تهران: نگاه زیبایی‌شناسانه به دفاع مقدس فرهنگ را تداوم می‌بخشد

به گزارش حلقه وصل، حسینعلی قبادی، رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به مناسبت بزرگداشت هفته دفاع مقدس و تجلیل از حمید سبزواری شاعر دفاع مقدس،‌ ساعتی پیش (شنبه سوم مهر ماه) در این پژوهشگاه عنوان کرد: بنده به عنوان کسی که در این عرصه یک ارتباطاتی داشتم، بعضاً قلم زده و شاهد نوشتارها و گفتارهای گوناگون درباره دفاع مقدس بودم، گاه این احساس به من دست داد که آنچنان که باید و شاید ما نگاه جامعی نسبت به دفاع مقدس نداریم و گاه حتی شاهد افراط و تفریط‌هایی هم در این راستا هستیم.

وی با بیان اینکه به پدیده دفاع مقدس تا حدودی روزمره می‌نگریم، افزود: بنده تصور می‌کنم اگر جنگ ایران در سرزمین دیگری اتفاق می‌افتاد احتمالا ما شاهد بروز نتایج دیگری در آن بودیم اصولا ملت‌هایی که صاحب تمدن کهن باشند با پدیده‌هایی که رخ می‌دهد به نوع دیگری برخورد می‌کنند ملت‌هایی که برای خود تمدن جعل کرده یا فاقد تمدن به حدی باشند که حتی نتوانند آن را جعل کنند آن زمان ارتباط برقرار کردنشان با پدیده‌ها به نوع دیگری است.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: ما در طول تاریخ شاهد هوش ویژه ایرانی بودیم. ایرانیان برای اینکه گوهر نفیس و ارمغان نیاکان خود که همان تمدن ایرانی باشد را حفظ کنند، حاضر شدند ضربات گوناگونی به بدن و وجودشان بخورد، اما این گوهر تمدنی در دراز مدت تاریخ نیست نشود.

وی با اشاره به کتاب اسکندرنامه نظامی گفت: بخشی از حقائق تمدنی ایرانی و هوش تاریخی مردم ایران در این کتاب هویدا شده است. جای این رهیافت فرهنگی در دفاع مقدس بسیار خالی است، ما متأسفانه با این موضوع ژورنالیستی برخورد کردیم اما بزرگان و نیاکان ما توانستند تمدن را علیرغم همه هجوم‌ها حفظ کنند و مثل ما با دفاع مقدس برخورد نکردند بلکه نگاهشان به شدت فرهنگی بود.

قبادی با تأکید بر اینکه راه تداوم فرهنگ، داشتن نگاه زیبایی شناسانه است و این جایش در دفاع مقدس ما خالی است، افزود: هر چه ما تمدن ایرانی و تاریخ را بیشتر مطالعه می‌کنیم متوجه می‌شویم که نیاکان ما چه هوش تاریخی داشتند که حتی اسکندر نامه و کتاب‌های دیگری نوشتند. ایرانی آن قدر فرهیخته است که این همه هجوم‌ها را تبدیل به فرصت کند و از درون آن مسجد گوهرشاه و سایر تمدن‌ها را بیرون بیاورد.

وی در ادامه گفت: ما شاهراه تمدنی شرق و غرب هستیم با کشورهای مختلف ارتباطات تمدنی داریم  برخی کشورها الان بخشی از این ارتباطات را از ما گرفته‌اند با این حال ما به نیاکان خود بدهکاریم و باید با واکاوی تاریخ فرهنگی ایران، برای بازشناسی سرشت و سرنوشت دفاع مقدس تلاش کنیم.

قبادی با بیان اینکه جای خالی این نگاه فرهنگی را در دفاع مقدس خالی می‌بیند، توضیح داد: مراسم نکوداشت دفاع مقدس فرصتی برای بازشناسی کارکرد دفاع مقدس در ایران است. از منظرهای گوناگون می‌توان به دفاع مقدس نگریست به نظر می‌رسد آنچه موجب شد در فرآیند دفاع مقدس هم دشمن تنبیه شود و هم یک وجب سرزمین ما در این هجوم از دست نرود، عنصر فرهنگ و پشتوانه فرهنگی و کارکرد آن در فرآیند هشت سال دفاع مقدس بوده است.

وی یادآور شد: زمانی سخن از فرهنگ می‌شود منظور تمام عوامل و مؤلفه‌های دخیل در طول جنگ است که اهم آنها عبارت‌اند از باورهای عمومی دینی، ملی و پشتوانه تمدنی و حماسی مردم در طول تاریخ و ذهنیت تاریخی ـ تمدنی مردم ایران و رزمندگان اسلام است. رهبری ممتاز و بی بدیل امام خمینی(ره) که تنها رهبر انقلاب در جهان بودند، ایشان علاقه مند عرفان و توجه به مبانی و مولفه‌های سلوک آن بودند و در عین حال به عنوان یک رهبر سیاسی و انقلابی از بینش و قدرت کنش همزمان با نگاه عرفانی برخوردار بودند.

قبادی اظهار داشت: نکته دیگر انسجام ملی ناشی از شبکه‌های آیینی ـ اسطوره‌ای و ملی که محصول مؤلفه‌های فرهنگی ملت بودند و دیگر احساس عمیق هویت مشترک فرهنگی ـ اسطوره‌ای ـ آیینی و ملی بر پشتوانه رزمندگان می‌افزود و رهیافت مردم سالارانه و مردم مدار که از نص انقلاب سرچشمه گرفته بود.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همچنین گفت: در نهایت دفاع مقدس قادر شد نوعی سازگاری عمیق در ایران ایجاد کند این سازگاری خود محصول مؤلفه‌های یاد شده به ویژه رهیافت حفظ کرامت انسانی از سوی امام و ارزش قائل شدن برای مردم سالاری و همسانی و همگرایی هویت ملی و تلقی دفاعی و غیر هجومی بودن جنگ و احساس مظلومیت مردم ایران بود.