بورل: اروپا باید از انتفاع ایران از برجام اطمینان حاصل کند

به گزارش حلقه وصل، «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن اذعان تلویحی به ناکامی کشورهای عضو اتحادیه برای عمل به وعده‌های خودشان در قبال برجام اعلام کرد، اروپا باید از این موضوع که ایران در صورت بازگشت به تعهدات کامل خود در برجام از این توافق منتفع بشود، اطمینان حاصل کنند.

وی در پایگاه تحلیلی «پراجکت سیندیکیت» یادداشتی منتشر کرده و در آن از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواسته که واقعیت‌های جهان کنونی را ببینند و خودشان را با «سیاست مبتنی بر قدرت» وفق دهند.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ابتدا نوشت: «اغتشاش‌های ژئوپلیتیکی که ما امروزه شاهدش هستیم، تاکیدی بر فوریت این موضوع است که اتحادیه اروپا راه خودش را در جهانی که به طور فزاینده‌ای خصیصه تعیین‌کننده آن سیاست مبتنی بر قدرت خام است، پیدا کند. ما اروپایی‌ها باید خط و خطور ترسیمی ذهنی خودمان را با جهان واقع تطبیق دهیم نه جهانی که امیدواریم آنطوری که ما می‌خواهیم باشد».

به باور او، «جهان کنونی، جهان رقابت ژئواستراتژیک است؛ دنیایی که در آن برخی رهبران در توسل به زور و استفاده از ابزارهای اقتصادی و دیگر ابزارها به عنوان سلاح، هیچ محذوریت اخلاقی قائل نیستند. برای اجتناب از تبدیل شدن به بازیگران بازنده در دنیای امروزه رقابت ایالات متحده و چین، ما (اتحادیه اروپا) باید زبان قدرت را دوباره یاد بگیریم و اروپا را یک بازیگر ژئواستراتژیک در سطح بالا بشناسیم».

مایک پامپئو و جوزپ بورل

بورل نوشت: «شاید در ابتدای کار، به نظر برسد که مواجه شدن با این چالش، سخت به نظر برسد. خوب ما اصلا اتحادیه اروپا را به خاطر برچیدن سیاست مبتنی بر قدرت بنا کردیم. (اتحادیه اروپا) با تفکیک قدرت سخت از قدرت نرم، اقتصادی و ایجاد قواعد و مقررات، بانی صلح و حاکمیت قانون شد. ما اینطور فرض کردیم که چند جانبه‌گرایی، باز بودن و عمل متقابل، بهترین مدل برای نه فقط قاره خودمان بلکه برای جهان است اما اوضاع متفاوت از آنچه ما فرض می‌کردیم، پیش رفت».

او که پیش از آغاز به کار به عنوان جانشین «فدریکا موگرینی» وزیر خارجه اسپانیا  بود، ادامه داد: «متاسفانه ما با یک واقعیت سخت‌تر مواجهیم که در آن بازیگران بسیاری از زور برای پیش بردن کارهایشان استفاده می‌کنند. ما هر روز شاهد آن هستیم که از ابزارهای اقتصادی، جریان‌ اطلاعات، فناوری‌ها و سیاست‌های تجاری برای دستیابی به اهداف استراتژیک استفاده می‌شود».

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: «اروپا با این جهان جدید چگونه روبرو می‌شود؟ بسیاری می‌گویند که سیاست خارجی اتحادیه اروپا هرگز موفق نخواهد شد چرا که اروپا خیلی ضعیف و چند دسته است. البته این موضوع صحت دارد که اگر کشورهای عضو درباره خطوط اصلی اقدام و بازیگری (اتحادیه اروپا) اختلاف نظر داشته باشند، اعتبار دسته‌جمعی ما آسیب خواهد دید. گاهی اوقات، ما فقط درباره ابراز نگرانی‌هایمان اتفاق نظر داریم و نه درباره اینکه باید درباره این نگرانی‌ها چه کاری باید انجام دهیم. با توجه به قانون اجماع (در تصویب مصوبات اتحادیه اروپا)، سخت است که درباره موضوعات اختلافی به توافق برسیم و این موضوع همیشه خطر فلج شدگی را به همراه دارد. کشورهای عضو باید این موضوع را متوجه باشند که استفاده از حقشان برای وتو کردن‌ها نه فقط خود اتحادیه را تضعیف می‌کند بلکه خود انها را هم تضعیف خواهد کرد. کسی نمی‌تواند بدون سرمایه‌گذاری کردن روی اتحادیه اروپا، درباره اینکه خواهان ایفای یک نقش قوی‌تر اروپا در جهان باشد، ادعا کند».

از نظر بورل، «اروپا باید از دو چیز اجتناب کند: استعفا و پراکندگی. استعفا یعنی این تفکر که مشکلات جهانی بسیار بیش از حد هستند یا اینکه آنقدر دور هستند که اروپایی‌ها نیازی نیست درباره آنها حس نگرانی داشته باشند. موضوع حیاتی درباره یک فرهنگ استراتژیک مشترک آن است که همه اروپایی‌ها تهدیدات امنیتی را تفکیک‌ناپذیر ببینند. باور به اینکه مسائل مربوط به لیبی و منطقه ساحل* فقط مختص به کشورهای حاشیه مدیترانه است، همانند این تفکر که امنیت کشورهای بالتیک فقط به اروپای شرقی مختص می‌شود، مخصک است».

*منطقه ساحل اراضی گسترده‌ای از سنگال، موریتانی، مالی، الجزایر ، نیجر، سودان و اریتره را در بر می‌گیرد*

وی ادامه داد: « مساله پراکندگی شامل این مسائل می‌شود: درخواست برای مداخله کردن ابراز نگرانی‌ها یا نشان دادن حسن نیت به همراه تامین کمک انسان دوستانه یا کمک مالی برای بازسازی در همه جا است و عمل کردن به این نحو که انگار، وقتی قدرت‌های بزرگ مشغول شکستن ظرف‌ها می‍‌شوند، اتحادیه اروپا تامین‌کننده ظرف‌های جدید باشد. ما باید درباره اهداف سیاسی‌مان و طیف کامل بُرد ظرفیت‌هایمان موضع شفافی داشته باشیم».

بورل تصریح کرد: «با سرمایه‌گذاری کردن روی سیاست تجاری و سرمایه‌گذاری اروپا، قدرت مالی، حضور دیپلماتیک و ظرفیت‌های ایجاد قوانین و ابزارهای رو به گسترش امنیتی و دفاعی‌مان، ما از سطوح بسیاری از نفوذ برخوردار هستیم. مشکل اروپا، فقدان قدرت نیست بلکه فقدان اراده سیاسی برای تجمیع قدرتش به منظور اطمینان حاصل کردن از انسجام این قدرت‌ها و حداکثر کردن اثرگذاری آنها است».

بورل در سفر به تهران

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه این یادداشت، به برجام اشاره کرده و ضمن تاکید بر لزوم بازگشت ایران به انجام کامل تعهدات خود در این توافق، از ضروت عملی شدن منافع وعده داده شده به ایران صحبت کرده است.

او نوشت: «دیپلماسی بدون داشتن پشتیبانی اقدام و عمل، نمی‌تواند توفیق یابد. اگر ما خواهان پایدار ماندن آتش‌بس شکننده در لیبی هستیم، باید از (پابرجا ماندن) تحریم تسلیحاتی حفاظت کنیم. اگر ما خواهان نجات توافق هسته‌ای ایران (برجام) هستیم، باید از این موضوع اطمینان حاصل کنیم که ایران در صورت بازگشت به پایبندی کامل (به برجام) از آن منتفع می‌شود».  

از نظر بورل، اتحادیه اروپا «دو اولویت کلیدی» هم دارد که باید به آنها بپردازد. «اولویت اول این است که اتحادیه اروپا باید یک استراتژی جدید و منسجم برای قاره آفریقا ترسیم کند».

به گفته او اولویت دوم این است: «ما درباره ایجاد رویکردهای معتبر در قبال ایالات متحده آمریکا، چین و روسیه که بازیگران استراتژیک جهان امروز هستند، واقعا جدی وارد میدان شویم. اگرچه این سه (کشور آمریکا، چین و روسیه) از بسیاری جهان با هم متفاوت هستند اما هر سه در حال مرتبط کردن موضوعات به یکدیگر و پیش بردن سیاست مبتنی بر قدرت هستند. پاسخ ما باید (به هر یک از آنها) متمایز و متنوع باشد اما همچنین با رویکردی کاملا شفاف باید آماده دفاع کردن از منافع و ارزش‌های اتحادیه اروپا و اصول مورد توافق بین‌المللی باشیم».

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان این یادداشت با تاکید بر اینکه «انجام هیچ یک از این کارها، آسان نخواهد بود و دستیابی به همه آنها در سال جاری محقق نخواهد شد»، افزود: «امسال باید سالی باشد که اروپا راه خود را در داشتن یک رویکرد ژئواستراتژیک پیدا کند و از سرنوشت بازیگری که به جستجوی هویتش باشد، فرار کند».