آغاز دومینوی تغییرات بزرگ در منطقه

به گزارش حلقه وصل،  علی حیدری، کارشناس مسائل غرب آسیا یادداشتی در تسنیم نوشته و به تحلیل مسائل روز از جمله تصویب قانون خروج نیروهای نظامی آمریکا در پارلمان عراق پرداخته است.

این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

روز گذشته پارلمان عراق با حضور بیش از ۱۷۰ نماینده مجلس نشستی فوق العاده برگزار کرد که در آن موضوع اخراج نیروهای نظامی خارجی از این کشور مورد بررسی قرار گرفت.

این نشست با حضور محمد الحلبوسی رئیس پارلمان و عادل عبدالمهدی نخست وزیر پیشبرد امور برگزار شد و در ابتدای آن عبدالمهدی طی سخنانی ضمن اشاره به درخواست مطرح شده از سوی دولت برای خروج نیروهای نظامی، به ترور سردار شهید سلیمانی نیز پرداخت و دلیل حضورش در عراق را روشن کرد.

نخست وزیر عراق اعلام کرد که قرار بود روز ترور دیداری با (شهید) قاسم سلیمانی داشته باشم و بنا بود نامه‌ای از مقامات ایرانی را به من تحویل بدهد، بنا بود پاسخ ایران به نامه سعودی‌ها که توسط من برای آنها ارسال شده بود، تحویل من بدهد. وی همچنین گفت که (شهید) سلیمانی حامل پاسخ ایران در خصوص روابط تهران- ریاض بود.

این سخنان نشان می داد که سردار سلیمانی برخلاف ادعای وزیر خارجه آمریکا برای طرحریزی عملیات ضدنیروهای آمریکایی به عراق سفر نکرده بود بلکه به صورت رسمی برای دیداری دیپلماتیک به بغداد رفته بود.

وی گفت: ما تا پیش از ترور (شهیدان) سلیمانی و المهندس در بغداد، ابزارهای فشاری در اختیار داشتیم و بخش مهمی از آن را از دست دادیم، در برابر عراق گزینه پایان دادن فوری به حضور نظامیان آمریکایی یا بازگشت به قطعنامه سازمان ملل برای حضور آن قرار دارد.

این عبارات نیز نشان می دهد که بغداد از حشد شعبی و مقاومت منطقه برای ایجاد توازن در مقابل آمریکا در خاک عراق استفاده می‌کرد و با شهادت رهبران مقاومت وضعیت برای بغداد و سیاستمداران این کشور در مقابل آمریکا بدتر می‌شد و هر چه زودتر باید چاره‌ای اندیشیده می‌شد.

با تصویب مجلس، دولت موظف شد که درخواست کمک خود از ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش را فسخ کرده، برای جلوگیری از استفاده آنها از حریم هوایی، زمینی و دریایی اقدام کند، از طریق وزیر خارجه فوراً از آمریکا به دلیل تجاوزات و نقض خطرناک امنیت و حاکمیت عراق به سازمان ملل و شورای امنیت شکایت کند و در نهایت تحقیقات را در بالاترین سطوح برای شناخت ابهامات حمله هوایی آمریکا و مطلع کردن مجلس نمایندگان از نتایج آن طی هفت روز از تاریخ این قانون انجام دهد.

پس از آن نیز مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق در پیامی خطاب به پارلمان این کشور خواستار آغاز مقاومتی بین المللی علیه آمریکا و بسته شدن سفارت این کشور در بغداد شد.

وی همچنین خواستار لغو فوری توافقنامه امنیتی و عدم پایبندی به مفاد آن، بسته شدن فوری سفارتخانه آمریکا، بسته شدن پایگاه های آمریکایی و اخراج نظامیان آمریکایی به صورت حقیرانه، جرم دانستن ارتباط با دولت آمریکا و تحت پیگرد قرار دادن کسانی که به دنبال ارتباط با آمریکا هستند، پشتیبانی از ارتش عراق و نیروهای امنیتی از طریق مقاومت ملی منضبطانه برای حمایت از حاکمیت عراق و مرزهای زمینی و هوایی و تحریم محصولات آمریکایی در عراق و سایر نقاط جهان شد که این درخواست‌ها از سوی گروه‌های مقاومت در عراق از جمله جنبش نجبا مورد تایید قرار گرفته است.

اتفاقات عراق نشان می‌دهد که وضعیت آمریکا در حوزه‌های سیاسی و نظامی در این کشور طی یک هفته گذشته با سرعت بالایی رو به بحران بوده بطوریکه توانایی مدیریت آن برای واشنگتن غیرممکن یا بسیار سخت است. نمونه این پیچیدگی شرایط برای واشنگتن را می‌توان در واکنش پامپئو وزیر خارجه آمریکا به این مصوبه دانست که عنوان کرده است عبدالمهدی نخست وزیر پیشبرد امور است و اختیاری برای اینگونه اقدامات ندارد.

البته عصبانیت مقامات آمریکایی از عبدالمهدی را نیز می‌توان درک کرد زیرا طی یکسال گذشته نخست وزیر عراق همه اقدامات خود در حوزه سیاست خارجی را معطوف به خروج عراق از بند آمریکا کرده است.

مخالفت با معامله قرن، افزایش روابط با ایران علیرغم هشدارهای مکرر آمریکا و حتی انعقاد قرارداد راهبردی با تهران که یکی از بندهای آن تعیین تکلیف مجدد اروندرود (شط العرب) بود، توافق ۵۰۰ میلیارد دلاری با چین و گسترش روابط با روسیه از جمله اقداماتی بود که عبدالمهدی در حوزه سیاست خارجی دنبال کرد. سخنرانی دیروز وی در پارلمان که ادعاهای مطرح شده درباره سردار سلیمانی از سوی مقامات آمریکایی را نقش بر آب کرد و نیز درخواست قاطعانه برای تصویب لایحه خروج نیروهای نظامی خارجی ضربه آخری بود که وی به آمریکا وارد کرد تا سرمایه گذاری سنگین این کشور برای سیطره بر عراق را بر باد دهد.

باید گفت که طی یکسال گذشته همه این جریانات اتفاق افتاده و تکرار شده است.

پارلمان عراق بارها برای موضوع اخراج نیروهای نظامی آمریکایی جلسه تشکیل داده اما به نتیجه نرسیده بود، مقامات مقاومت بارها از لزوم مقابله با زیاده خواهی آمریکا در عراق سخن گفته بودند اما اتفاقی رخ نداده بود و از پایان داعش نیز به طور رسمی بیش از یکسال می‌گذشت ولی نیروهای آمریکایی نه تنها عراق را ترک نکرده بودند بلکه شاهد انتقال نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه به عراق نیز بودیم.

اتفاقی که رخ داد و عامل تحرک مقامات سیاسی عراق شد را باید در عملیات تروریستی آمریکا علیه سردار سلیمانی و ابومهدی مهندس جستجو کرد که عامل شتاب دهنده‌ای برای حرکت ملت، دولت و پارلمان این کشور به سمت اخراج نیروهای آمریکایی به شمار می رود.

در واقع قرار بود واشنگتن پس از داعش با ترور سران مقاومت در منطقه و عراق راه خود را برای حضور و نفوذ در این کشور هموار کند و به تصور خود موانع را از سر راه خود بردارد اما اتفاقی کاملاً متفاوت رخ داد و همین عملیات تروریستی بی‌سابقه جرقه اخراج نیروهای آمریکایی را رقم زد.

جدای از پاسخ ایران به این عملیات تروریستی دولتی باید گفت که در بعد سیاسی و منطقه‌ای ترور سردار سلیمانی اثری معکوس بر خواسته‌های واشنگتن گذاشته و ضمن وادار کردن مقامات سیاسی به کمرنگ کردن حضور نیروهای نظامی آمریکایی در خاک خود، نیروهای مقاومت در منطقه را برای اخراج با اهرم فشار و زور را فعال کرده است.

مقامات واشنگتن تصور می‌کردند با ضربه به مغز متفکر مقاومت می‌توانند باعث منفعل شدن یا از کار افتادن آن در منطقه شوند و تا بازسازی مجدد آن قدرت خود را در منطقه بسط دهند اما نکته مهم این بود که چنین عملیاتی باعث بیدارتر شدن ملت‌ها نسبت به نیات آمریکایی شده و اتفاقا زمینه را برای فعالیت بیشتر مقاومت علیه آنها در منطقه فراهم کرد.

شهادت سردار سلیمانی معادلات منطقه‌ای را برای آمریکا به هم زده و همانطور که اندیشکده‌های غربی پیش بینی کرده‌اند زمینه خروج نیروهای نظامی از کل منطقه را فراهم کرده است.

اتفاق روز گذشته در عراق را می‌توان آغاز دومینوی تغییرات بزرگی دانست که منطقه پس از شهادت سردار سلیمانی به خود خواهد دید.