راه درکِ نامِ سال

مفروضات

راه درک نام سال، کشف مفروضاتی است که پیش از آن بنا شده است. نام سال دو فرض اصلی دارد: یکی آنکه همچون حلقات به‌هم‌پیوسته و زنجیره‌ای است. «من سال ۸۶ در صحن مطهر علی‌بن‌موسی‌الرضا (علیه‌الصلاه و السلام) در سخنرانیِ اول سال گفتم که اینها (دشمن) دارند مسئله‌ی اقتصاد را پیگیری می‌کنند؛ بعد هم آدم می‌تواند فرض کند که این شعارهای سال حلقه‌هائی بود برای ایجاد یک منظومه‌ی کامل در زمینه‌ی مسائل اقتصاد.»۱۳۹۱/۵/۳ [۱] در این نگاه عناوین سال‌ها در کنار هم به هم معنا می‌دهند.

فرض دوم هم اینکه رهبر حکیم انقلاب تلاش دارند تا نام سال را براساس چالش‌ها، کمبودها و فرصت‌های پیش‌رو ارائه دهند؛ مثلاً اینکه چون در سال ۹۲ حماسه‌ی اقتصادی محقق نشد، یکی از پایه‌های نام سال ۹۳ را اقتصاد گذاشتند؛ یا برای سال ۹۴ هم با اشاره به فرصت‌هایی که در ظرفیت ملت ایران است اشاره شد به اینکه «آرزوهای بزرگی برای ملت عزیزمان داریم که همه‌ی این آرزوها هم دست‌یافتنی است. آرزوهای بزرگ ما برای ملت در این سال، پیشرفت اقتصادی است.» ۱۳۹۴/۱/۱ [۲]

 بازیگران نام سال

با توجه به متن پیام نوروزی امسال، آنجا که رهبر انقلاب اشاره داشتند به اینکه «ما در اول سال ۹۳ با توجه به همین چالش‌ها بود که عنوان سال را گذاشتیم "عزم ملی و مدیریت جهادی"» مشخص می‌شود که نام سال ۹۴ از دل این دو گزاره بیرون آمده است؛ زیرا بازیگر عزم ملی، «ملت» است و بازیگر مدیریت جهادی، «دولت». هر کدام از این دو برای پیشرفت اقتصادی وظایفی بر دوششان است که باید به انجام برسانند.

با توجه به این بازیگران و تجربه‌ی انقلاب اسلامی مبنی بر آنکه هر جا «کار وقتی دست خود مردم سپرده شد آن‌وقت کارها به سامان خواهد رسید.» ۱۳۹۳/۱۱/۲۹ [۳] دولت باید بتواند با فراهم‌کردن سازوکارها، فرایندها و تسهیلات، امور را به دست مردم بسپارد و از آنجایی که عقب‌ماندگی در کارها وجود دارد، موفقیت در آنها ممکن نخواهد بود مگر با رفتار جهادی.

از سوی دیگر مردم که عزم ملی را در سال ۹۳ به نمایش کشیدند خود به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروه فعال که تحت عنوان گروه‌های نفوذ شناخته می‌شوند (interest group) که شامل دو طیف هستند: حامیان دولت و منتقدان آن. حامیان که در مدل برخورد با دولت تکلیفشان معلوم است. اما منتقدان باید بتوانند نقد کنند اما منصفانه و این نقد از سوی دولتمردان به رسمیت شناخته شود.

اما گروه دوم عموم مردم هستند. آن‌ها سال گذشته نماد تحقق عزم ملی بودند؛ راه‌پیمایی روز قدس، روز ۲۲ بهمن و اربعین همچنان در اذهان مانده است. کما اینکه همین مردم بودند که حماسه‌ی سیاسی را دو سال پیش محقق کردند. مردم کارشان را بلد هستند. اما امسال مسئولیت مردم در راستای عزم ملی به گونه‌ی دیگری است؛ حمایت از کارگر ایرانی، خرید کالای ایرانی و ... نمونه‌هایی از این عزمی هستند که باید محقق شود.

کلید موفقیت نام سال

نام سال مثل مرکز دایره است. «بازیگران عزم ملی» و «مدیران جهادی» سال ۹۳ در سال جدید خود مورد خطاب مستقیم نام سال هستند. مرکز دایره وقتی معلوم شد، هنر افراد این است که فاصله‌ی خود را با آن بسنجند و خود را با مرکز تنظیم کنند. نمی‌شود که همه راضی باشند و در رسانه‌هایشان بگویند نام سال مؤید رفتار ما بود. نگاه واقع‌بینانه به ما می‌گوید که کلید موفقیت نام سال در به‌وجود آمدن حس «اعتماد» طرفینی در کشور است.

از این‌رو مهمترین عنصری که منتقدان دلسوز باید با توجه به نام سال و سخنرانی حرم رضوی شاخص‌های خود را پالایش کنند این است که بدانند هدف دولت «حل مشکلات کشور است» ۱۳۹۴/۱/۱ [۴]؛ لذا از سویی باید به او کمک کنند. توصیه‌ای که رهبر انقلاب در همان روز تنفیذ دولت جدید بیان کردند که «همه سعی کنند کمک کنند. من از همه‌ی جریان‌های گوناگون سیاسی درخواست می‌کنم و اصرار دارم ... به مسئولین، به دولت، به رئیس جمهور کمک کنند تا ان‌شاءالله بتوانند وظائف سنگینی را که برعهده دارند، به‌خوبی انجام دهند.» ۱۳۹۲/۵/۱۲ [۵] و موفقیتش را موفقیت خود بدانند.

از سوی دیگر رسیدن صداهای نقد دولت به گوش آحاد جامعه که چندان به مرزبندی‌های سیاسی اهمیتی نمی‌دهند، اگر به ظرافت انجام نشود، کلیت جمهوری اسلامی را مخدوش می‌کند و به اعتماد عمومی آسیب می‌زند.

اما دولت هم باید منتقدان را از خود بداند. نقد منصفانه باعث بهبود و اصلاح امور است و این برای دولتی که مشغول کار است یک نیاز مهم است. اگر این اتفاق‌ها به وقوع پیوست به نتیجه‌ی نام سال دست پیدا می‌کنیم. برای کشوری که اتکای به درون و توان داخلی یک اولویت است، باید احساس اعتماد مردم به سیاست‌های دولت هم بالا باشد تا با پیوند مردم و دولت پیشرفت حاصل شود که در نهایت هدف این است: «ملّت ایران باید خود را قوی کند؛ این حرف من است.» ۱۳۹۳/۱/۱ [۶]

پی‌نوشت‌ها:

۱. بیانات در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۹۱/۵/۳

۲. پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۴

۳. بیانات در دیدار مردم آذربایجان ۱۳۹۳/۱۱/۲۹

۴. بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۴/۱/۱

۵. بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری اسلامی ایران ۱۳۹۲/۵/۱۲

۶. بیانات در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۱/۱

نویسنده: کمیل خجسته