تهران: چرا نخستین روز از ماه شوال «عید فطر» نام دارد/ عیدی خداوند به بندگانش چیست

به گزارش حلقه وصل، همزمان با فرارسیدن ماه مبارک رمضان ماه میهمانی خداوند، برای آشنایی با مضامین دعاهای روزانه هر روز از این ماه مبارک، از بیانات آیت‌الله روح‌الله قرهی مدیر مدرسه علمیه امام مهدی(عج) و از اساتید اخلاق، بهره بردیم. اکنون که ماه میهمانی خداوند به پایان رسیده است، آیت‌الله قرهی توصیه‌هایی را در ادامه مسیر معرفتی که در این ماه مبارک کسب کردیم که به شرح ذیل است.

عید فطر، عید بازگشت به بندگی است،‌ انسان فطرتاً الهی است قرآن کریم می‌فرماید: «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا»؛ فطرت همه انسان‌ها الهی است و این تبدیل نمی‌شود منتهای امر این است که گاهی به واسطه مشغولیت به ظواهر دنیا، خدای ناکرده غفلت به دنیا، سیئات و گناهان باعث می‌شود انسان از مقام بندگی نزول کند.

خدای متعال عنایت می‌کند مواقعی را برای بازگشت انسان‌ها قرار می‌دهد؛ یکی از این مواقع، شب‌های جمعه است و دیگری ماه مبارک رمضان است که انسان با روزه‌داری حقیقی به کنترل اعضا و جوارح خویش می‌پردازد و روحش را جلا می‌دهد و مجدداً تبدیل می‌شود به انسانی الهی.

به روز عید فطر به این دلیل می‌گویند «فطر» که در این روز انسان، پاکِ پاک می‌شود و با صیام حقیقی، اعضا و جوارحش کنترل می‌شود همانند روزی که تازه متولد شده است و می‌تواند معارف الهی را کسب کند.

«عید» یعنی بازگشت. بازگشت به حقایق انسانی برای فرد به وجود می‌آید که از یک طرف، فطریه به مستمندان داده می‌شود و بدین وسیله فرد از خودبینی و خودخواهی و اینکه انسان همه چیز را برای خود و خانواده‌اش بخواهد، بیرون آمده است و اله بین می‌شود. وقتی کسی اله بین شد باید رنگ خدایی بگیرد «صبغةالله» شود.

در نماز عید می‌خوانیم: «اهل التقوی و المغفره» این خودش نشانه بسیار مهمی است که انسان در این روز، اهل تقوی و مغفرت می‌شود و می‌تواند دیگران را ببخشد همانطور که از خداوند انتظار بخشش دارد.

عید فطر روز بازگشت به حقیقت انسانی انسان است؛ انسان از روز نخست، طاهر بوده است از روز نخست، احسن بوده است؛ «لقد خلقنا الانسان فی‌ احسن تقویم»، از روز نخست خداوند انسان را در مقام بسیار اعلایی قرار داد به طوری که ملائکةالله بر او سجده کردند «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ»؛ اما به جای اینکه انسان، دنیا را مزرعه آخرت کند دنیا را برای دنیا خواست و گرفتار شد.

بنابراین عید فطر بعد از اینکه انسان یک ماه طهارت روح و جسم را دارد به فطرت الهی خویش باز می‌گردد و این را همگان مبارک می‌دانند و لذا به این عنوان عید است ان شاءالله.

یکی از خصوصیاتی که معمولاً در مقام بندگی انسان مطرح می‌شود این است که وقتی کسی بنده خوبی شد به تعبیری به او عیدی می‌دهند و عیدی خدا به انسان‌ها این است بعد از اینکه انسان‌ها موفق شدند و نمره قبولی گرفتند و در طاعات و عبادات به جایی رسیدند که هم به ایتام رسیدند و هم انفاق، صله ارحام و تلاوت قرآن و ادعیه کردند، پروردگار عالم مدال بندگی به آنها می‌دهد و آنها را در زمره بندگان خاص خویش قرار می‌دهد. بنابراین تعبیرمان از این روز به روز عید است.

به این عنوان که خداوند متعال نیز در مرحله اول،‌ بندگان خویش را می‌بخشد و پاک می‌کند و در مرحله دوم، انسان‌ها را آماده می‌کند تا سیر و سلوک بندگی را داشته و بتوانند حرکت کنند و از این به بعد راه را آسان‌تر جلو ببرند چون کسی که پاک باشد سرعت عمل او هم بیشتر خواهد شد و این از الطاف الهی است.      

 عیدی خداوند مثل عیدی ما انسان‌ها که به یکدیگر می‌دهیم،‌ نیست بلکه مقام انسانیت است. وقتی پیامبر اکرم(ص) در ماه مبارک رمضان می‌فرماید: «دعیتم الی ضیافت الله» به میهمانی خدا دعوت شده‌اید تفاوت این میهمانی با میهمانی ما انسان‌ها در این است که تمام غذاها را برمی‌چینند و نوشیدنی‌ها را از انسان‌ها می‌گیرند، غذا معنوی است که روح انسان را طاهر می‌کند.

 در عیدی دادن خداوند هم همینطور است تفاوتش با عیدی که ما انسان‌ها به هم می‌دهیم در این است که عیدی خداوند، حقیقت بندگی را مرحمت می‌کند، مقام قرب خودش را به انسان عنایت می‌کند. اینکه انسان چیزی نبیند جز خدای متعال و چیزی نخواهد جز خدای متعال و بشود بنده صالح خدا، جزو بندگان خالص خدا قرار گیرد و تصفیه حقیقی شود عیدی است که خدای متعال به انسان عنایت کرده که در این صورت انسان دیگر دنیا را برای دنیا نمی‌خواهد و دنیا را برای آخرت می‌خواهد.

اینجاست که در دنیا بودن هم برای انسان، نیک است البته در این صورت انسان زندگی طبیعی خویش را هم دارد اما به حلالش نه به حرامش یا شبهه‌ناکش تا بتواند قوت بگیرد تا اعضا و جوارحش در  خدمت خدا باشد و در مسیر آرمان‌های الهی قرار گیرد و بنده صالح و مخلِص و بلکه بنده مخلَص پروردگار شود این عیدی است که خداوند به او ارزانی می‌دارد.