به گزارش حلقه وصل، یکی از راهکارهای عمق بخشی به بازار سرمایه به افزایش تعداد نمادهای حاضر در بازار باز می گردد. از همین رو گسترش تعداد سهم های بازار سرمایه از طریق فروش بخشی از سهام شرکت ها در بورس برای نخستین بار است.
فروش بخشی از شرکت ها در بازار سرمایه برای اولین بار را عرضه اولیه این شرکت عنوان می کنند. در این عرضه اولیه ها تعداد خاصی از سهام شرکت در مبلغ خاصی که از سوی یک نهاد مالی دیگر کشف قیمت شده است، به فروش می رسد.
هر سهامدار خرد نیز می تواند تعداد محدودی از سهام این شرکت را در قیمت کشف شده، خریداری کند. در این روش که به همه سهامداران تعداد مساوی سهم می رسد، نوعی عدالت در آن دیده می شود.
سال خوبی که تباه شد!
در سال ۹۹، تعداد ۲۶ شرکت در عرضه های اولیه در بورس سهام آنها به خریداران عرضه شد که در بالاترین میزان مشارکت حدود ۵.۵ میلیون نفر برای خرید نماد وسپهر در صف قرار گرفتند. در عرضه اولیه وسپهر که تخصیص سهام آن در اول مهر ماه انجام شد در نهایت حدود ۵٫۵ میلیون نفر مشارکت داشتند و به هر متقاضی تا همان سقف ۱.۱ میلیون تومان تعیین شده رسید.
در عرضه اولیه سهم صبا به عنوان اولین شرکت عرضه شده در بورس در سال ۹۹، به هر کد ۸۱۲ سهم تخصیص یافت و حدود ۱٫۸ میلیون نفر سهم خریدند.
اما با ادامه ریزش بازار به دلیل تصمیمات اشتباه دولت، بانک مرکزی و سازمان بورس، در پائیز و زمستان سال ۹۹، مشارکت در عرضه های اولیه بازهم کاهش یافت و در آخرین عرضه اولیه این سال که سهم اپال بوده است، ۲ میلیون و ۷۵۴ هزار و ۶۵۵ نفر در آن شرکت کرده اند.
با نگاهی به روند مشارکت در عرضه های اولیه شاهد این مساله هستیم که هرچه شاخص کل بورس کاهش یافته است، میزان مشارکت نیز کاهش داشته است. به عبارت دیگر، رابطه مستقیمی بین میزان مشارکت در عرضه های اولیه و اعتماد به بورس وجود داشته است. این روند را می توان با کاهش ۵۰ درصدی میزان مشارکت در انتهای سال ۹۹ مشاهده کرد.
تصمیمات اشتباه در دولت و سازمان بورس سبب کاهش اعتماد به روندهای موجود در بازار سرمایه شده است. این مساله سبب شد تا افراد کمتری حاضر به خرید سهام شرکت های تازه وارد به بورس شوند.
سوددهی شرکت های عرضه اولیه چقدر بوده است؟
بررسی روند سوددهی شرکت های عرضه شده در بورس، نشان می دهد نماد وپویا رشدی ۳۲۶ درصدی را تجربه کرده است. اما در آخرین عرضه اولیه سال ۹۹ میزان سوددهی شرکت به ۲۹ درصد رسیده است.
این مساله باز هم نشان دهنده کاهش اعتماد به بازار سرمایه در سال ۹۹ است. در صورتی که روند بازدهی سهم ها را نگاه کنیم به این مساله خواهیم رسید که این روند با آغاز ریزش بازار به شدت افت داشته است و از کاهش ۱۰ برابری را تجربه کرده است.
برخی فعالان بازار سرمایه، عدم شرکت در خرید عرضه اولیه را نوعی اعتراض به روند موجود در بورس و عدم حمایت دولت از بازار سرمایه می دانستند.
چرا عرضه اولیه ها لغو شدند؟
در ماه های پایانی سال، تعداد زیادی از عرضه های اولیه چند ساعت پیش از زمان انجام عرضه، لغو شدند. به عقیده برخی کارشناسان، یکی از عواملی که منجر به لغو عرضه اولیه سهام شرکت‌ها شده است، عدم مشارکت سهامداران در خرید آنها است.
نخریدن عرضه‌های اولیه در شرایط فعلی بازار، می‌تواند اعتراضی و هشداری از معامله‌گران به سیاست‌ها و تصمیمات اخیر دولت و مدیران بازار باشد. گران بودن عرضه‌های اولیه یکی از عواملی است که سبب کاهش مشارکت در عرضه‌ها شده‌است. اثر این بالا بودن قیمت در جایی مشخص می‌شود که «بپیوند»، «بگیلان»، «وکبهمن»، «آبادا»، «ثامید» و «سیتا» همگی در قیمتی پایین‌تر از قیمت عرضه معامله می‌شوند.
روند عرضه اولیه ها در سال ۱۴۰۰
در سال ۱۴۰۰ نیز تاکنون ۴ عرضه اولیه به فروش رسیده است که بالاترین میزان مشارکت در این عرضه ها حدود ۲ میلیون و پانصد هزار نفر بوده است که بازهم تعداد کم مشارکت کنندگان را نشان می دهد.