آیا «کرونا» موجب تحول در برنامه‌های تلویزیون می‌شود؟

حلقه وصل: روز گذشته رئیس ستاد مقابله با کرونا در نامه ای خطاب به رئیس سازمان صداوسیما و وزیر فرهنگ و ارشاد خواستار توقف پروژه‌های در حال تولید شد. در این نامه، رییس ستاد مقابله با کرونا خطاب به علی عسگری و وزیر ارشاد گفت: فیلمبرداری‌ها را متوقف کنید/ تا اطلاع ثانوی هیچ پروژه‌ی سینمایی و سریال فعال نباشد/ این تولیدات باعث گسترش شدید زنجیره‌ی ویروس کرونا می‌شوند.

دکتر علیرضا زالی فرمانده‌ی عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلان شهر تهران با اشاره به این که عده‌ای از تهیه‌کنندگان در شرایط کنونی کشور در حال استمرار ساخت و تهیه‌ی فیلم‌های سینمایی و سریال های تلویزیونی با حضور انبوه عوامل سازنده هستند، خواستار توقف این پروژه‌ها شد.

وی با بیان این که بعضا برخی از تولیدات سینمایی و تلویزیونی در محیط‌های نسبتا محدود و با تراکم و تردد جمعیت تهیه می‌شود خاطر نشان کرد: در چنین شرایطی رعایت ملاحظات بهداشتی بسیار مشکل است و این امر می‌تواند ضمن داشتن عوارض و خطرات برای این عزیزان، باعث گسترش شدید زنجیره‌ی انتقال ویروس کرونا به دیگران نیز گردد.

«فرمانده‌ی عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلان شهر تهران» همچنین تاکید کرد: لازم است ضمن اتخاذ تدابیر و ساز و کارهای جبرانی برای جلوگیری از ضرر و زیان این قشر فرهیخته، در اسرع وقت اقدامات لازم برای توقف پروژه‌های مذکور تا اطلاع ثانوی به عمل آید.

در آستانه سال نو، علاوه بر بخش‌های مختلف اقتصادی کشور، فروش سینماها و تولید برنامه‌های تلویزیونی هم با چالشی مهم روبرو شده‌اند. آنتن عید همیشه مهمترین آنتن تلویزیون است و با توجه به زمان زیادی که مخاطب در این برهه زمانی برای فراغت از مشغله‌های مختلف در مقابل تلویزیون سپری می‌کند، مدیران و برنامه‌سازان تلویزیون تلاش می‌کنند تا جذاب‌ترین و بهترین برنامه‌های خود را برای این مقطع زمانی آماده نمایش کنند. درآمد تلویزیون از تبلیغات در این ایام نیز چندین برابر زمان های دیگر در طول سال است.

با شیوع ویروس کرونا در کشور و قرنطینه شدن بخش زیادی از مردم در خانه، تلویزیون با انبوهی از مخاطب روبرو شده که زمان زیادی را به تماشای برنامه های آن میگذرانند و در حال حاضر با توجه به تعطیلی مدارس و پیش دبستانی ها، شبکه کودک یکی از پربیننده ترین شبکه های تلویزیون است. استقبال زیاد مردم از برنامه های کودک و انیمیشن تا جایی ادامه داشته که فقط بین 3 تا 16 اسفند، بخش انیمیشن سایت فیلیمو با افزایش 75 درصدی نمایش محتواها روبرو شده است.

حالا دیگر باید مدیران شبکه کودک خدا را شکر کنند که شرکت های خارجی و تلویزیون های انگلیسی زبان، حجم زیادی از انیمیشن را تولید کرده اند و مدیران فرهنگی تلویزیون میتوانند این کارتون ها را بدون صرف هزینه ی تولید، برای مخاطب میلیونی پخش کنند. تبعات فرهنگی نمایش این انیمیشن های خارجی هم بماند برای آن دسته از کارشناسانی که هنوز اعتقاد دارند میخ آهنین در سنگ فرو میرود.

«خندوانه» با تصمیم رامبد جوان، کارگردان و برنامه ساز آن از آنتن عید خارج شد و «عصر جدید» هم به دلیل شیوع کرونا از چند قسمت بعد بدون حضور تماشاگران پخش خواهد شد که بدون شک کیفیت اجرای آن در مقایسه با زمانی که مخاطب در استودیو حضور دارد بسیار متفاوت خواهد بود.

ضبط برنامه اتفاق به اجرای رشیدپور نیز با همین چالش روبرو شد. برنامه ای که تعداد زیاد تماشاچی حاضر در استودیو آن کمی عجیب و بی دلیل به نظر می آمد. تماشاچیانی که گفته میشد تعداد زیادی از آنها هنرورها و سیاهی لشکرهای فیلم ها و سریال ها هستند که در ازای دریافت دستمزدی اندک حاضر به حضور در این برنامه شده اند.

با توجه به این شرایط، به نظر میرسد علاوه بر سریال های نوروزی، برنامه های «دورهمی» و «کودک شو» تنها برنامه هایی هستند که قرار است با حضور تماشاچی در استودیو در ایام عید پخش شوند.  برنامه هایی که ضبط آنها با حضور تعداد زیادی از تماشاچی با سنین مختلف در استودیو، با انتقادات زیادی در روزهای گذشته روبرو شد.
فوأد صفاریان‌پور برنامه‌ساز باسابقه تلویزیون از تأکید بر حضور «تماشاگر» در ضبط برخی برنامه‌های تلویزیونی به‌رغم شیوع ویروس کرونا انتقاد و بیان کرد که این حضور به مثابه استفاده ابزاری است.

صفاریان پور در مصاحبه با مهر گفت: پرسش بسیار مهمی که برای من بوجود آمده این است که در این روزها که همه با ویروس کرونا دست به گریبان هستیم، چطور برخی در برنامه‌ها فقط به دستمزد فکر می‌کنند و مردم را در نظر نمی‌گیرند؟ سوال من از کسانی است که داعیه نقد اجتماعی دارند و می‌گویند برای مردم کار می‌کنند اما سر خود را در یک تپه برف فرو کرده‌اند. چطور برنامه موفقی مثل «عصر جدید» بدون تماشاگر ضبط می‌شود و برنامه مهمی که عنوانش برای کودک و توجه به کودک است، از حضور کودکان در استودیو بهره می‌گیرد و قرار است مقابل دوربین برود؟ من در حال حاضر درباره دو برنامه «کودک شو» و «دورهمی» سخن می‌گویم که با حضور تماشاگران در حال ضبط هستند.

تلویزیون برای برنامه های سال جدید، حساب زیادی روی برنامه های استودیویی با حضور تماشاچیان باز کرده بود و حالا شیوع ویروس کرونا ضربه بزرگی به تولید این برنامه ها زده است. از طرفی اگرچه ضبط سریال های تلویزیونی با حضور تعداد زیاد عوامل پشت صحنه در محیط های تولید باعث شیوع این بیماری میشود اما تهیه کنندگان این سریال ها به دلایل اقتصادی و از آنجا که ممکن است بعد از توقف شیوع این بیماری، نتوانند همکاری خود را با همه عوامل اولیه ادامه دهند، حاضر به توقف فیلمبرداری نیستند.

تا چند ماه دیگر تب کرونا هم از بین خواهد رفت و همه چیز در دنیا به روال عادی اش بازخواهد گشت اما به نظر میرسد مدیران تلویزیون برای رهایی از گرفتاری هایی اینچنینی باید تولید سریال های کمدی استودیویی را جدی بگیرند. سریال هایی که سال هاست در شبکه های تلویزیونی امریکا ساخته میشود و با تکیه بر تعداد کمتر عوامل تولید، در شرایطی قابل کنترل و لوکیشنی محدود تولید میشود که هزینه بسیار کمتری از سریال های تلویزیون دارد که برخی از آنها با صرف چند میلیارد از بیت المال، تولید اما هرگز پخش نمیشوند.