از دیدبان جبهه‌ها تا سازنده پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران

سرویس معرفی:  این روزها در ایام دهه فجر و سالروز پیروزی انقلاب اسلامی هستیم و سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر نیز همزمان با این ایام در حال برگزاری است.به همین بهانه ده تن از کارگردانانی که در عرصه سینمای انقلاب اسلامی تاثیرگزار بوده اند را معرفی می‌کنیم که در ادامه ملاحظه خواهید کرد.

ابراهیم حاتمی‌کیا

ابراهیم حاتمی‌کیا از نسل اول فیلمسازان بعد از انقلاب به شمار می‌آید. او متولد سال ۱۳۴۰ است. وی یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس (جنگ) محسوب می شود که با ساخت آثاری همچون دیده بان و مهاجر خود را معرفی کرد. وی دانش آموختهٔ رشته فیلمنامه نویسی از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است و فعالیت‌های سینمایی خود را با ساخت فیلمهای کوتاه و مستند در رابطه با سینمای جنگ آغاز کرد.حاتمی‌کیا پس از گذشت حدود 3 دهه هنوز هم فیلمسازی درباره جنگ و شرایط آدمهای جنگ را رها نکرده است.

در آثار او کمتر نشانی از قهرمان‌سازی‌های کاذب و غیرواقعی دیده می‌شود بلکه آدمهای آثار او از نمونه‌های واقعی گرفته شده‌اند و به همین دلیل آثار حاتمی کیا مورد استقبال عامه مردم قرار نگرفته است. این فیلمساز در آثار متاخر خود به نقد شرایط اجتماعی می پردازد و لحظاتی را خلق می کند بسیار تلخ است.

آثار ابراهیم حاتمی‌کیا: از کرخه تا راین (۱۳۷۱)، خاکستر سبز (۱۳۷۲)، برج مینو (۱۳۷۴)، بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴)، آژانس شیشه ای (۱۳۷۶)، روبان قرمز (۱۳۷۷)، خاک سرخ (سریال تلویزیونی ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۱)، موج مرده (۱۳۷۹)، ارتفاع پست (۱۳۸۰)، به نام پدر (ابراهیم حاتمی کیا، ۱۳۸۵)، تربت (فیلم کوتاه ۱۳۶۳)، صراط (فیلم کوتاه ۱۳۶۳)، طوق سرخ (فیلم کوتاه ۱۳۶۴)، کوردلان (فیلم کوتاه ۱۳۶۴)، هویت (۱۳۶۵)، دیده بان (۱۳۶۷)، مهاجر (۱۳۶۸)، وصل نیکان (۱۳۷۰).

رسول ملاقلی‌پور

رسول ملاقلی‌پور در سال ۱۳۳۴ در منطقه عباسی تهران متولد شد و به خاطر فقر مالی خانواده موفق به ادامه تحصیلات متوسط نشد. وی در سنین نوجوانی عکاسی را به صورت آماتور شروع کرد و در سال1354  بازیگری تئاتر را به خاطر فن بیان و از بین بردن لکنت زبان انتخاب کرد، اما عکاسی را به شکل حرفه‌ای ادامه داد.

در روزهای آغازین انقلاب عکاسی را به‌طور آماتور آغاز کرد و با شروع دفاع مقدس، به صورت حرفه‌ای به ادامه آن پرداخت و پس از آن به ساخت فیلم‌ مستند از عملیات‌ مختلف دفاع مقدس پرداخت و فیلم کوتاه «شاه کوچک» را با دوربین 16 میلی متری ساخت که موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم از جشنواره وحدت شد. او نخستین فیلم بلند خود را در سال 1363 با نام «نینوا» با دوربین 16 میلی متری ساخت و به این ترتیب به سینمای حرفه‌ای راه یافت.

آثار او عبارتند از: میم مثل مادر (1385)، رویای جوانی (1381)، مزرعه پدری (1381)، قارچ سمی (1380)، سفر به فردا (1380)، نسل سوخته (1378)، هیوا (1377)، کمکم کن (1376)، تا آخرین نفس (1374)، سفر به چزابه (1374)، دشت ارغوانی (1373)، پناهنده (1372)، خسوف (1371)، راز خنجر (1371)، لبه تیغ (1371)، مرغابی وحشی (1370)، مجنون (1369)، پاتال و آرزوهای کوچک (1368)، افق (1367)، پرواز در شب (1365)، بلمی به سوی ساحل) 1364 (و نینوا (1362) از فیلم‌های این فیلم ساز بزرگ کشور است.

پرويز شيخ طادي

پرويز شيخ طادي متولد ۱۳۴۰ آبادان است. وي فعاليت هنري را در حوزه هنري تبليغات اسلامي آغاز كرد. او تا کنون کارگردانی فیلم های سینمایی روزهاي زندگي (۱۳۹۰)، شكارچي شنبه (۱۳۸۸)، دايناسور (۱۳۸۶)، سومين روز پس از مرگ (۱۳۸۵)، سينه سرخ (۱۳۸۵)، پشت پرده ي مه (۱۳۸۳)، روايت سه گانه (اپيزود اول، يك آرزوي كوچك) (۱۳۸۲)، دفتري از آسمان (۱۳۷۸)، سرزمين پدربزرگ (۱۳۷۷) را برعهده داشت و در سایر زمینه ها از طراحی صحنه و لباس گرفته تا بازیگری، تدوین و فیلمنامه‌نویسی دستی بر آتش داشته است. او تاکنون ۲بار هیئت انتخاب بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر بوده است و داوری و انتخاب جشنواره‌های گوناگونی را بر عهده داشته است. شیخ‌طادی با فیلم سینمایی «روزهای زندگی» برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی سی‌امین دوره جشنواره فیلم فجر شد.

ابوالقاسم طالبی

ابوالقاسم طالبی متولد ۱۳۴۰ اصفهان و فارغ التحصیل حقوق قضایی است. وی یکی از کارگردانان سینمای ایران است که فعالیت هنری را با نگارش قصه‌های کوتاه آغاز کرد و نخستین نمایشنامه‌اش را با نام «آن کس که نداند» در اصفهان نوشت و پس از ساختن چند فیلم کوتاه ۱۶ میلیمتری و ویدیویی، فعالیت در سینمای حرفه‌ای را سال ۱۳۷۱ با دستیاری کارگردان در فیلم «بر بال فرشتگان» به کارگردانی جواد شمقدری آغاز کرد. طالبی کارگردانی و نویسندگی فیلم های يتيم خانه ايران (۱۳۹۴)، قلاده هاي طلا (۱۳۹۰)، دستهاي خالي (۱۳۸۵)، جنگ كودكانه (۱۳۸۳)، عروس افغان (۱۳۸۲)، نغمه (۱۳۸۰)، آقاي رئيس جمهور (۱۳۷۹)، ويرانگر (۱۳۷۴) را برعهده داشته است.

مجید مجیدی

مجید مجیدی در ۲۵ فروردین ۱۳۳۸ در شهر تهران به دنیا آمد. وی پس از دریافت مدرک دیپلم تحصیلاتش را در زمینهٔ هنرهای زیبا ادامه داد. مجیدی فعالیت هنری‌اش را قبل از انقلاب اسلامی ایران در عرصهٔ تئاتر آغاز کرد. اولین اجرای وی در تئاتر شهر تهران، نقشی در نمایش «نهضت حروفیه» به کارگردانی داوود دانشور بود. سپس در سال‌های دههٔ ۶۰ و ۷۰ هجری شمسی به تجربه‌هایی در زمینهٔ بازیگری در سینما دست زد. او در فیلم بایکوت ساختهٔ محسن مخملباف در نقش یک کمونیست سرخورده، در فیلم تیرباران در نقش شهید سید علی اندرزگو، و در فیلم دو چشم بی‌سو در نقش یک معلم توده‌ای نقش ایفا کرد.

او نامزد جایزه طلایی جایزه ستلایت برای فیلم باران در سال ۲۰۰۱ شد. در سال‌های بعد مجیدی به کارگردانی روی آورد. اولین فیلم‌های مجیدی چند فیلم کوتاه بودند، و اولین فیلم بلند وی به نام بدوک در سال ۱۳۷۰ برنده جایزهٔ جشنواره فجر شد. مجیدی تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی، تنها کارگردان ایرانی بوده که فیلمی از او نامزد دریافت جایزه اسکار شده است. بچه‌های آسمان به عنوان یکی از پنج نامزد بهترین فیلم خارجی زبان اسکار ۱۹۹۸ شده بود. هم‌چنین او دوبار برندهٔ جایزهٔ بهترین فیلم و جایزه کلیسای جهانی در جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال شده که در تاریخ از جشنواره بی‌سابقه بوده‌است. مجیدی برای فیلم پدر تقدیر نامه فیلم برتر را از چهاردهمین جشنواره فیلم لندن را نیز کسب کرده است. همچنین مجیدی جایزه ویژه هیئت ملی بازبینی فیلم را برای فیلم آواز گنجشک‌ها در سال ۲۰۰۹ به دست آورد و نامزد خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای همین فیلم آواز گنجشک‌ها در سال ۲۰۰۸ شد. مجیدی هم‌چنین در حوزهٔ اندیشه و هنر اسلامی و حوزهٔ هنری سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان بازیگر هم‌کاری کرده‌است. از او به غیر از فیلمنامه‌هایی که خودش کارگردانی کرده، یک کتاب نیز به نام لاله و پونه منتشر شده‌است.

فرج‌الله سلحشور

فرج‌الله سلحشور متولد ۱۳۳۱ در قزوین، بازیگر، چهره‌پرداز، نویسنده و کارگردان ایرانی بود. او فعالیت هنری خود را با بازی در فیلم توبه نصوح (۱۳۶۱) به کارگردانی محسن مخملباف آغاز کرد. سلحشور کارگردانی مجموعه‌های تلویزیونی تاریخی-مذهبی چون ایوب پیامبر، مردان آنجلس و یوسف پیامبر را برای صدا و سیما در کارنامه دارد. در ۲۷ دی ۱۳۹۴، ریه‌های او از کار افتاد و در بیمارستان بستری شد و چندی بعد اعلام شد پزشکان امیدی به بهبود او ندارند و حالش وخیم است. فرج‌الله سلحشور که به سرطان ریه مبتلا بود صبح روز هشتم اسفند ۱۳۹۴ در ۶۳ سالگی، درگذشت.

بهروز شعیبی

بهروز شعیبی متولد ۱۳۵۸ در مشهد بازیگر و کارگردان ایرانی است. او در فیلم‌های مختلف، نقش‌های مختلفی را از جمله کارگردان، بازیگر، دستیار کارگردان و برنامه ریز داشته‌است. او برای کارگردانی فیلم دهلیز برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم سی و یکمین جشنواره فیلم فجر در بخش نگاه نو (مسابقه فیلم‌های اول) شد.علاوه بر فیلم «دهلیز» سریال پربیننده «تنهایی لیلا» و فیلم سینمایی «سیانور» از دیگر آثار شعیبی در قامت کارگردان به شمار می رود.

سیروس مقدم

سیروس مقدم در سال ۱۳۳۳ در آبادان متولد شد. او فارغ‌التحصیل دانشکدهٔ هنرهای زیبا در رشتهٔ نقاشی است. فعالیتش را از سال ۱۳۵۵ با دستیاری کارگردان و طراحی صحنه و لباس را در مجموعهٔ تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» به کارگردانی ناصر تقوایی آغاز کرد. فعالیت در سینمای حرفه‌ای را از سال ۱۳۶۶ با فیلم «ردپایی بر شن» به عنوان منشی صحنه آغاز کرد. همچنین او در سریال «امام علی» دستیار داوود میرباقری نیز بوده است. وی همچنین همسر الهام غفوری از تهیه کنندگان صدا و سیماست. سیروس مقدم در ۱۳ سال ۲۷ سریال ساخته است. تهیه کنندگی اکثر این سریال‌ها را همسرش الهام غفوری برعهده داشته است. مقدم با سریال «پلیس جوان» به شهرت رسید. از دیگر سریال های موفّق او می توان از اغماء، نرگس، روز حسرت، تا ثریا و چاردیواری نام برد؛ سریال «پایتخت» از معروفترین آثار او به شمار می‌رود که به صورت سری ساخته شده است.

مسعود دهنمکی

مسعود دهنمکی متولد سال 1348 در اهر از روزنامه نگاران، مستندسازان و کارگردانان موفق کشورمان است که در هر عرصهای که ورود پیدا کرده موفق ترین و تاثیر گذار ترین شخصیت آن عرصه در زمان خود بوده است. دهنمکی در دوران موسوم به اصلاحات مدیر مسئول نشریه های جبهه، شلمچه و فکه بود که به عنوان پرتیراژ ترین نشریات زمان اصلاحات از آنها یاد می شود. دهنمکی بعد از این نشریات وارد عرصه مستند سازی شد و مستند ماندگار «فقر و فحشا» را ساخت که هنوز که هنوزه و بعد از گذشت سالیان متمادی و تولید مستندهایی با کیفیت ساخت بسیار بالاتر از «فقرو فحشا» هنوز هم این مستند در بسیاری از محافل مورد بحث است و فروش خوبی دارد. دهنمکی بعد از تجربه مستند وارد عرصه فیلم سازی شد و با فیلم تاریخی و طنز «اخراجی ها» وارد فضای فیلم سازی شد و در این عرصه هم با فروش میلیاردی آنهم در زمانی که فروش بلیط کمتر از یک چهارم قیمت های امروزی بود، رکورد دار فروش در عرصه فیلم سازی شد. آثار دهنمکی عبارتنداز «اخراجی های 1»، « اخراجی های 2»، «اخراجی های 3»، «رسوایی 1»، «رسوایی 2»، و سریال معراجی ها و همچنین مستند «فقرو فحشا» که در دوران موسوم به اصلاحات ساخته شد.

رضا میرکریمی

رضا میرکریمی در ۸ بهمن ۱۳۴۵ در زنجان متولد شد. او فارغ‌التحصیل رشته گرافیک از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. میرکریمی فعالیت‌های سینمایی خود را از سال ۱۳۶۶ با فیلم کوتاه ۱۶ میلیمتری برای او آغاز کرد و سپس دو سریال تلویزیونی ماجراهای آفتاب و عزیز خانم و بچه‌های مدرسه همت را برای کودکان و نوجوانان ساخت. میرکریمی اولین کار بلند سینمایی خود در سال ۱۳۷۸ با ساخت کودک و سرباز آغاز کرد، فیلمی که برای آن بالن نقره‌ای جشنواره سه قاره را کسب کرد. زیر نور ماه دومین اثر سینمایی او در سال ۱۳۷۹ با موفقیت همراه بود، او برای کارگردانی این فیلم جایزه بهترین فیلم هفته منتقدین جشنواره فیلم کن، جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو را از آن خود نمود. اینجا چراغی روشن است سومین فیلم بلند وی به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۰ در فضایی انتزاعی و با لحنی شاعرانه ساخته شد. میرکریمی جایزه ویژه هیئت داوران بهترین فیلم جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک و سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر را برای ساخت این فیلم دریافت کرد. چهارمین فیلم بلند میرکریمی خیلی دور، خیلی نزدیک در سال ۱۳۸۳ به روی پرده رفت. خیلی دور خیلی نزدیک فیلمی جاده‌ای و درام بود، سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم کلکته از جمله دست‌آوردهای چهارمین اثر میرکریمی بود. به همین سادگی پنجمین فیلم میرکریمی با ساختاری جدید و قصه‌ای ساده و با درامی درونی و شخصیت محور بود که در سال ۱۳۸۶ ساخته شد. به همین سادگی رنگ موفقیت را به خود دید و میرکریمی با این اثر سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر و جایزه گئورگ طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو را تصاحب کرد. یه حبه قند در سال ۱۳۸۹ اثری با نگاه به زندگی خانواده ایرانی بود که مورد توجه قرار گرفت. امروز در سال ۱۳۹۲ هفتمین اثر میرکریمی به حساب می‌آید. این فیلم نماینده ایران در اسکار ۲۰۱۵ بود و در جشنواره بین‌المللی فیلم رباط جایزه بهترین فیلم و جایزه مردمی را تصاحب کرد. میرکریمی در سال ۱۳۹۴ دختر را جلوی دوربین برد و این فیلم در هفت بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین از سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.