تهران: از وزارت ارشاد اصلا انتظار اثرگذاری مثبت فرهنگی نداریم

سرویس دریچه: حجت الاسلام علیرضا پناهیان استاد حوزه و دانشگاه شب گذشته در برنامه تلویزیونی ثریا که با موضوع رویش های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی از شبکه اول سیما پخش شد، با بیان این که وظیفه داریم جهان را بسازیم و نجات دهیم، گفت: این وظیفه یک مسأله آرمان‌خواهانه نیست بلکه برای این که زندگی راحتی داشته باشیم باید جهان را نجات داد.

وی افزود: پس از دفاع مقدس بسیج به عنوان یکی از نهادهایی که باید خلأها را پر کند تغییر رویکرد را برای مأموریت های فرهنگی خود ایجاد نکرد، ما به صورت منظم سازماندهی نکردیم که ائمه جمعه و جماعات وارد عرصه های فرهنگی شوند و تولید فرهنگی داشته باشند.

حوزه علمیه در پاسخگویی به نیازها بسیار عقب است

حجت الاسلام پناهیان با بیان این که رشته ای به نام مدیریت فرهنگی برای طلابی که می خواهند کار فرهنگی انجام دهند در حوزه های علمیه وجود ندارد، اظهار داشت: چندی پیش ما تلاشی برای تأسیس چنین رشته ای کردیم که با موانع تأسف آوری مواجه شدیم.

وی ادامه داد: در حوزه های علمیه حرکت هایی صورت گرفته اما هنوز حوزه ها در پاسخگویی به نیازهای روز بسیار عقب هستند و تأسف بار است که این عقب ماندگی به صورت سازمانی دیده می شود، اگر طلبه ای حرکتی انجام می دهد حرکت خود جوش خودش است.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که دیگر نهادهای مسؤول فرهنگی نیز همین گونه هستند، با اشاره به تلاش فرهنگی قبل و بعد از انقلاب ابراز داشت: وقتی افراد یک جامعه در مضیقه قرار می گیرند بیشتر تلاش و برنامه ریزی می کنند اما وقتی گشایش فراهم می شود برنامه ریزی و مدیریت بسیار سخت است.

وی عنوان کرد: ما در این دشواری مانده ایم، ما زمانی دنبال یک ساعت از رادیو بودیم تا جهان را متحول کنیم حال کل شبکه های صداوسیما 24 ساعته در اختیار ما قرار گرفته و دسترسی بین المللی وجود دارد که برنامه ریزی کردن در این شرایط سخت است.

مدیران متناسب با عرصه گسترده فرهنگی نداریم

حجت الاسلام پناهیان خاطرنشان کرد: ما مدبران و مدیرانی که در این شرایط برنامه ریزی و اقدام کنند واقعا نداریم و باید بپذیریم، این عرصه گسترده مدیرانی متناسب با خود می خواهد تا بتوان از ظرفیت های گسترده استفاده کرد که متأسفانه چنین مدیرانی نداریم.

وی اضافه کرد: فرهنگ عرصه ای مؤثر و اساسی است که باید اصلاح شود تا معیشت، سبک زندگی و سیاست اصلاح شود، بسیار از نامگذاری سال ها به فرهنگ زندگی باز می گردد، اگر فرهنگ خود را درست کنیم تا حد زیادی اقتصاد حل می شود؛ اگر فرهنگ سیاسی اصلاح شود مدیرانی که پاداشهای فراوان برای خود بنویسند و این تبعیض را روا بدانند رشد نخواهند کرد و مردم در انتخابات انتخاب های بهتری خواهند داشت؛ همچنین کسانی که بر افکار مردم تأثرگذار هستند نمی تواند با دروغ و جوسازی تخریب کنند.

نقش آموزش و پرورش در عرصه فرهنگی

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به نقش آموزش و پرورش در عرصه فرهنگ گفت: باید از آموزش و پرورش سؤال شود که چرا افراد جوان مایل به خریدن کالای داخلی نیستند، ما هر وقت فرهنگ می گوییم به هیچ وجه منظور فرهنگ دینی به معنای خاص کلمه نیست بلکه فرهنگی است که افراد را با شخصیت، منظم، سخت کوش و غیر راحت طلب بار می آورد.

وی افزود: در جایی مثل آموزش و پرورش که نهاد اصلی فرهنگی در کشور است و بقیه جاها فوق برنامه ای کار می کنند باید پاسخ دهد، من اگر بچه خود را به مدرسه می فرستم انتظار ندارم آن را نماز خوان بار بیاورد  بلکه باید آن ها به انسان اهل دقت، منظم و سخت کوش تبدیل کند بنده نماز را خود به او آموزش می دهم.

حجت الاسلام پناهیان با بیان این که آموزش و پرورش باید دانش آموزان را انسان بار بیاورد و حتی نیازی نیست که شعارهای ایدئولوژی به او یاد دهد، اظهار داشت: مبالغه می کنم و می گویم گاهی هم نمی خواهد که قرآن به او یاد دهیم،  تقوا به معنای اصل کلمه را باید یاد دهیم که اهل مراقبت باشد.

وی ادامه داد: انتظار فرهنگی از آموزش و پرورش برآورده نیست، هفت سال دبستان و آغاز متوسطه بچه را تربیت می کنند و چون در تربیت بچه شکست خوردیم در دوران دبیرستان باز هم با زور نمره و حضور و غیاب باید بچه را وادار به درس خواندن کنیم، پس در سال های قبل چکار می کردیم که بچه فراتر از نمره و با میل و علاقه یه درس بپردازد؛ ما باید اعلام ورشکستگی کنیم.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که وقتی آموزش و پرورش نتوانسته در دوران دبستان شخصیتی را تحویل دبیرستان دهد که با علاقه درس بخواند باید اعلام ورشکستگی از فرهنگ کنیم، ابراز داشت: وقتی این فرهنگ به جامعه منتقل شد شاهد آسیب های فرهنگی خواهیم بود.

وی عنوان کرد: بحث سر نماز نخواندن، حجاب و رعایت ارزش ها نیست، کسی که از شخصیت خوبی برخوردار باشد ارتباطش با ارزش ها نیز خوب می شود اما اگر از شخصیت خوبی برخودار نباشد ارتباط با با ارزش ها خوب نخواهد شد، باید درباره فرهنگ به صورت اساسی فکر و برنامه ریزی کنیم.

از دست دادن فرصت‌های فرهنگی بیش از آسیب‌های فرهنگی به ما لطمه زده است

حجت الاسلام پناهیان خاطرنشان کرد: اساسا انتظار از فرهنگ و کار فرهنگی بالا نیست، از این رو ممکن است برخی از انتقادها تند تلقی شود، در کشورهای دیگر همانند ژاپن در چند سال اول به بچه نمره نمی دهند تا شخصیت او را تنظیم کنند؛ چرا باید یک کشور غیر اسلامی این مسائل را رعایت کند اما ما رعایت نکنیم.

وی اضافه کرد: در برخی از کشورها اردویی می گذارند و در آن کار سخت انجام می دهند اما در حال حاضر در مدارس بسیج هم اردویی برگزار نمی کند که بچه ها با سختی های زندگی آشنا شوند و از راحت طلبی بیرون بیایند، آموزش و پرورش نکات مثبتی همانند وجود معلمان دلسوز دارد اما نظام آموزش و پرورش نیازمند تحول است.

حجت الاسلام پناهیان با اشاره به نگاه سلبی و ایجابی در فرهنگ گفت: بیش از این که از آسیب های فرهنگی لطمه بخوریم با از دست دادن فرصت های فرهنگی ضربه می خوریم، فرصت های فراوان و عواملی گوناگونی به ویژه دین به ما کمک می کند که بتوانیم از نظر فرهنگی رشد کرده  و بدین واسطه مشکلات در بخش های دیگر را حل کنیم.

انتقاد از عدم پرداختن حوزه علمیه به مباحث ریشه‌ای درباره معضلات جامعه

وی افزود: مثلا آمار طلاق افزایش پیدا می کند سراغ قانون می روند در حالی که باید سراغ فرهنگ بروند و بررسی کنند چه اشکالاتی در فرهنگ و تعلیم و تربیت وجود دارد، در زمینه بی حجابی من نشنیدم تا کنون حوزه های علمیه همایش های عمیق و سنگین علمی برگزار کنند و ریشه های معضل بی حجابی را مورد بررسی قرار دهند؛ باید بررسی شود چه عواملی سبب شده تا یک خانم به این برسد که پوشش خود را آنگونه انتخاب کند و ما چقدر می توانیم این عوامل را تغییر دهیم.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که مستقیم می خواهیم موعظه کنیم که بی حجابی و طلاق نباشد، اظهار داشت: این ها به زیرساخت های فرهنگی باز می گردد که ما به صورت ایجابی آن ها را اصلاح نکردیم، با فرهنگ نباید آسیب شناسانه برخورد کرد بلکه باید به سراغ این رفت که از اساس بنیادی را شکل داد.

طلبه راحت طلب نمی تواند بر مردم اثرگذار باشد

وی ادامه داد: بنده باور نمی شود که طلبه ای راحت طلب باشد و بتواند بالای منبر برای مردم از دین سخن بگوید بلکه حتما آسیب هایی دارد، طلبه باید شخصیتی سخت کوش باشد که اگر این گونه نباشد و زندگی خود را از راحت طلبی جدا نکند و بخواهد به مردم بگوید که شهوت طلب نباشد کلام مؤثری نخواهد بود.

حجت الاسلام پناهیان با بیان این که باید روی مسائل بنیادین فرهنگی که حرکت های آسیب زدایانه نیست تأکید کنیم، ابراز داشت: این که از حوزه، آموزش و پروش، صداوسیما و نهادهای دیگر گله می کنیم برای این است که باید زیرساخت ها را درست کنند.

وی عنوان کرد: اگر کارهای ایجابی فرهنکی را درست انجام دهیم آسیب کم خواهد بود و خود به خود مردم با امر به معروف و نهی از منکر طبیعی مسائل را حل می کنند، در دانش کار فرهنگی و مدیریت فرهنگی ضعیف هستیم، رشته های مناسب در این زمینه در حوزه و دانشگاه ها وجود ندارد.

استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: مدیر فرهنگی که کار فرهنگی را بشناسد کم داریم، از ویژگی های مدیر فرهنکی این است که بداند چقدر فرهنگ با زندگی مردم ارتباط دارد و سبک زندگی مردم چه اثری در افکار آن ها دارد، سبک زندگی مردم را بانک ها، ادارات و قوانین غیر اسلامی مجلس شورای اسلامی تنظیم می کند.

انتقاد از قانون غیر اسلامی در مجلس شورای اسلامی

وی اضافه کرد: یک روحانی می گوید قانونی را از فرانسه و انگلستان در امر خانواده الهام گرفتم و در مجلس شورای اسلامی به تصویب رساندم و شورای نگهبان را به زور متقاعد کردم که آن را قبول کنند که امروز این قانون وجود دارد، این در حالی است که این قانون در غرب به خانواده لطمه زده چرا به کشور آورده شده است.

حجت الاسلام پناهیان با بیان این که این قانون پیوست فرهنگی نداشته است، گفت: باید دید مجلس شورای اسلامی چقدر مسؤول فرهنگ است، نسبت به پیوست فرهنگی باید نگاه کارشناسانه و علمی داشته باشیم؛ تا زمانی که در عرصه فرهنگ به درد و دل بسنده کنیم کار جلو نخواهد رفت.

وی با ارزیابی وضعیت مدیران فرهنگی افزود: گاهی اوقات بچه مثبت هایی که از کنار فرهنگی عبور کردند یا افراد مطلع را برای مدیریت فرهنگی انتخاب می کنیم که این نتایج فاجعه آمیز رخ می دهد بدان معنا که فرصت ها را از دست می دهیم، این که برخی می خواهند با نگاه سیاسی و امنیتی کار فرهنگی کنند از معضلات موجود است.

دانش و توانمندی مدیریت فرهنگی در کشور ضعیف است

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که دانش و توانمندی مدیریت فرهنگی در کشور ضعیف است، اظهار داشت: مدیریت در هر بخشی ضعیف باشد لطمه می خوریم اما در بخش فرهنگ بیشتر ضعف داریم، اگر ائمه جمعه ابتکاراتی را به خرج می دهند آیا دانشی از این کار پشتیبانی می کند، ائمه محترم جمعه کجا آموزش می بینند و تا کی می خواهیم کارها را به صورت خود جوش پیش ببریم.

وی ادامه داد: این که مقام معظم رهبری چند سالی است که بر کار فرهنگی خود جوش جوانان تأکید دارند ناشی از ناامیدی ایشان از دستگاه های فرهنگی است، تشویق رهبر انقلاب از حرکت های خود جوش فرهنگی همانند حضرت امام است که جوانانی را که اول انقلاب در به صورت خودجوش در جبهه و جنگ حضور داشتند را تشویق می کردند.

از وزارت ارشاد اصلا انتظار اثرگذاری مثبت فرهنگی را ندارم

حجت الاسلام پناهیان با ابیان این که غرب حرفی برای جامعه ما با هوشمندی که در جامعه هست ندارد، ابراز داشت: فرهنگ غربی در مقابل ما حرفی برای گفتن ندارد چون ما دین کامل را داریم و اگر برترین قوم نباشیم جزو برترین ها هستیم.

وی افزود: اگر نفوذی صورت گرفته تنها ناشی از بیکاری نهادهای فرهنگی یا نهادهایی است که در کنار کار دیگر مسؤولیت فرهنگی دارند، بنده از وزارت ارشاد اصلا انتظار اثرگذاری مثبت فرهنگی را ندارم چون این وزارت از قبل از انقلاب برای بخشی از هنر و رسالت های فرهنگی تأسیس شده و خیلی دغدغه های مردمی در هیچ دوره آنچنان نداشته است.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که ساختارهای اقتصادی فرهنگ ما را تنظیم می کنند، اظهار داشت: وقتی بانک ها با این مقدار سود رفتارهایی را بر مردم تحمیل می کنند نمی توانیم انتظار ایثارگری و اخوت داشته باشیم، بنابراین همه عوامل باید دست به دست هم دهند تا بتوانیم از فرهنگی خوب، اثزگذار و پویا برخوردار باشیم.