تهران: فقط ۱۷ هاشمی در کربلا بودند/ کارنامه مردود بنی‌هاشم در قیام عاشورا

به گزارش حلقه وصل ، محمدحسین رجبی دوانی، مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام با حضور در حسینیه هنر طی سخنانی با اشاره تلاش برخی برای توجیه سیاست‌های خود از طریق هزینه کردن از اهل بیت(ع) گفت: قیام امام حسین(ع) یک فرصت بی‌نظیر و طلایی بود که می‌توانست جامعه اسلامی را که بعد از جریان غصب خلافت بویژه بعد از صلح امام حسن(ع) و حکومت معاویه که اساس دین را در معرض نابودی قرار داده بود، نجات دهد و بشریت را برای همیشه از ظلم و ستم محفوظ نگه دارد.

وی در همین باره با اشاره به کتاب «انسان 250 ساله» بیان کرد: از امام صادق(ع) حدیثی داریم که گفته‌اند خدا این گونه خواسته بود که در سال 70 هجری، حکومت اهل بیت(ع) بر عالم اسلام محقق شود ولی ماجرای کربلا و خیانت مردم کوفه مانع آن شد.

رجبی دوانی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: از منظر اعتقادی، مسلمانان در زمان قیام امام حسین(ع) چند دسته بودند. عده‌ای قائل به امامت اهل بیت(ع) بودند که شیعیان را تشکیل می‌دادند و بقیه مسلمانان هم اهل تسنن بودند که عموما، خلافت ابوبکر و عمر را قبول داشتند و عثمان را بخاطر اعمالش نمی‌پذیرفتند.

وی ادامه داد: جریان دیگری هم تحت عنوان «عثمانی مسلکان» وجود داشتند که بخاطر منافعی که به دست آورده بودند، طرفدار عثمان بودند و با امام علی(ع) دشمنی داشتند و از طرفی با معاویه که منافع آنها را تامین می‌کرد، همراهی داشتند.

این مورخ در ادامه سخنانش با بیان این که از منظر شیعه و سنی، حکومت یزید، باطل بود و همه باید مقابل آن می‌ایستادند خاطرنشان کرد: در جریان دعوت مردم کوفه از امام حسین(ع) به جز چند نفر از شیعیان به عنوان آغاز کنندگان این حرکت، غالب دعوت‌کنندگان اهل سنت بودند که حدود 4000 نفر را شامل می‌شد.

رجبی دوانی توضیح داد: با توجه به سخنان امام حسین(ع) در زمانی که «حرّ» و سپاهش مانع حرکتشان شده بودند مبنی بر این که «هر کس سلطان ستمگرى را ببیند که حرام خدا را حلال شمرده، پیمان الهى را شکسته و با سنّت رسول خدا مخالفت ورزیده، در میان بندگان خدا به ستم رفتار مى کند و او با زبان و کردارش با وى به مخالفت بر نخیزد، سزاوار است خداوند او را در جایگاه آن سلطان ستمگر (دوزخ) بیاندازد»، همه وظیفه داریم که در مقابل حکومت یزید بایستند.

وی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: دز آن زمان، دو شهر بصره و کوفه نقش مهمی در جهان اسلام داشتند به نحوی که دیگر نقاط اسلامی بر اساس حرکات این دو شهر عمل می‌کردند به طور مثال، معاویه برای تثبیت حکومت یزید، ابتدا سراغ بزرگان این شهرها می‌رود.

* کارنامه بنی‌هاشم هم در کربلا مردود است

رجبی دوانی تصریح کرد: در جریان دعوت امام حسین(ع) بزرگان و مردم کوفه برای ایشان نامه نوشته بودند و امام هم با توجه به اهمیت نقش شهر بصره، خودشان به هشت نفر از بزرگان بصره که به جز یک از نفر از آنها بقیه سنی بودند نامه می‌نویسند تا آنها هم همراهی کنند.

 این پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به حاضران در واقعه عاشورا بیان کرد: در جریان این حادثه، علی رغم اینکه تحقیق خوبی نشده است ولی 32 و به روایتی 20 نفر از لشکر عمربن سعد به امام می‌پیوندند که به طور قطع سنی بودند اما بقیه جهان اسلام در آن مقطع کوتاهی کردند.

رجبی دوانی درباره وضعیت شهر مدینه در زمان قیام امام اظهار داشت: خویشاوندان و بستگان امام حسین(ع) در شهر مدینه که همگی شیعه و از بنی‌هاشم بودند، موقع قیام همراهی خوبی با ایشان نکردند و متاسفانه کارنامه سیاهی در این باره دارند، به صورتی که در کربلا، تنها 17 نفر از بنی‌هاشم حضور دارند که حضرت علی‌اصغر(ع)، حضرت قاسم(ع) و... نیز در بین آنها هستند.

وی با اشاره به زمان آغاز رسالت پیامبر اکرم(ص) ادامه داد: 74 سال پیش از قیام امام، پیامبر اسلام دعوت خود را از میان عشیره و قبیله خود که 40 نفر از بزرگان بنی هاشم در آن حضور داشتند آغاز کرد که طبیعتا تعداد این افراد در طول این مدت زیاد شده است ولی حتی به این تعداد هم از بنی هاشم در کربلا حضور ندارند.

این مورخ اضافه کرد: زمانی که حاکم مدینه بر اساس نامه یزید مبنی بر گرفتن بیعت از امام حسین(ع)، ایشان را احضار کرد، امام به واسطه خطری که احساس می‌کردند به همراه 30 نفر از افراد بنی هاشم که در زیر لباسشان شمشیر داشتند، به دارالاماره می‌روند اما در جریان واقعه عاشورا همین تعداد نیز حضور ندارند، بنابرین باید تاریخ را دقیق نگاه کرد.

رجبی دوانی در همین باره خاطرنشان کرد: امام صادق(ع) درباره عدم همراهی بنی هاشم با امام حسین(ع) گفته‌اند که در این قبیله، بعد از حمزه و جعفر بن ابی طالب که دو فرد با اراده بودند، افرادی که بودند ذلیل بودند و اگر حرفی از حمایت داشتند بخاطر دین نبود بلکه بخاطر تعصبات قبیله‌ای بود.

وی ادامه داد: امام صادق(ع) درباره تخلف برخی بزرگان بنی هاشم از همراهی امام حسین(ع) گفته‌اند وقتی امام تصمیم به حرکت به سمت کوفه گرفت در نامه‌ای به بزرگان بنی‌هاشم می‌نویسند هرکس در راه این قیام، همراهی کند به شهادت می‌رسد و هرکس همراهی نکند، هرگز روی رستگاری نمی‌بیند.

این مورخ با اشاره به وضعیت کوفه گفت: شیعیان کوفه در اقلیت بودند ولی آنها هم در همراهی با امام چند دسته بودند برخی از آنها با اطلاع از حرکت امام خود را به ایشان رساندند و برخی هم در کوفه منتظر ماندند که همین عده حتی در زمان قیام مسلم بن عقیل، او را تنها گذاشتند اما برخی از آنها با فرار از شهر و رساندن خود به امام در کربلا کوتاهی خود را جبران کردند.

رجبی دوانی تصریح کرد: برخی دیگر از شیعیان کوفه همانند سلیمان بن صرد خزاعی که از افراد باسابقه هم بودند علی رغم این که اولین نامه‌ها راه برای امام نوشته بودند با ورود عبیدالله بن زیاد به کوفه که شناخت خوبی از شهر داشت، عقب کشیدند و گفتند چون راه بسته شده است عذر داریم و نمی‌توانیم همراه امام باشیم که این عده بعد از واقعه عاشورا قیام توابین را انجام دادند.

این پژوهشگر تاریخ اسلام با تأکید بر اهمیت عمل به موقع داشتن تصریح کرد: امروز، عملکرد شیعه در تاریخ درس بزرگی برای ماست و امیدوارم بر همین اساس از ثابت‌قدمان در حمایت امام زمان خود باشیم.

به گزارش حلقه وصل، شعرخوانی احمد بابایی و روایتگری خدایار بهرامی، رزمنده هشت سال دفاع مقدس و جانباز مدافع حرم نیز از بخش‌های دیگر این مراسم بود.