دقیق بر اجرای وظایف تعریف شده برای دستگاه­های مسئول

- ضرورت اصلاح نظام تعرفه گذاری و قیمت برق (قیمت تمام شده برق با رقم دریافتی از مشترکان اختلاف بسیار بالایی دارد و بیش از ۱۰ برابر است. این اختلاف قیمت به شکل بدهی تجمعی در وزارت نیرو، اقتصاد صنعت برق را دچار اختلال نموده است و تأثیر اصلی آن در دیرکرد در پرداخت مطالبات نیروگاه­ها مشهود است و بخش خصوصی عملاً انگیزه­ای برای احداث نیروگاه­های جدید ندارد)

- بازنگری اساسی در مدیریت هزینه­‌ها در صنعت برق (صنعت برق کشور در مقایسه با جامعه جهانی، گران اداره می­‌شود)

- بازبینی و جانمایی درست بخش­های سیاستگذاری، قانونگذاری، تنظیم­گری، اجرا و نظارت در فرآیند اجرایی صنعت برق

- اجرای همزمان تمام قوانین و مقررات وضع شده مرتبط با صنعت برق

- الزام مصرف برق برای ماینر­ها از محل برق تجدیدپذیر

- حل مسائل فی­مابین وزارت نیرو و وزارت نفت و تعیین تکلیف آنها از طریق راهکاریی نظیر تشکیل وزارت انرژی

- کاهش وابستگی صنعت برق کشور به گاز و سوخت­های فسیلی

- بررسی دقیق سرمایه­گذاری­های جدید خصوصاً در مواردی که نیاز برق بالایی دارند و مراقبت این موضوع که کشورهای صنعتی در حال انتقال صنایع انرژی­ بر خود به سایر کشورها هستند

- اصلاح نظام و تکمیل خصوصی سازی در صنعت برق و توسعه نقش مردم در تولید برق