آیت‌الله مهدوی‌کنی دعوت حق را لبیک گفت

ابرآیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان رهبری صبح امروز (سه‌شنبه) به ملکوت اعلی پیوست.

به گزارش حلقه وصل، آیت‌الله مهدوی‌کنی 14 خرداد امسال پس از بازگشت از مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام(ره) در منزل دچار عارضه قلبی شده و به بیمارستان منتقل شده بودند.

زندگینامه یک مبارز مجاهد

آیت‌لله محمدرضا مهدوی‌کنی در 14 مرداد 1310 در روستای کن به دنیا آمد. وی پس از طی دوره دبستان در کن، وارد مدرسه علمیه لرزاده در تهران شد و از محضر مرحوم آیت‌الله برهان بهره‌های علمی و اخلاقی فراوان برد.

آیت‌الله مهدوی‌کنی در سال 1327 درسن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد و تا سال 1340 در محضر استادان مبرز آن زمان همچون حضرات آیات مشکینی، حاج شیخ عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)، شهید صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی، آیت‌الله العظمی گلپایگانی و ... دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حکمت، کلام و دروس خارج فقه و اصول را تتلمذ کرد.

آیت‌الله مهدوی‌کنی پس از بازگشت به تهران در سال 1340، در مدرسه مروی به تدریس علوم حوزوی مشغول شد و از سال 1342 امامت جماعت مسجد جدید‌التاسیس جلیلی در میدان فردوسی را پذیرفت. این مسجد پایگاه مناسبی برای فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی وی شد. مبارزات آیت‌الله مهدوی‌کنی علیه حکومت طاغوت، باعث دستگیری‌های متعدد،‌ تبعید،‌ شکنجه و زندانی‌شدن وی می‌شود.

حضرت آیت‌الله مهدوی‌کنی، پس از پیروزی انقلاب، از طرف حضرت امام خمینی (ره) عهده‌دار مسئولیت‌های متعددی در تاسیس نظام نوپای اسلامی شد. وی دارای یک فرزند پسر و دو فرزند دختر است که همگی به تدریس در دانشگاه اشتغال دارند.

**سوابق مبارزاتی

آیت‌الله مهدوی‌کنی با ورود به حوزه علمیه و آشنایی با دیدگاه‌های حضرت امام خمینی (ره) و مشاهده ظلم و ستمی که در حق اسلام، علما و مردم می‌شود، روش سیاسی حضرت امام خمینی (ره) را به عنوان شیوه‌ای که می‌تواند باعث احیای تشیع شود، برگزید. اولین دستگیری وی در سن 18 سالگی (1328 شمسی) در اردستان بود که به شکنجه، تبعید و زندانی‌شدن وی و بعضی از طلاب و مبلّغان همراه منجر شد. با رسیدن این خبر به قم، مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی به نخست وزیر وقت (اقبال) اعتراض نموده و عنوان کردند که «چرا فرزندان مرا زده‌اید و دستگیر کرده‌اید؟»

آیت‌الله مهدوی کنی، در داخل حوزه علمیه فعالیت سیاسی خود را شروع کرد. از جمله فعالیت‌های مهم وی عضویت در مجمعی سیاسی بود که افرادی چون آیات و حجج اسلام سعادت‌پرور (پهلوانی)، محمدی گیلانی، محفوظی، خادمی اصفهانی، شمس، سمندری، جنیدی، حاج شیخ عباس ورامینی و... در آن حضور داشتند. بخشی از فعالیت‌های این مجمع صرف تحلیل فضای سیاسی کشور می‌شد. همچنین اعضای این مجمع سعی می‌کردند با خرید کتب کمونیست‌ها و ماتریالیست‌ها، پس از مطالعه و مباحثه، پاسخ‌های مناسبی در برابر آنها تهیه کنند و در جریانات سیاسی وقت حضور داشته باشند.

از دیگر برنامه‌های این روحانی مبارز، فعالیت‌ در مجامع علمی و سیاسی با حضور برخی دوستانشان مانند حضرات آیات شهید مطهری، شهید بهشتی، موسوی اردبیلی و... بوده است. در این جلسات مباحثی مانند اقتصاد اسلامی و حکومت اسلامی مورد بحث و بررسی بوده است که در نهایت منجر به تاسیس هسته‌هایی مثل جامعه روحانیت مبارز تهران و تهیه اساسنامه مبارزاتی و دینی برای آن شد.

فعالیت‌های آیت‌الله مهدوی‌کنی در مسجد جلیلی، جنبه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته است. اصرار وی بر طرح دیدگاه‌های حضرت امام (ره) و فعالیت‌های سیاسی ایشان منجر شد که پس از چندین بار دستگیری و بازداشت کوتاه مدت، هجوم به منزل و ایجاد محدودیت برای سخنرانی، منبر و تدریس، نهایتاً در رمضان سال 1353 شمسی بازداشت و به بوکان تبعید شد.

در ادامه، پس از روشن‌شدن نقش وی در پرونده دیگری که از پرونده عمومی طرفداری از حضرت امام ره سنگین‌تر بود، از بوکان به مهاباد و سپس به تهران اعزام می‌شود و در کمیته مشترک ضد خرابکاری و ساواک مورد بازجویی و شکنجه‌های جسمی و روحی قرار می‌گیرد. بخشی از اتهاماتی که ساواک به ایشان وارد کرد، ارتباط با مبارزان ضد رژیم شاه و کمک مالی به خانواده زندانیان بود. وی به چهار سال زندان محکوم می‌شود که پس از دو سال و همراه با فضای به اصطلاح باز سیاسی سال 55 به همراه برخی دیگر از زندانیان سیاسی آزاد می‌شوند. آیت‌الله مهدوی‌کنی آخرین روحانی مبارزی است که در روزهای نزدیک پیروزی انقلاب اسلامی برای چندمین بار دستگیر و در آستانه پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی آزاد شد.

**سمت‌های اجرایی

آیت‌الله مهدوی‌کنی پیش از پیروزی انقلاب از سوی حضرت امام (ره) به عضویت شورای انقلاب درآمد و عضو کمیته استقبال از حضرت امام خمینی (ره) شد. پس از پیروزی نیز عهده‌دار مسئولیت‌‌های حساس و گوناگونی نظیر سرپرست کمیته انقلاب اسلامی به عنوان اولین نهاد انقلابی مسلح برای حفظ انقلاب، عضو فقهای شورای نگهبان در 2 دوره، وزارت کشور در زمان نخست وزیری شهید رجایی و شهید باهنر طی سال‌های 58 تا 60، نخست وزیری پس از شهادت رجایی و باهنر، عضو هیئت حل اختلاف مسئولان نظام در زمان بنی‌صدر، عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم حضرت امام خمینی (ره)، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، مسئول ستاد رسیدگی به مناطق جنگ زده، عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد شد.

آیت‌الله مهدوی کنی همچنین مؤسس و رئیس دانشگاه امام صادق (ع) بود. این دانشگاه از سال 61 تاسیس شد. چندی پیش آیت‌الله مهدوی‌کنی در سی‌و‌دومین سالگرد تاسیس دانشگاه امام صادق(ع) گفته بود: این دانشگاه را سال 61 با 5 میلیون تومان وام تاسیس کردیم به برکت توجهات حضرت ولی‌عصر(عج) و امام صادق(ع) با تمام مشکلاتی که داشته کار خود را ادامه داده است و باتوجه به اینکه نه شهریه‌ می‌گیریم و نه دولتی هستیم، دانشگاه روی پای خود ایستاده و هرچه هست از برکات امام صادق(ع) این دانشگاه اداره می‌شود.

آیت‌الله مهدوی‌کنی از سال 1389 به عنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. وی همچنین مؤسس و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز و تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته بود.

**فعالیت‌های علمی

آیت‌الله مهدوی‌کنی با وجود فعالیت‌های سیاسی فراوان و حضور فعال در سنگر دفاع از انقلاب و رهبری، هرگز فعالیت‌های علمی خود را کنار ننهادند و همواره به تألیف و تدریس در دانشگاه و حوزه مشغول بود. دانشجویان ورودی‌های جدید این افتخار را داشتند که یک روز در هفته از درس‌های اخلاق این بزرگوار استفاده ببرند.کتاب‌های نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی (کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که تاکنون بیش از سی بار تجدید چاپ شده است)، اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن، بیست گفتار، شرح دعای افتتاح، تقریرات درس‌های خارج فقه آیات عظام بروجردی و خمینی (ره) بخشی از آثار علمی وی است.

آیت‌الله مهدوی‌کنی همچنین به تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دوره‌های عالی، آیات الاحکام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق (ع)، تدریس دوره‌های اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق (ع) و حوزه علمیه مروی، صدها سخنرانی علمی در محیط‌های حوزوی و دانشگاهی و رسانه‌های عمومی را در کارنامه علمی داشت و از مجموعه فعالیت‌های اثر بخش وی در نشر علم در دومین جشنواره بین‌المللی علوم انسانی و اسلامی فارابی تقدیر به عمل آمده بود.

** کتاب خاطرات آیت‌الله مهدوی‌کنی

خاطرات آیت‌الله مهدوی‌کنی در سال‌های پیش از انقلاب، دوران تحصیل در حوزه علمیه، دوران ابتدایی انقلاب و دوران کوتاه پست نخست وزیری، حاصل ده‌ها ساعت مصاحبه با ایشان با تنظیم غلامرضا خواجه‌سروی در 609 صفحه توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

آیت‌الله مهدوی‌کنی در فصل اول این کتاب به تولد، خانواده و معیشت، در فصل دوم به تحصیلات در حوزه و درفصل سوم به خاطرات و فعالیت‌های قبل از انقلاب پرداخته است.

از جمله خاطرات جالب ایشان نحوه آشنایی و ارتباط‌گیری با فداییان اسلام و نواب صفوی، حضور در درس امام، آشنایی با آیت‌الله شریعتمداری و بحث دارالتبلیغ، داستان حسینیه ارشاد و نیز بحث‌ها درباره کتاب شهید جاوید مرحوم صالحی نجف‌آبادی و نیز خاطراتش از مجاهدین خلق و تبعید ایشان به بوکان و دستگیری مجدد به اتهام کمک مالی به مجاهدین خلق و 2 ماه شکنجه به خاطر آن و سپس دوران زندان آمده است.

تاسیس حزب جمهوری اسلامی و مسائل مربوط به انجمن حجتیه از دیگر بخش‌های خواندنی خاطرات قبل انقلاب آیت‌الله مهدوی‌کنی است. خاطرات پس از انقلاب ایشان مفصل‌تر است و دوران ریاست بر کمیته انقلاب اسلامی و بحران‌هایی که در شهرهای مختلف از جمله تبریز و اصفهان پیش آمد، داستان بنی‌صدر و عزل وی از ریاست جمهوری که ایشان در آن زمان وزارت کشور را هم اداره می‌کرد، انفجار حزب و سپس دفتر نخست وزیری و مسائل مربوط به قائم مقامی آیت‌الله منتظری از دیگر بخش‌های خواندنی و نکته‌دار این کتاب است.

آیت‌الله مهدوی‌کنی در فصل پنجم کتاب مباحث مربوط به پس از دوم خرداد و خاطرات خود از آن رخدادها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و آخرین فصل این کتاب نیز به زمینه کاریشان در ارتباط با مدرسه مروی و دانشگاه امام صادق (ع) اختصاص دارد.