بعضی‌ها از امیرالمومنین هم غیرتی‌تر شده‌اند

سرویس دریچه: با توجه به فرارسیدن هفته وحدت و ضرورت اتحاد مسلمین در شرایط کنونی جهان مصاحبه‌ای با حجت‌الاسلام براتی از فعالین بین‌الملل در حوزه وحدت داشتیم و پیرامون ضرورت وحدت و برنامه‌هایی که برای اتحاد بیشتر مسلمین در سطح داخلی و بین‌المللی برگزار می‌شود با این پژوهشگر علوم دینی به گفتگو نشستیم که متن این گفتگو را در ادامه ملاحظه خواهید کرد.

به‌عنوان اولین سؤال با توجه به فرارسیدن هفته وحدت نگاه به موضوع وحدت چگونه باید باشد؟

من بحث را ازاینجا شروع می‌کنم، خوب است که ما وحدت را یک موقعیت مناسبتی ندانیم. وحدت باید در تمام طول سال، در تمام ابعاد زندگی فرهنگی ساری و جاری باشد. هفته وحدت باید  هفته جمع‌بندی گزارشات و ارائه پرونده‌ها برای سال آینده و افق‌های پیش رویی از اسلام باشد. اگر ما نگاه مناسبتی به آن داشته باشیم در طول سال هرکدام از فریقین شیعه و سنی دارد کار خودش را می‌کند در طول سال هم یک‌بار می‌آید تأکید می‌کند که وحدت چیز خوبی است و این‌قدر اشتراکات داریم و این حرف‌های کلی و کلیشه‌ای که سی و چند سال است داریم در سمینارها و کنفرانس‌های مختلف از آن سخن می‌گوییم و سخن می‌شنویم ولی در عمل آنچه در کف میدان در امت اسلام رقم می‌خورد، می‌بینیم که شکاف‌های زیادتری ایجادشده است.

یک وقتی دعوای بین فریقین، اختلاف فتواهایشان بود؛ فرضاً این بود که به زیارت رفتن قبور مسلمین و صحابه و اولیای خود حلال است یا حرام است؟ بعد اختلافات ما به این کشیده است که کسی که به زیارت و توسل اعتقاد دارد را تکفیر کنیم یا نکنیم؟ و بعد امروز به این رسیده است که آنهایی که زیارت می‌روند را بکشیم؟ حکم قتل داریم صادر می‌کنیم.

راه حل این مشکل چیست؟ و چگونه باید برای حل این مشکل اقدام کنیم؟

مناسبتی دیدن و مناسبتی حرف زدن مشکلات جهان اسلام را حل نکرده است. از نگاه ما و امثال ماهایی که فعال فرهنگی و اجتماعی هستیم و نگاه اجتماعی و تمدنی به قضیه وحدت داریم؛ وحدت، سبک زندگی است نه یک شعار مقدس. اگر به موضوع وحدت به عنوان سبک زندگی نگاه شد، در طول سال من شیعه باید به فرزندم و به خانواده‌ام و به جامعه پیرامونی‌ام بیاموزم که چگونه می‌شود شیعه بود و به اعتقادات شیعی پایبند بود اما مراعات برادر و خواهر سنی را هم کرد و متقابلاً برادران و خواهران اهل سنت هم به همین ترتیب.

 گمشده امروز جامعه ما، این جامعه ما که می‌گویم نمی‌خواهم محدود کنم این جامعه را به جامعه ایرانی، نه به امت ما می‌خواهم عرض کنم. امت اسلامی جوامع اسلامی گمشده‌اش سبک زندگی تقریبی است. یعنی با حفظ اعتقادات پایبند به وحدت وحدت باشیم، به این معنا که تعریض و توهینی به اندیشه و مذهب مقابل و دیگری نکنیم.

با توجه به مباحثی که این روزها بین بچه شیعه‌ها در مورد برائت و نحوه برخورد با دیگر مذاهب اسلامی به وجود آمده، سیره زندگی اهل‌بیت در مورد موضوع وحدت چگونه بوده است؟ ائمه اطهار شیعیان را به چه رفتاری دعوت می‌کردند؟

خب ریشه‌اش به همان سبک زندگی تقریبی و امتی برمی‌گردد. خود حضرات معصومین علیه‌السلام که خود ما گاهی از آنها تندتر می‌رویم، در جوامعی زندگی کردند که غالباً غیر شیعه و غیر علوی بودند. باید ببینیم که کدام‌یک از حضرات معصومین علیه‌السلام، آن رفتاری را که ما امروز تحت عنوان رفتار ولایی از آن می‌خواهیم حرف بزنیم و دم بزنیم را عمل می‌کردند؟! یعنی کدام جلسه توهین به بزرگان مذاهب دیگر را برگزار کردند و در آن نشستند و از راه دور تأیید کردند.

مگر ما قرار نیست پیرو مکتب اهل‌بیت علیه‌السلام باشیم و این کارها را هم می‌کنیم به نشانه محبت ائمه، اینها را نه با دعوا بلکه باید بنشینیم گفتگو کنیم که کدام از ائمه سبک زندگی‌شان دعوا کردن بود، سیره اهل‌بیت جاروجنجال ایجاد کردن بوده یا اینکه نه پذیرفتن اینها به‌عنوان بخشی از امت اسلام؟

حضرات معصومین فرقه‌های دیگر را هم به عنوان امت اسلامی قبول داشتند؟

حضرات معصومین فرقه‌های دیگر مسلمانان را به‌عنوان امت اسلام پذیرفتند ولی بعضی از ما نمی‌پذیریم. حضرات معصومین علیه‌السلام در نماز اینها شرکت می‌کردند، در تشیع جنازه‌های اینها شرکت می‌کردند، بر جنازه‌ها اینها نماز می‌خواندند و در منزل اینها رفت‌وآمد می‌کردند و غذای اینها را می‌خوردند و به خانه‌شان دعوت می‌کردند اما ما می‌خواهیم با آنها دشمنی کنیم.آیا امام علی علیه‌السلام چنین جلساتی برگزار کرده است؟ آیا جلسه‌ای را که دیگران برگزار کردند امام رفتند و در آن نشستند؟

در وقایع تاریخی آن زمان چرا حضرت امیر سکوت کرد؟ چرا دست به شمشیر نشدند؟ به خاطر حفظ امت اسلامی. شما چرا امروز از امیرالمؤمنین جلوتر هستید و امروز هم حفظ امت اسلامی مثل همان روز واجب است. سیره امیرالمؤمنین در چنین موقعی واضح است، امروز که ما با تندروی‌های خیلی پیچیده‌تر از آن زمان هم روبرو هستیم همان وضعیتی که در سوریه و عراق و جاهای دیگر اتفاق می‌افتد ما این را می‌فهمیم که حفظ امت اسلام که ما در آن‌یک اقلیت هستیم، واجب‌تر است از اینکه ما بخواهیم یک دعوای مذهبی بین امت اسلامی راه بی اندازیم.

برای هفته وحدت اقداماتی  قرار است انجام دهید چه در داخل کشور و چه در حوزه بین‌الملل؟

هرچند به نظر من نباید فقط در هفته وحدت کار کنیم بلکه بقیه سال هم باید کارکنیم. و چون ما وحدت را موضع مناسبتی نمی بینیم در بقیه سال هم فعالیت های مستمری داریم، اما اتفاقاتی این روزها در کشور رقم می‌خورد که ما هم نسبت به آن بی‌تفاوت نیستیم.مهمترین برنامه در حوزه بین الملل که این روزها قرار است برگزار شود کنفرانس وحدت اسلامی است که مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی عهده دار آن است البته گروه‌های مردمی آمدند در کنار  مجمع تقریب مذاهب و در برگزاری هرچه بهتر آن کمک می‌کنند.

چه کشورهایی قرار است بیایند و د راین کنفرانس شرکت کنند؟

در این کنفرانس افراد و مبلغینی از اغلب کشورهای اسلامی حضور دارند، همچنین مجامع اسلامی کشورهای غیر اسلامی مثلاً کشورهای اروپایی و  امریکا و کاناد نیز در این مراسم حضور خواهند داشت.

در طول یک سال گذشه پیرامون موضوع وحدت چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید؟

در همین اربعینی که گذشت ۴ تا کاروان از برادران اهل سنت از استان‌های گلستان و کردستان و خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان اعزامی به پیاده‌روی اربعین داشتیم. حضور این کاروان ها که برای دومین بار بود به این سفر اعزام می شوند بسیار خوب و مؤثر بود، سال قبل با محوریت گلستان و یک مقداری از سیستان و بلوچستان برگزار شد اما امسال ۴ تا استان وارد ماجرا شدند. هم رسانه‌ها خوب پوشش دادند و هم اینکه در میان مجامع اهل سنت هم مورد استقبال واقع شد به‌طوری‌که جمعیت بیشتری الان مایل هستند به کاروان اربعین بپیوندند.

اما در اعزام این کاروان ها واکنش‌های منفی هم داشتیم که طبیعی است. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که واکنش‌های منفی سال گذشته سیاسی بود والان علمی شده است و این نشان می‌دهد که بچه‌هایی که در جبهه فرهنگی و در این حوزه کار می‌کنند خیلی موفق بودند. 

به نظر شما دلایل این موفقیت چه بوده است؟

دلایل زیادی وجود دارد  یکی اینکه آنهایی که کاروان‌ها را بردند جنبه حکومتی و دولتی نداشتند که یک کار مردمی صفر بود و دوم اینکه حرفه‌ای عمل کردند، یعنی می‌دانستیم که کجا نقطه حساسیت است و آنها را دست نزدیم. این‌یک نمونه موفق است که نشان می دهد اگر کارها به مردم واگذار شود می‌توان موفقیت‌های خیلی خوبی داشت.

در استان‌های دیگر چطور؟ چه برنامه هایی جهت وحدت هرچه بیشتر شیعه و سنی برگزار شده است؟

برنامه‌های کوچک و بزرگ زیادی در طول سال و در استان‌های مختلف برگزار می‌شود، به عنوان مثال برای مراسمات آخر صفر از جزیره سیری در استان هرمزگان تماس گرفتند و گفتند که ما می‌خواهیم برای اولین بار مراسم ۲۸ صفر، وفات حضرت رسول را شیعه و سنی با هم برگزار کنیم و از ما راهنمایی خواستند. ما هم راهنمایی لازم را کردیم و هم یک مقداری کمک‌های مالی فرستادیم و یک جلسه عالی و باشکوهی برگزار شد و اقامه عزای حضرت رسول را شیعه و سنی مشترکا برگزار کردند. خود شیعیانی که برگزار می‌کردند وقتی دیدند جمعیتشان بیشتر شد خیلی خوشحال شدند و رغبتشان برای گرفتن این برنامه‌های بیشتر شد.