به گزارش حلقه وصل، ویروس کرونا در کنار کشته‌ها و مبتلایان زیادی که در دنیا به‌جا گذاشت، وضعیت اقتصادی کشورها را به شدت تحت تأثیر قرار داده تا حدی که اقتصاد برخی کشورها در حال ورشکستگی است. آمریکا به عنوان بیشترین دارندگان مبتلا به کرونا در جهان، یکی از اصلی‌ترین کشورهایی است که اقتصاد آن تحت‌تأثیر این ویروس مهلک قرار گرفته است. بعد از آن انگلیس هم وضعیت وخیمی دارد. بخشی از اوضاع وخیم اقتصاد کشورهایی چون انگلیس به دلیل وابستگی به شهریه‌های دانشجویی ایجاد شده است. با شیوع کرونا، مرزهای کشورها مسدود شد و دانشجویان بین‌المللی که شمار قابل‌توجهی از دانشجویان دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دادند، به کشورهایشان برگردانده شدند. این شرایط، تعداد ثبت‌نام دانشجویان را کاهش داد که به‌دنبال آن وضعیت اقتصادی دچار چالش بزرگی شد. به گزارش «تایم»، افت شدید تعداد دانشجویان در دانشگاه‌های انگلیس با شیوع کرونا باعث کاهش میلیاردها پوند شهریه و درآمدهای اهدایی به دانشگاه‌ها شده و همه این شرایط در کنار هم، اوضاع وخیمی را پیش روی دانشگاه‌ها قرار داده است.
کاهش 47 درصدی دانشجویان بین‌المللی
طبق مطالعاتی که از سوی مرکز اقتصاد لندن برای بررسی وضعیت دانشگاه‌ها و کالج‌های انگلیس صورت‌گرفته، دانشگاه‌ها در سال تحصیلی آینده به دلیل وجود شرایط کرونایی با کاهش 6/2 میلیارد پوندی روبه‌رو خواهند بود. گزارشی که از سوی این مرکز منتشر شده، گزارش جمع‌آوری شده از دولت و مؤسسه‌های آموزش عالی است و به این نکته اشاره می‌کند که این کاهش درآمد ناشی از کاهش حضور دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های انگلیسی است. این گزارش این‌گونه تخمین می‌زند که دانشگاه‌های این کشور با کاهش حدود 47 درصدی دانشجویان بین‌المللی در سال آینده تحصیلی به دلیل کرونا مواجه خواهند بود که هزینه 5/1 میلیارد دلاری را به دانشگاه‌ها تحمیل می‌کند.
به‌طور تقریبی، حدود 612 میلیون پوند از زیان 6/2 میلیاردی دانشگاه‌های انگلیس به دلیل کم شدن ثبت‌نام دانشجویان بومی خواهد بود که بررسی‌ها، میزان کاهش را 16 درصد اعلام کرده‌اند. این مقدار کاهش 350میلیون پوند بیشتر از کاهش حضور دانشجویان در کشورهای اتحادیه اروپاست که پیش‌بینی می‌شود به 47 درصد برسد. در این گزارش عنوان شده است که حدود سه‌چهارم دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزشی انگلیسی با وضعیت مالی وخیمی روبه‌رو هستند و درآمدها تنها قادر به پوشش‌دهی هزینه های این مراکز می شود؛ اما شرایط آنقدر دشوار است که ممکن است تا آینده ای نزدیک تمام دانشگاه‌های این کشور با چنین مشکلی روبه‌رو شوند و حتی درآمدهای آنها کفاف هزینه ها را هم ندهد.
پیش زمینه‌ای برای از بین رفتن مشاغل
همچنین در این گزارش به این نکته اشاره شده است که کاهش درآمد دانشگاه‌ها باعث از بین رفتن حدود 30 هزار شغل در دل دانشگاه‌ها می‌شود و علاوه‌بر آن، ممکن است بدون دخالت دولت در این امر، منجر به نابودی 30 هزار شغل هم در جوامع محلی شود. درواقع، تأثیر ویروس کرونا روی کاهش درآمدهای دانشگاه‌ها، قریب به 6 میلیارد پوند به اقتصاد انگلیس لطمه وارد خواهد کرد که رقم قابل‌توجهی است. تجزیه و تحلیل‌ها به بررسی تأثیر رکود وضعیت اقتصادی بر رفتار دانشجویان می‌پردازد. آمار دانشجویان بین‌المللی سال‌های گذشته با امسال نشان میدهد که در مقایسه با ثبت‌نامی‌های نیمسال اول سال 2019-2018، با افت حدود 231 هزار و 895 دانشجو روبه‌رو خواهد شد که دیگر در سال جدید تحصیلی 2021- 2020 در دانشگاه‌ها و سیستم آموزش عالی انگلیس ثبت‌نام نخواهند کرد. از بین این 111 هزار دانشجو ساکن انگلیس هستند و 28410 نفر از دانشجویان اتحادیه اروپا و 92345 نفر از دانشجویان غیراتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهند که در کل، کاهش 120 هزار و 755 نفری دانشجویان بین‌المللی دانشگاه‌های انگلیس را به خود اختصاص می‌دهند. کل درآمد مؤسسه‌های آموزشی و دانشگاه‌های انگلیس در سال تحصیلی 2019-2018، حدود 63/37 میلیارد پوند تخمین زده شده که بیش از نیمی از آن را شهریه‌های دانشجویی و گرنت‌های آموزشی تشکیل داده‌اند.
در گزارش «تایم»، دانشگاه‌های انگلیس به چهار شاخه تقسیم شده‌اند: دانشگاه آکسبریج در یک شاخه؛ دانشگاه‌های قبل از سال 1992 مانند باقی مانده گروه راسل در شاخه دوم؛ مؤسسه‌ها و دانشگاه‌های جدیدتر در شاخه‌های سوم و چهارم. محققان بر این باورند که دو شاخه اول و دوم به دلیل وابستگی بیشتر به دانشجویان بین‌المللی بیشتر از شاخه‌های سوم و چهارم تحت تأثیر کاهش درآمدها و رکود اقتصادی قرار می‌گیرند. این گزارش تخمین می‌زند که درآمد شهریه‌ای دانشگاه‌ها که حاصل از شهریه دانشجویان اتحادیه اروپا و غیراتحادیه‌ای است، در سال تحصیلی 2019- 2018 بین 51 تا 58 درصد از کل درآمد شهریه‌ای دانشگاه‌های شاخه‌های اول و دوم را تشکیل می‌دهند؛ این درحالی است که تنها 11 تا 24 درصد از کل درآمدهای شهریه‌ای دانشگاه‌های شاخه‌های سوم و چهارم وابسته به شهریه دانشجویان بین‌المللی است و همین امر باعث می‌شود که وضعیت اقتصادی و درآمدی دانشگاه‌ها تا این حد تحت‌تأثیر کاهش شمار دانشجویان بین‌المللی قرار نگیرد.
دبیرکل اتحادیه دانشگاه‌ها و کالج‌های انگلیس معتقد است که نتایج به‌دست آمده از این گزارش‌ها وضعیت هشداردهنده‌ای را برای دانشگاه‌ها نشان میدهد. دانشگاه‌های معروف انگلیس که در دنیا شناخته شده هستند، کار دشواری را در پیش رو دارند و حالا ویروس کرونا آنها را در خطر نابودی قرار داده است و چاره‌ای نیست جز اینکه دولت، کاهش بودجه ناشی از ریزش ثبت‌نام دانشجویان دانشگاه‌ها را تأمین کند. این وضعیت بی‌سابقه است و بدون ضمانت‌های اجرایی از سوی دولت، دانشگاه‌ها ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری را متحمل شوند. مدیر اجرایی دانشگاه‌های انگلیس می‌گوید: «خطرات مالی دانشگاه‌های این کشور در این گزارش به‌خوبی برجسته شده که عدم موفقیت مالی در برخی دانشگاه‌ها را هم شامل می‌شود. بنابراین، دولت انگلیس باید برای حمایت از دانشگاه‌های این کشور در دوران کرونا دست به‌کار شود و پیشنهادهایی ازجمله حمایت‌های مالی را به آنها مطرح کند. البته باید به این موضوع هم توجه داشت که نمی‌توان پیش‌بینی کرد با پیشرفت کووید- 19 چه اتفاقاتی در پیش است و نمی‌توان به‌طور قطع گفت که مراکز آموزشی کاملا تحت تأثیر کرونا قرار خواهند گرفت.»
شاید سالی پررونق!
کارشناسان بر این باورند که در رکود اقتصادی، جوانان به جای اینکه وارد بازار کار بی‌ثبات شوند، به‌سمت آموزش عالی رو می‌آورند و اگر براین اساس حساب کنیم، نمی‌توان انتظار داشت که دانشگاه‌هایی چون آکسفورد و کمبریج سال کم رونقی را پیش‌رو داشته باشند و برعکس، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال تحصیلی جدید، شمار ثبت‌نام دانشجویان افزایش پیدا کند. البته این بدان معنا نیست که کارشناسان، تأثیر کووید-19 را روی آموزش‌عالی دست‌کم نمی‌گیرند، اما با توجه به‌تنوعی که در بخش آموزش‌عالی وجود دارد، باید این مساله را هم مدنظر قرار داد که آیا این الگوبرداری درست است که تصور کنیم هر مؤسسه یا دانشگاهی در چنین شرایطی با بحران مواجه خواهد شد؟ دولت انگلیس از این موضوع آگاه است که شیوع ویروس‌کرونا چالش‌های مالی قابل توجهی را متوجه بخش آموزش‌عالی می‌کند و اقداماتی را که دانشگاه‌ها در واکنش به این چالش‌ها انجام می‌دهند، می‌ستاید.
بحران در دانشگاه‌های ولز
با وجود اینکه برخی دانشگاه‌های انگلیس در دوران کرونایی با بحران‌های مالی روبه‌رو شده‌اند، اما بررسی‌های اخیر حکایت از آن دارد که دانشگاه‌های منطقه ولز، بیش از هر دانشگاه دیگری در انگلیس با چالش‌های ناشی از کاهش درآمدهای شهریه‌ای مواجه شده‌اند. کارشناسان انگلیسی طی مطالعاتی که در مرکز مدیریت دانشگاه کاردیف ولز انجام داده‌اند، تخمین می‌زنند که دانشگاه‌های ولز در سال تحصیلی 2020-2021 تنها بین 100 تا 140 میلیون پوند کاهش درآمد شهریه‌ای داشته‌اند. طبق گزارش تهیه شده از سوی برنامه تحلیل مالی ولز، از آنجایی که وضعیت مالی دانشگاه‌های این منطقه پیش از زمان کرونا وخیم‌تر شده است، به‌حمایت‌های دولتی نیاز دارند تا دوباره به وضعیت قبل برگردند. طبق محاسبات صورت گرفته در این گزارش، چنان‌چه دانشگاه‌ها با کاهش 50 درصدی ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی روبه‌رو شوند، درآمد شهریه‌ای دانشگاه‌های ولز در سال تحصیلی آینده کاهش 60 میلیون پوندی را تجربه خواهد کرد و این میزان افت درآمد شهریه‌ای به‌معنای چالش اساسی دانشگاه‌های این منطقه است. البته بررسی‌ها نشان میدهد که شرایط به‌گونه‌ای است که حتی کاهش شمار دانشجویان بومی در دانشگاه‌های ولز، این مراکز آموزشی را با مشکل بودجه‌ای و درآمدی روبه‌رو می‌کند. کاهش 15 درصدی در تعداد دانشجویان بومی انگلیسی، درآمدهای شهریه‌ای دانشگاه‌های ولز را تا حدود 25 میلیون پوند کاهش میدهد.
البته کاهش درآمدهای شهریه‌ای تنها بخشی از چلش‌های مالی دانشگاه‌هاست و علاوه‌بر آن، درآمدهای ناشی از اسکان دانشجویان، برگزاری کنفرانس‌ها و فعالیت‌هایی که به‌دنبال اجرای قرنطینه تعطیل شده‌اند، در کاهش درآمدهای دانشگاهی بی‌تأثیر نبوده است. اقامت دانشجویان و پذیرایی از آنها حدود 2 تا 11 درصد درآمدهای دانشگاه‌های ولز را تأمین می‌کند. به‌طور متوسط، هزینه‌های کارکنان دانشگاهی حدود66.5 درصد از کل درآمد این مراکز را به‌خود اختصاص میدهد به این معنا که هرگونه کاهش در هزینه‌های عملیاتی برای جبران درآمد شهریه‌ای کم‌تر، روی تعداد کارکنان تأثیر می‌گذارد. همچنین هزینه‌های کارمندان دانشگاه‌های ولزی در مقایسه با متوسط 63.2 درصدی هزینه‌های دیگر دانشگاه‌های انگلیس، بخش بیشتری از درآمد دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دهند.
اهمیت دانشگاه‌های ولز در انگلیس به این دلیل است که تنها 17 هزار و 300 کارمند تمام‌وقت در این دانشگاه‌ها مشغول کار بوده و همین تعداد، حدود 50 هزار شغل را شامل می‌شود که در رشد اقتصاد محلی بسیار تأثیرگذار بوده است. با توجه به‌شرایط کنونی و شیوع ویروس کرونا، اگر حمایت‌های دولتی وجود نداشته باشد، دانشگاه‌های ولز با مشکل جدی روبه‌رو می‌شوند و ممکن است چالش‌های مالی را پیش‌روی خود داشته باشند که درنهایت منجر به از بین رفتن فرصت‌های شغلی و کاهش این امتیاز در دانشگاه‌های ولز خواهد شد.
نخستین دانشگاه بحرانی
با وجود اینکه هر روز بر تعداد دانشگاه‌های انگلیسی که در شرایط کرونایی دچار بحران مالی می‌شوند، افزوده می‌شود، اما گزارش‌ها نشان میدهد دانشگاه روهامپتون، اولین دانشگاه انگلیسی است که دچار بحران شده و بسیاری از کارمندان آن مشاغل خود را از دست داده‌اند. مقامات دانشگاهی به کارکنان خود اعلام کرده‌اند که دانشگاه مجبور است برای جبران بحران مالی به‌وجود آمده در شرایط حاضر، 70 شغل را کاهش دهد. کاهش این تعداد شغل در دانشگاه روهامپتون شوک بزرگی را به آن وارد می‌کند اما مقامات دانشگاه چاره دیگری نداشتند. با وجود آنکه کاهش تعداد مشاغل و تعدیل نیرو در دیگر دانشگاه‌های انگلیس هم دور از ذهن نیست، دانشگاه روهامپتون به‌عنوان اولین مرکز آموزشی، بر لزوم اجرای برنامه تعدیل دائمی کارکنان در واکنش به بحران ایجاد شده تأکید کرد. معاون این دانشگاه در ایمیلی که به کارمندان دانشگاه ارسال کرده، بر این موضوع تأکید داشته که به‌دلیل ضرر 4 میلیون پوندی و کاهش درآمد 31 میلیون پوندی که بیش از 20 درصد کل درآمد دانشگاه را به‌خود اختصاص میدهد، وادار به تعدیل نیرو شده‌اند. در این ایمیل همچنین اشاره شده است که در چنین شرایط بحرانی، باید اقدامی سریع و فوری انجام دهیم تا بتوانیم دانشگاه را از نظر مالی به‌ثبات برگردانیم تا از این طریق بتوانیم آینده دانشگاه را تضمین کنیم. یکی از اقدامات ذکر شده، مذاکره پیرامون کاهش مقطعی حقوق کارمندان است و این تصمیم به‌صورتی اتخاذ شده که کارمندانی با حقوق پایین مشمول این اقدام نمی‌شوند و این مورد تنها شامل حال کارمندانی با حقوق 36500 پوند به بالا می‌شود. این اقدام به‌تنهایی می‌تواند باعث صرفه‌جویی مالی 5/4 میلیون پوندی در سال آینده شود.