تهران: قزوه: شاعران ترکیه هنگام خواندن اشعار خود در مورد فلسطین گریه می‌کردند

به گزارش حلقه وصل، آیین رونمایی ترجمه کتاب «هیروشیما طور دیگری زیباست» به زبان فارسی روز گذشته در سالن سلمان هراتی مرکز حوزه هنری با سخنرانی ناصر فیض، علی‌رضا قزوه، حسین آکین نویسنده کتاب «هیروشیما طور دیگری زیباست»، وحید ضیایی مترجم کتاب و رضا حاجی‌آبادی مدیر انتشارات هزاره ققنوس برگزار شد.

کتاب «هیروشیما طور دیگری زیباست» از حسین آکین شاعر ترک و ترجمه‌ی وحید ضیایی و آیدین ضیایی روایت ادبیات مستقل کشور همسایه با مضامین اجتماعی، سیاسی و با زمینه پابداری و مقاومت است.

* فیض: در ترجمه آثار ادبی فارسی به زبان‌های دیگر کم کاری شده است

ناصر فیض نیز در این برنامه گفت: تعداد ترجمه‌های ترکی ترکیه‌ای به فارسی بسیار زیاد است. چرا که مترجم‌های بسیاری در این زمینه فعالیت می‌کنند. اما در ترجمه زبان‌های دیگر این گونه نیست. ترجمه‌های ترکیه‌ای به فارسی گاهی آنچنان زیاد است که از یک شعر حدود هفده ترجمه متفاوت به زبان فارسی ارائه می‌شود. اما در زمینه ترجمه آثار فارسی به ترکیه‌ای این گستردگی را ندارد.

فیض در ادامه گفت: ادبیات گذشته و باستانی ایران با ادبیات ترکیه شباهت دارد. حتی شباهت خط و تاریخ ما با ادبیات ترکیه تناسب زیادی دارد. ادبیات ترکیه نگاه عدالت‌ خواهانه و جهانی دارد. مصداق این مورد سرودن شعر برای فلسطین است. حدود 300 شاعر ترکیه برای فلسطین شعر سروده‌اند. اهالی هنر و سخنور ترکیه هیچ‌گاه از اسرائیل و اتفاقات شبیه به آن استقبال نکرده‌اند. هیروشیما نیز به عنوان یک فاجعه و یک نماد ظلم در بسیاری از شعرهای شاعران ترکیه جای دارد.

فیض که خود مسلط به زبان ترکی استانبولی است در مورد کتاب «هیروشیما طور دیگری زیباست»، نویسنده و مترجم آن گفت: این کتاب  ترجمه‌ی مجموعه‌ای از شعرهای حسین آکین Hüseyin Akın از شاعران ترکیه است. این مجموعه به تازگی با ترجمه‌ی وحید ضیایی و آیدین ضیایی در دسترسِ علاقه‌مندان قرار گرفته است. حسین آکین شاعر، نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر ترکیه در سال 1965 در طور کلی از توابع سینوپ واقع در ترکیه دیده به جهان گشود. شعرهایش از دوره‌ی دبیرستان در برخی از نشریات منتشر شد. آکین بعد از پایان دوره‌ی متوسطه در دانشکده‌ی الهیات دانشگاه مارمارا ادامه‌ی تحصیل داد و در شهرهای مختلف ترکیه به تدریس پرداخت. او در حوزه‌ی فرهنگ و ادبیات شفاهی و فرهنگ عامه نیز آثار ارزشمندی دارد. از میان کتاب‌های شعر او می‌توانیم به کتاب‌های «عشق، میخک و گیلاس Sevmek, Karanfil ve Kiraz»، «ای کاش که ماه با من آشنا باشد Ay Tanığım Olsun»، «اندرزهای بیابان Çöl Vaazları» و «خیاطی که از پارچه می‌دزدد Kumaştan Çalan Terzi» اشاره کرد.

وی افزود: در ضمن باید به این نکته باید توجه داشت که علاوه بر ترجمه‌ی شعرهای حسین آکین تصویر برخی از صفحات متن اصلی کتاب (چاپ ترکیه) در این مجموعه دیده می‌شود، یعنی آن‌که حدود بیست صفحه از انتهای این مجموعه به تصویر صفحات متن اصلی اختصاص دارد.

فیض ادامه داد: در این کتاب نگاهی به خارج از مرزهای ترکیه از سوی شاعر صورت گرفته است. نگاهی جهانی و بزرگتری به پیرامون خود دارد. 

وی افزود: اشعار این کتاب شعر سپید و آزاد است. شاعر در این کتاب از زبان بسیار ساده و روان بهره برده است. آنچنان که قابل فهم و به دور از تکلف‌های زبانی است.

فیض در مورد ترجمه کتاب گفت: ترجمه به خوبی انجام شده است. اما در شعر ترجمه روش خوبی برای انتقال خواسته‌های شاعر به مخاطب نیست. چرا که در بخشی از ساختار شعر برگردان به زبان دیگری امکان پذیر نیست. زیرا مطلب گفته شده تنها در همان زبان معنا و قابل فهم و درک است. در این صورت مترجم هم فرصت توضیح اضافه در شعر را ندارد. گاهی برای متوجه شدن شاعر باید چند نوع ترجمه از یک شعر را بخوانیم.

* قزوه: شاعران ترکیه هنگام خواندن اشعار خود در مورد فلسطین گریه می‌کردند

علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری در این مراسم به بررسی روابط ادبیات ایران و ترکیه پرداخت و گفت: ادبیات امروز ترکیه ریشه‌ای عمیق دارد و همانند ادبیات فارسی است. درایران شعرهای زیادی را به فارسی ترجمه کرده‌ایم و حضور چهره‌هایی همچون آکین در ایران را داشته‌ایم. در سفرهایی که همراه با حضور بیش از 50شاعر جهان به ترکیه داشته‌ایم، دریافتم که بسیاری از شعرای ترکیه کتاب‌های شریعتی و شهید مطهری را دنبال می‌کنند و آنها را برای چندمین بار مطالعه می‌کنند.

وی افزود: در سال‌های گذشته شب شعری در ترکیه برگزار شد و ما هم حضور داشتیم. در آن سال محمد الدُرِّه نوجوان 12 سالهٔ فلسطینی تازه به شهادت رسده بود. ما در این شب شعر اصلا انتظار شنیدن شعری از سوی ترکیه که به عنوان حکومتی لاییک شناخته شده است نداشتیم. اما اینگونه نبود. شعرای ترکیه در آن سال اشعار بسیاری را برای فلسطین و محمد الدُرِّه سروده بودند. با این کار نشان دادند به وقایع روز دنیا بی‌تفاوت نیستند و تفکر و اندیشه‌ای  مستقل از حکومت دارند. چرا که شاعران ترکیه هنگام خواندن اشعار خود در مورد فلسطین گریه می‌کردند.

قزوه گفت: زمانی در ترکیه زبان فارسی نفوذ بسیاری داشت و شاعران آن به زبان فارسی نیز شعر می‌سرودند. اما امروزه آن جایگاه سابق را ندارد. جالب است که در حال حاضر حتی در روسیه هم شاعر فارسی زبان داریم. اما در ترکیه چنین شاعری وجود ندارد.

قزوه با اشاره به اشعار آکین گفت: اشعار این شاعر در دسته بندی شعر مقاومت و پایداری قرار دارد. چرا که ضد داعش و حامیانش شعر می‌گوید. انتشارت‌های داخلی باید زحمات نویسندگانی همچون آکین را قدر بدانند.

وی با اشاره به ترجمه این کتاب گفت: به نظر می‌رسد که جای کار بیشتری در ترجمه کتاب وجود دارد. هنوز آنچنان که باید ترجمه اشعار پخته نشده است. انشالله برای چاپ بعدی یازبینی دقیق و دقت بیشتری صورت گیرد.

* حاجی‌آبادی: ترجمه آثار ادبی کمک زیادی به رشد شعر و ادبیات در جهان دارد

رضا حاجی‌آبادی مدیر انتشارت هزاره ققنوس در مورد چاپ و انتشار این کتاب در این برنامه گفت: هدف از انتشار ترجمه آثار از زبان‌های دیگر به فارسی شناسایی رمان نویسان و شاعران جهان به نویسندگان و هنرمندان فارسی‌ زبان است. همچنین ترجمه آثار فارسی به زبان‌های دیگر جهان با هدف معرفی نویسندگان و شعرای ایران به دیگر کشورهای جهان انجام می‌گیرد.

وی ادامه داد: تا کنون استقبال خوبی از آثار ترجمه و بخصوص این کتاب شده است. ما با این کار برخی از نویسندگان و شعرای خود را به جامعه جهانی معرفی و همچنین با آثار آنها نیز آشنا می‌شویم. امیدوارم شروع خوبی برای آشنایی و ارتباط بیشتر هنرمندان ایرانی با نویسندگان و شعرای خارجی بویژه در حوزه ادبیات مقاومت و پایداری داشته باشیم. ادامه این نوع حرکت‌های فرهنگی کمک زیادی به رشد شعر و ادبیات در جهان دارد.

وی افزود: متاسفانه در ترجمه آثار فارسی به زبان‌های دیگر تعداد زیادی نداریم. بهتر است در این مورد ناشران فعالیت بیشتری داشته باشند. اما هنرمندان ما هم لازم است جهت آشنایی با دغدغه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و...دیگر نویسندگان و شعرای جهان آثار آنها را دنبال و مطالعه نمایند. با ترجمه این آثار به زبان فارسی این شناخت از نگاه هنر جهانی به تمامی عناصر دنیا از سوی هنرمندان شکل خواهد گرفت.

وحید ضیایی: سروده‌های این کتاب با حضور شاعر انجام شد

ضیایی مترجم کتاب در مورد چگونگی کار ترجمه اشعار اثر گفت: آشنایی با آکین مربوط به یکی از برنامه‌های حوزه هنری است. در این برنامه من و آکین نیز دعوت بودیم. وقتی از دیدگاه و فضای فکری وی باخبر شدم تصمیم گرفتم تا کتابی از آثار ایشان را ترجمه کنیم. در ادامه کار مدام با آکین حضوری در ارتباط بودیم تا ترجمه یه صورت شعر به شعر انجام شود.

وی افزود: آکین ذهنیت غنایی ندارد. در واقع وی شاعر کوچه و بازار است. شاعری که نگاهش به وقایع اجتماعی دنیا است. اشعار این شاعر ساده و روان به بیان نظرات خود پرداخته  و از سرودن عاشقانه‌های همیشگی در این نوع شعر پرهیز کرده است.

ضیایی ادامه داد: این فضای مناسب برای ترجمه آثار به زبان فارسی را مدیون تلاش‌های علیرضا قزوه هستیم. در ترجمه این کتاب مباحثه‌‌های بسیاری با نویسنده داشتیم تا به خوبی و درستی ترجمه انجام شود.

* آکین: زبان فارسی و ترکی ترکیه‌ای دو برادر ناتنی متولد شده از یک مادر هستند

حسین آکین نویسنده اهل ترکیه که قادر به صحبت به زبان فارسی نیست و صحبت‌های وی در مراسم رونمایی از ترجمه کتاب خود به زبان فارسی توسط ضیایی ترجمه شد گفت: مجموعه ترجمه شده شامل گزیده‌ بهترین شعرهای دو مجموعه شعر من است که در طول 20سال سروده‌ام.

وی در تفسیری از معنای شعر گفت: شعر خودش ترجمه است. ترجمه‌ بی‌زبانی ما است. ما شعر را به ترجمه می‌نشینیم تا ترجمۀ ترجمۀ زبان دل ما باشد.

آکین افزود: زمانی که ترجمه شعر خود را به فارسی شنیدم، فضای دیگری از جهان شعر خود را به واسطه موسیقی و زبان شعر فارسی دریافتم. این اتفاق به دلیل برادری و همنشینی دو زبان فارسی و ترکیه‌ای شکل می‌گیرد. این دو زبان همانند دو برادر ناتنی متولد شده از یک مادر هستند.

آکین دیدگاه خود در مورد هنر شعر اینگونه بیان کرد: شعر باعث اتحاد و نوعی برادری و شناخت از همدیگر می‌شود. مقدار آشنایی شاعران ایرانی با شاعران کم و به تعداد محدودی از جمله «ناظم حکمت» ختم می‌شود. اما ما در ترکیه شاعران بسیاری داریم که به شعرشان هنرمندانه و به دور از فضای ایدوئولوژی نگاه می‌کنیم.

این شاعر شعر مقاومت و پایداری ترکیه گفت: شعر آخرین تحفه‌ای انسان به جهان قبل از رفتن‌اش از دنیا است. ما شاعران شعر را اینگونه بیان می‌کنیم.

وی در مورد ترجمه کتاب خود گفت: مترجم در ترجمه شعر باید به آن فضای فلسفی و اجتماعی زبان مبدا آشنایی کامل داشته باشد تا بتواند نفسانیات شعر مبدا را به مقصد ترجمه و آن روح شاعرانه به مخاطب منتقل کند.

آکین در پایان گفت: از همه دوستانی که در این مراسم حضور یافتند تشکر می‌کنم. اما از مدیران حوزه هنری و علیرضا قزوه تشکر ویژه دارم.

در پایان این مراسم لوح تقدیری از سوی مدیریت مرکز ترجمه حوزه هنری توسط قزوه به آکین و ضیایی اهدا شد.