سایه سنگین کرونا بر اقتصاد کشورهای عربی

به گزارش حلقه وصل به نقل از رسانه های جهانی، بازارهای مالی کشورهای حوزه خلیج فارس از دوشنبه این هفته با گشوده شدن معاملات، زیان های بزرگی را تاکنون متحمل شده اند و عربستان در صدر آنها قرار گرفته است، زیرا ارزش سهام شرکت آرامکو بعد از کاهش قیمت های نفت در کوران جنگ قیمت ها بین عربستان و روسیه به شدت سقوط کرد.

بازار مالی عربستان به عنوان بزرگترین بازار منطقه با خسارت های بی سابقه ای روبرو شد، زیرا شاخص کل بیش از ۹ درصد سقوط کرد. ارزش سهام شرکت آرامکو نیز به میزان ۱۰ درصد کاهش یافت و به سطح بی سابقه ۲۷ ریال رسید.

شرکت آرامکو در روزهای یکشنبه و دوشنبه بیش از ۳۲۰ میلیارد دلار از ارزش خود را از دست داد. ارزش این شرکت حدود ۱.۴ تریلیون دلار است که از ارزش مورد نظر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی یعنی دو تریلیون دلار - قبل از عرضه سهام شرکت در دسامبر گذشته – بدور است.

بورس کویت نیز ۱۰ درصد سقوط کرد و باعث شد که مسئولان مالی کویت معاملات در دومین روز متوالی را متوقف کنند. شاخص بازار دبی نیز شاهد کاهش حدود ۹ درصد و شاخص بازار ابوظبی نیز شاهد کاهش ۸ درصدی بود.

شاخص بازار قطر نیز بیش از ۹ درصد کاهش یافت و شاخص بازار در سلطان نشین عمان و بحرین با کاهش بیش از ۴ درصدی روبرو شد.

این زیان ها بعد از سقوط ۲۰ درصدی قیمت های نفت در دوشنبه گذشته روی داد و ضربه دردناکی به اقتصاد کشورهای عرب حوزه خلیج فارس وارد کرد که به نفت خام به عنوان منبع اصلی درآمد خود متکی هستند.

بزرگترین اثر منفی شیوع ویروس کرونا در جهان عرب در زمینه صادرات نفتی و فعالیت های گردشگری و شرکت های هواپیمایی و بورس ها بوده است. شیوع کرونا در چین باعث کاهش مصرف انرژی و به تبع آن کاهش قیمت های نفت خام به ۴۵ دلار در ششم ماه مارس شد. شکست توافق بین اوپک و روسیه و افزایش تولید عربستان نیز باعث کاهش قیمت ها شد.

قیمت گاز طبیعی در اروپا نیز با توجه به ارتباط آن با قیمت های نفت کاهش یافت.

به استثنای قطر که در وهله اول به صادرات گاز به شرق آسیا متکی است، سایر کشورهای عربی نظیر عربستان، کویت ، امارات، عراق و الجزایر به درآمدهای نفتی وابسته هستند که بیش از ۶۰ تا ۹۰ درصد این درآمد را تشکیل می دهد و چین و ژاپن و هند و کره جنوبی در صدر وارد کننده های نفت خام این کشورها به شمار می رود و شیوع کرونا باعث توقف کلی یا جزئی چرخ اقتصاد و شرکت ها و کارخانجات چینی شده و به تبع مصرف انرژی را کاهش داده است. به عنوان مثال، چین برخلاف گذشته که ۱۱ میلیون بشکه نفت وارد می کرد، اکنون هشت میلیون بشکه وارد می کند.

از این رو، پیش بینی می شود که ارزش صادرات کشورهای عربی متکی به نفت و گاز و صادرات خدمات و میانگین رشد این کشورها کاهش یافته و در مقابل کسری بودجه این کشورهای نفت خیر افزایش یابد.

کاهش قیمت نفت و فلج شدن بخش گردشگری ناشی از ویروس کرونا کشورهای عربی را با فاجعه اقتصادی جدیدی روبرو خواهد کرد.

این ویروس باعث شد که عربستان مناسک عمره را به طور موقت به حالت تعلیق درآورد که این کشور را از منبع درآمد بزرگی محروم کرد.

در زمینه زیان های بخش گردشگری، هتل های کشورهای عربی خالی از مسافر شده و مسافرت ها متوقف و فعالیت های عمومی تعطیل و نمایشگاهها لغو شده و مراکز گردشگری و تفریحی بسته شده است. این امر در میان مدت باعث از دست رفتن دهها هزار فرصت شغلی و بیکاری بیشتر و توقف پروژه های بلندپروازانه گردشگری در کشورهای عربی خواهد شد.

به عنوان مثال، محمد صالح مشاور مالی نخست وزیر پیشبرد امور عراق می گوید که کشورش روزانه به خاطر پیامدهای کرونا و تاثیر آن بر تاسیسات اقتصادی ۱۰۰ میلیون دلار زیان می بیند.

سازمان عربی گردشگری در تازه ترین آمار خود این هفته اعلام کرد که گسترش ویروس کرونا ۱۲ میلیارد دلار به بخش گردشگری جهان عرب زیان زده است.

بخش بانکداری کشورهای عربی نیز از تبعات ویروس کرونا در امان نمانده است.

وسام فتوح دبیرکل اتحادیه بانک های جهان عرب گفت: تداوم گسترش ویروس کرونا چه بسا بانک ها را به افزایش تخصیص های مالی برای احتمال ناتوانی مشتریان در پرداخت بدهی ها در سایه رکود قابل پیش بینی اقتصاد جهانی و کندی چرخه تجارت و تولید و محدودیت های سفر و گردشگری وادار کند.

وی افزود: افزایش این تخصیص های مالی طبعتا تاثیر منفی بر سود مورد پیش بینی بانک ها خواهد گذاشت.