مروری بر زندگی مرحوم علی اکبر پرورش از حضور در شبکه مخفی شهید آیت تا حزب جمهوری

سرویس معرفی: سید اکبر پرورش در اول تیر 1321 در خانواده ای مذهبی و متوسط در محله سوق شیرازی های اصفهان به دنیا آمد.

وی دوره ابتدایی را در دبیرستان مفید و تحصیلات دوره متوسطه را در دبیرستان صائب،علیه و کازرونی گذراند او سپس در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه اصفهان دوره لیسانس را طی کرده و پس از تحصیل دوره کارآموزی دبیری در دانشسرای عالی تهران از سال 45 به صورت تمام وقت در آموزش و پرورش مشغول به کار شد.

استاد پرورش از از دوره نوجوانی و تحت تاثیر روحانیت محله پدری، پس از کسب مطالب اولیه دینی به فعالیت در مجامع دینی پرداخت.شهید آیت الله دکتر بهشتی که اهل همان محله بود و در قم به تحصیل و تدریس اشتغال داشت در مسافرت های خود به اصفهان با جوانان محله و شهر ارتباط برقرار می نمود و بدینگونه ارتباطات نزدیک استاد سید علی اکبر پرورش با شهید آیت الله بهشتی آغاز شد. این ارتباط تا زمان آن بزرگمرد در هفتم تیر سال 1360 ادامه یافت.

در سال های پایانی تحصیلات دبیرستانی پس از فوت مرحوم آیت الله العظمی بروجردی(ره) در فروردین سال40 همراه با استادش،مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید مصطفی بهشتی نژاد در یک سفر شش روزه به قم ، حضور در یک صحنه اجتماعی و مذهبی را تجربه کرد.

ایشان در آغاز سال 1343 و پس از آزادی حضرت امام خمینی(ره) و همزمان با سفر آیت الله خادمی و علما و مردم اصفهان و همراهان ایشان در قم به دیدار معظم له رفت. اولین بازداشت استاد در سال بعد بود که پس از مدتی آزاد شد.

دوران خدمت وظیفه عمومی استاد سید علی اکبر پرورش(از 26/11/1345) لغایت (26/5/1347) در ژاندارمری فارس در شهرهای اصطهبان و نیریز با سخنرانی های پرشعور و مذهبی ستوان دوم وظیفه سید اکبر پرورش با استقبال فراوان مردم و حمایت روحانیون انقلابی آن منطقه مواجه شد. اسناد نشان می دهد ژاندارمری مجبور بود به خاطر جلوگیری از اعتراضات عمومی به وی اجازه سخنرانی بدهد و در نهایت ایشان از هر سخنرانی منع می شود.

استاد پس از خاتمه خدمت وظیفه عمومی،یک سال در آموزش و پرورش شهرضا به تدریس مشغول شد و سپس در دبیرستان هراتی و پس از آن در دبیرستان احمدیه اصفهان شاغل بود. دبیرستان احمدیه وابسته به موسسه دینی چهارده معصوم(ع)بود که زیر نظر آیت الله خادمی و با تایید حضرت امام خمینی(ره) تاسیس شده بود و استاد پرورش از فعالیت های آموزشی، فرهنگی و انقلابی خود را تا سال 1357 در همین مدرسه انجام می داد. شاگرد تیزهوش وی و مسئول کتابخانه موسسه شهید عباس نبوی منش نیز در روز اول محرم سال 57 در همین مکان به شهادت رسید.

علی اکبر پرورش در طول سال های 1347 تا 1357 بدون آن که خود را چارچوب یک گروه محدود نماید از ظرفیت های همه موسسات فرهنگی برای هدایت جوانان استفاده می کرد. کانون علمی تربیت جهان اسلام،انجمن مددکاری امام زمان(عج)،موسسه ابابصیر،دبیرستان احمدیه،مسجد حاج رسولیها و.. از جمله آنها بود.

استاد پرورش در موضع گیری های سیاسی خود تبعیت از ولی فقیه و نایب امام زمان(عج)حضرت امام خمینی(ره) را وظیفه همیشگی خود می دانست. وقتی که رئیس انجمن حجتیه با بهانه این که من مجتهد هستم، عملا با حضرت امام خمینی(ره)مخالفت کرد، وی طی مصاحبه شدیدی در جلسه ای هرگونه ارتباط با انجمن حجتیه را که پیش از انقلاب در قالب فعالیت های مذهبی با رژیم شاه را نیز در پیش گرفته بود به کلی قطع کرد

علی اکبر پرورش گسترش اندیشه ناب اسلامی را اصلی ترین وظیفه ی خود می دانست و با سخنرانی های فراوان و تفسیر قران و بیان تاریخ اسلام،جوانان میهن اسلامی را به خصوص در شهر های استان های اصفهان و چهار محال بختیاری با اسلام ناب محمدی(ص)آشنا می ساخت. نگارش کتاب های پیامبر مکه، علی در مدینه،پیشگامان کهف،ما و قرآن،قرآن و خطوط انفاق و پدیده جاهلیت از دیدگان قرآن ، حاصل بخشی از تلاش های وی در آن سالها بود. اکثیریت فعالان نهضت اسلامی در اصفهان این تلاش ها را مهم ترین عامل در اصفهان برای گسترش انقلاب اسلامی در اصفهان در سال های 1356 و 1357 می دانند.

ایشان از گروه های مسلح طرفدار نهضت حضرت امام خمینی(ره) پشتیبانی می کرد. معرفی نیروهای واجد شرایط، حمایت و هدایت فکری و سیاسی و پشتیبانی مالی و اعزام افراد مستعد برای آموزش های نظامی به لبنان از جمله اقدامات وی بود. به واسطه ی اتخاذ تدابیر حفاظتی صحیح در برقراری ارتباطات و صبر و مقاومت مرتبطین با وی(علیرغم شکنجه های وحشتناک ساواک در آن زمان دستگیری های آنان،دستگاه های اطلاعاتی رژیم شاه موفق به شناسایی ارتباط وی نشدند. گروه توحیدی صف در اصفهان از جمله گروه های فعال و مرتبط با استاد پرورش در سال های 1356 و 1357 بود.

عضویت در شبکه مخفی شهید آیت

شهید آیت و گروهی از هم‌فکرانش در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی موفق به ایجاد یک شبکه انقلابی در میان برخی از افسران انقلابی ارتش حکومت پهلوی شده بود. این شبکه از جهت اطلاعاتی خدمات موثری برای انقلاب اسلامی انجام داد. شهید یوسف کلاهدوز(قائم مقام سپاه پاسداران انقلاب در آغاز جنگ) شهید تیمسار حسن اقارب پرست، شهید نامجو (نماینده حضرت امام در شورای عالی دفاع پس از شهید چمران) از جمله اعضای این شبکه بودند. 

مسئولیت این شبکه در اصفهان با  مرحوم پرورش بود. وی ضمن انجام وظایف محوله، در سال 1357  از اطلاعات این شبکه برای حفاظت از  جوانان و مردم انقلابی اصفهان استفاده ‌های فراوان برد. تعداد بسیار کم شهدای شهر اصفهان در سال 1357 از الطاف الهی و نتایج اقدامات این شبکه نفوذی در ارتش و ساواک و موارد مشابه بود.

در سال‌های 1350 تا 1357دشمنان نهضت اسلامی تلاش می‌کردند به بهانه‌های مختلف، مسلمانان انقلابی را به جان یکدیگر بیاندازند. اما رهبری حضرت امام خمینی (ره) همواره با رهنمود‌های خود از افتادن پیروان خود در دام‌های دشمن و اصلی کردن مسائل فرعی جلوگیری می‌کردند. موضع‌گیری‌های اکبر پرورش در طول این سال‌ها و در تبعیت از امام خمینی(ره) در جریانات دکتر شریعتی، کتاب شهید جاوید، شهادت آیت‌الله شمس‌آبادی، باند مهدی هاشمی و آقای سید کاظم شریعتمداری از لغزش بسیاری از دوستان و شاگردانش در مسیر مورد نظر دشمن جلوگیری کرد.

استاد سید اکبر پرورش در ادامه مبارزات مردم در بسیاری از تظاهرات‌های مردم اصفهان در ماه‌های محرم و صفر از جمله تاسوعا و اربعین حسینی در مسجد جامع و میدان امام (ره) اصفهان سخنران اصلی بود. قطعنامه‌ی راهپیمایی عاشورا که حاوی اعلام عزل محمدرضا پهلوی و قطعنامه‌ اربعینی که حاوی اعلام رأی اعتماد مردم اصفهان به حضرت امام خمین  به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و کشور بود با هماهنگی وی و شهید بهشتی تنظیم و قرائت شد. سازماندهی تظاهرات روز اربعینی که همزمان با حضور سرلشکر خسروداد فرمانده هوانیروز کل کشور در اصفهان و احتمال کشتار مردم اصفهان بود با ملاحظه همه جوانب سیاسی و نظامی و تحت نظر استاد انجام گرفت و بزرگترین تظاهرات قبل از پیروزی با موفقیت کامل در اصفهان انجام گرفت.

در سال های 1350 تا 1357 دشمنان نهضت اسلامی تلاش می کردند به بهانه های مختلف، مسلمانان انقلابی رابه جان یکدیگر بیندازند. اما رهبری الهی انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) همواره با رهنمودهای خود از افتادن پیروان خود در دام های دشمن و اصلی کردن مسائل فرعی جلوگیری می کردند. موضع گیری های استاد پرورش، باند مهدی هاشمی و آقای سید کاظم شریعتمداری از لغزش بسیاری از دوستان و شاگردانش در مسیر مورد نظر دشمن جلوگیری کرد.

استاد پرورش در فعالیت های خود عمده توجه خود را به جوانان و دانشجویان معطوف می نمود. اما با همه اقشار و از آن جمله انقلابیون پیشکسوت، همکاران معلم،کسبه بازار و حتی نظامیان در ارتش و شهربانی ارتباطات خود را با رعایت ملاحظات امنیتی حفظ می نمود. وی به همین جهت عامل بسیار هماهنگی ها میان روحانیان انقلابی و دانشجویان،معلمین،دانش آموزان، کسبه بازار و خیابان و حتی گروه های انقلابی مسلح در سال 1357 در اصفهان باشد.

وی در مرداد 1357 در برپایی ، اداره و هدایت تحصن منزل مرحوم آیت الله خادمی(ره)نقشی برجسته داشت و دو سخنرانی روشنگرانه وی در آن تحصن وی در آن تحصن در سطح کشور انعکاس یافت. وی پس از حمله مامورین نظامی به متحصنین و در اولین شب حکومت نظامی اصفهان به عنوان اولین متهم و تابع آن دستگیر و زندانی شد. دستگیری استاد پرورش و همرزم قدیمی وی آقای حسنعلی زهاب و برخی روحانیون برجسته اصفهان حجج اسلام مهدی مظاهری،سید کمال فقیه ایمانی و مجتبی میردامادی و... موجب گسترش احساسات عمومی برضد رژیم طاغوت شد.

از اولین روزهای مهرماه معلمین و دانش آموزان اصفهانی در شعار های اسلامی انقلابی خود پس از تاکید بر تبعیت از حضرت امام خمینی(ره) خواستار آزادی معلمان خود استاد پرورش و آقای زهاب شدند. حکومت طاغوت ناچار شد وی را پس از آزادی دیگر زندانیان سیاسی پنجم رمضان اصفهان در آبادان 1357 آزاد نماید. استاد پرورش در ادامه مبارزات مردم در بسیاری از تضاهرات های مردم اصفهان در ماه های محرم وصفر از جمله تاسوعا و اربعین حسینی در مسجد جامع و میدان امام(ره)اصفهان سخنران اصلی بود.قطعنامه راهپیمایی عاشورا که حاوی اعلام عزل محمد رضا پهلوی و قطعنامه اربعینی که حاوی اعلام رای اعتماد مردم اصفهان به حضرت امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و کشور بود با هماهنگی وی و آیت الله دکتر بهشتی تنظیم و قرائت شد. سازماندهی تظاهرات روز اربعینی که همزمان با حضور سرلشکر خسرو داد فرمانده سفک هوانیروز کل کشور در اصفهان و احتمال کشتار مردم اصفهان با ملاحظه همه جوانب سیاسی و نظامی و تحت نظر استاد انجام گرفت و بزرگ ترین تظاهرات قبل از پیروزی با موفقیت کامل در اصفهان انجام گرفت.

استاد پرورش در مرحله اول انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی در 24/12/1358  از سوی مردم اصفهان به نمایندگی مجلس شورای اسلامی برگزیده و در اولین روزهای حضور در مجلس و در جریان رسیدگی به اعتبارنامه های نمایندگان عضو شعبه هفتم شد. در این شعبه شهید محمد علی رجایی به ریاست و استاد پرورش به عنوان نایب رییس شعبه انتخاب شدند. وی تا تاریخ 26/5/60(زمان انتخاب به عنوان وزیر آموزش و پرورش در دولت باهنر)در مسائل مختلف حضور فعال داشتند

در 30 تیر 59 در انتخابات درون مجلس شورای اسلامی آقایان دکتر احمد بهشتی،سید اکبر پرورش،دکتر کاظم سامانی،فضل الله محلاتی،محمد یزدی،ابراهیم یزدی نامزد تصدی نیابت مجلس شدند. در نتیجه آقای پرورش با 204 رای بیشترین رای را توانستند کسب کنند.

وی در اول مرداد 1359 در وقتی که بنی صدر رئیس جمهور وقت برای دور زدن مجلس و قانون اساسی نخست وزیری حجت الاسلام سید احمد خمینی را مطرح کرد در نطق پیش از دستور مجلس،بعد از تبین دیدگاه های خود در خصوص شرایط انقلاب اسلامی و رهبری آگاه و دلسوز آن حضرت،امام خمینی(ره) و ابراز علاقه به رئیس جمهور منتخب ارادت به حجت الاسلام و المسلمین سید احمد خمینی، با لحنی محترمانه و دلسوزانه از رئیس جمهوری خواست مطابق قانون اساسی عمل کرده و از رو  در رو کردن مجلس با حضرت امام(ره) خودداری نماید.

وی در دوم مرداد  و در جریان رسیدگی به اعتبار نامه شهید دکتر حسن آیت به بیان ارتباط سه ساله خود با دکتر آیت در سازمان مخفی درون ارتش در سال های قبل از پیروزی انقلاب پرداخت. وی همچنین مبارزات این گروه مخفی در درون ارتش با رژیم ستم شاهی یا طاغوت را به صورت بسیار مختصر توضیح داد.

در پایان هفته اول مردادماه رئیس جمهور وقت توانست موافقت مجلس شورای اسلامی را برای نخست وزیر پیشنهادی خود جلب نماید. رئیس جمهور با تصور اینکه نمایندگان خود دچار اختلاف داخلی می باشند، از آنها خواست هیئتی را برای مشارکت در انتخاب نخست وزیر برگزینند. نمایندگان مجلس در جلسه ای غیر علنی آقایان استاد پرورش، محمد یزدی و امامی کاشانی را انتخاب کردند.

استاد سید اکبر پرورش و اعضای هیئت پس از مشورت های محرمانه با نمایندگان مجلس شهید آیت الله دکتر بهشتی ، آقای شهید محمد علی رجائی را جهت تصدی نخست وزیری به رئیس جمهوری پیشنهاد کردند. ابوالحسن بنی صدر در این مرحله همچنان تصور می کرد شهید محمد علی رجائی آرای کافی را جلب ننماید اما مجلس شورای اسلامی نسبت به شهید رجائی نظر موافق داشت.

باطولانی شدن روند انتخاب وزرا و عدم موافقت رئیس جمهور با وزرای پیشنهادی، نخست وزیر اسامی اشخاص مورد نظر را جهت اطلاع به مجلس شورای اسلامی اعلام کرد. در این نامه که در 16 شهریور 59 در مجلس قرائت شد استاد سید اکبر پرورش برای تصدی وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد شده بود. این پیشنهاد از سوی بنی صدر مورد موافقت قرار نگرفت.

در جریان تصمیم گیری در خصوص جاسوسهای گروگان امریکائی استاد پرورش ضمن تأیید حرکت انقلابی دانشجویان مسلمان پیرو خط حضرت امام (ره) در حل و فصل موضوع مشارکت فعال داشت.

در هفته های اولیه شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ، استاد سید اکبر پرورش و شهید محمد منتظری از سوی مجلس شورای اسلامی جهت عضویت در شورای عالی دفاع برگزیده شدند. وی در طول عضویت در شورای عالی دفاع ، ضمن حمایت از نیروهای مردمی بسیج و سپاه در جهت هماهنگی ارتش و سپاه تلاش می کرد.

ایشان در طول دوران ریاست جمهوری بنی صدر و در هنگامی که تنش های سیاسی داخلی همزمان با جنگ افزایش می یافت به تبعیت از حضرت امام خمینی(ره) در جهت حفظ وحدت و آرامش تلاش می نمود استاد در تاریخ 24 آذر 59 در مجلس می گوید:

" ما از انقلاب همه مان اعتبار یافتیم. با وحدت است که می توانیم به انقلاب اسلامی اعتبار بدهیم. ما همه مان از پدر پیر انقلاب احترام پیدا کردیم، با وحدت است و با توجه با خواسته ای اوست که می توانیم به پدر پیر انقلاب احترام بگذاریم"

استاد سید اکبر پرورش به عنوان نائب رئیس مجلس شورای اسلامی و عضوشورای عالی دفاع در مذاکرات سیاسی هشت کشور اسلامی و نخست وزیر سابق سوئد با ایران در خصوص مسائل جنگ حضور فعال داشت. وی در تاریخ 30 فروردین 60 در سخنانی در مجلس شورای اسلامی می گوید: « تنها پیشنهادهای شورای عالی دفاع جمهوری اسلامی ایران که به وسیله مسئولین محترم کشور مطرح شده است و بارها بیان گردیده است قابل قبول است و من خود نیز درشورای عالی دفاع به این پیشنهادها رأی مثبت داده ام و آن اینکه:

1- آتش بس و عقب نشینی باید همزمان انجام گیرد2-  قرارداد 1975 باید به رسمیت شناخته شود3- محاکمه و محکومیت متجاوز از طریق یک دادگاه بین الملل اسلامی انجام گیرد

استاد سید اکبر پرورش پس از برکناری بنی صدر از ریاست جمهوری در خرداد 60 و انتخاب شهید رجائی به ریاست جمهوری به سمت وزیر آموزش و پرورش انتخاب می گردد.

وی در دوره هاس سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی ضمن انجام وظایف نمایندگی برای دفاع از اصول ناب اسلام محمدی (ص) و انقلاب اسلامی اقدام می کرد. در مجلس سوم با دفاع از نظارت استصوابی شورای نگهبان و اعلام آمادگی برای مناظره با مخالفان آن از جمله مواضع و اقداات استاد پرورش بود.

در مجلس چهارم استاد، باصبر و حوصله سیر نصواب امور فرهنگی، دینی، اداری و مالی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را در هیئت تحقیق و تفحص بررسی کردند. این گزارش زمینه تحولات اساسی و تغییر مدیریت صدا و سیما را فراهم ساخت.

استاد سید اکبر پرورش در سال های بعد از 75 فعالیت های بنیادین فرهنگی و سیاسی را دنبال نمود. می توان گفت در کارنامه زندگی ایشان بیش از چهل سال تربیت نفوس و کادرسازی برای انقلاب اسلامی دیده می شود. استاد پرورش بر تشکیلاتی شدن و انسجام گروهی داشتن فعالیت های فرهنگی تاکید فراوان داشت. وی به نوعی پدر معنوی تمام مجموعه های فرهنگی اصفهان به حساب می آید.

تصدی مسئولیت امور  فرهنگی سازمان اکو و قائم مقامی دبیرکل هیات موتلفه اسلامی از جمله مسئولیت های پایانی عمر ایشان بود. یکی از تلاش های اساسی استاد پرورش تا پیش از دوره طولانی بیماری، تلاش برای سازماندهی مجدد نیروهای پیرو خط امام و رهبری بود. بصیرت دهی سیاسی در فتنه 88  و تاکید بر وحدت جریان های مذهبی از دیگر شاخص های حیات سیاسی ایشان است.