قم: روش اسلام در گسترش دین دعوت و ابلاغ است نه جنگ

به گزارش حلقه وصل، آیت الله محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب، شب گذشته در نشست علمی روش برداشت سیاسی از قرآن کریم که در انجمن علمی حوزه‌های علمیه برگزار شد، با تقدیر از فعالیتهای انجمن علمی حوزه علمیه در این راستا، اظهار داشت: برای این که بتوانیم در مقوله تفسیر سیاسی و فهم معارف سیاسی قرآن روشمند عمل کنیم باید این بحث را به سه بخش تقسیم کنیم.

وی بخش اول را قانون فهم متن دانست و افزود: فهم متن به معنی فهم مقصودی که تولید کننده متن اراده کرده است و اگر این را در نظر نداشته باشیم قانون تخاطب را زیر پا گذاشته‌ایم.

آیت الله اراکی خاطرنشان کرد: از آنجا که متن خطا و ثواب پذیر است برداشت از آن نیاز به قانون دارد و باید قوانین ادبی مربوط به صحت تعبیر را بدانیم و قوانین مربوط به انشاء سخن را در نظر داشته باشیم که علوم صرف و نحو و بلاغت و بیان را شامل می‌شود.

وی دسته دوم علومی که برای فهم متن لازم است را علم فهم مقصود از متن عنوان کرد و یادآور شد: این قوانین در علم اصول از آن بحث می‌شود؛ یاد گرفتن این قوانین وظیفه مخاطب است و در تعبیر دیگر این قوانین به علم دلالت نامیده شده است؛ نسبت به قرآن قسم اول قوانین مفروض گرفته می‌شود ولی قواعد دلالی که وظیفه ما است باید با دقت به کار گرفته شود.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب با بیان این که برای فهم متن باید به تمام متن احاطه داشت، ابراز کرد: باید کسی که می‌خواهد مقصود کلامی را بفهمد به تمام کلام احاطه داشته باشد؛ بنابراین در تفسیر قرآن باید احاطه به تمام قرآن داشته باشیم زیرا ممکن است قرائن یک حکم در جایی دیگر از قرآن آمده باشد و بدانیم که آیا این آیه مکمل دارد یا ندارد و برخی مکملات هم در کلام رسول الله آمده است زیرا تبیین قرآن یکی از وظایف پیامبر(ص) است.

وی بخش دوم را در تفسیر سیاسی آیات قران تعیین مقصود ما از سیاست و دین دانست و افزود: ما می خواهیم سیاستی را استنباط کنیم که می گوییم همان دین ما است و برای اثبات این باید روشن شود که تعریف هر کدام از دین وسیاست چیست.

دین در اسلام همان سیاست است

آیت الله اراکی با بیان این که سیاست به معنی مدیریت جامعه است، خاطرنشان کرد: سیاست به یک نظم و یک مجری نیاز دارد که آن نظم را اجرا کند و از این نظم در اسلام و قرآن به دین تعبیر می شود؛ کاربرد دین در قرآن به معنی سیاست است و در سوره یوسف که حضرت یوسف(ع) می‌خواست بنیامین را نزد خود نگه دارد خداوند از قانون به دین تعبیر کرده است.

وی با بیان این که در قرآن دین به معنی نظام اجتماعی و همان سیاست است، یادآور شد: شیوه انبیا(ص) این بوده است که دین را با برهان اثبات و با بیان و ابلاغ مردم را به پذیرش قانون الهی و نظام الهی قانع می‌کردند؛ مشروعیت هر نظام سیاسی از خدای متعال است ولی این مشروعیت را خدا با زور به مردم تحمیل نمی‌کند و به همین خاطر انسان نسبت به رفتار خود مسؤول است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب ابراز داشت: در مسأله حکومت هم حکومت را مردم ایجاد می‌کنند و این مردم هستند که جامعه را تشکیل می‌دهند؛ حضرت علی(ع) هم حمایت مردم را در کنار مسؤولیت الهی دلیل قبول خلافت عنوان کردند و این تفسیر قرآن که وظیفه پیامبر(ص) را فقط محدود به ابلاغ می‌دانند غلط است زیرا اگر بنا بود وظیفه انبیا(ص) فقط تبلیغ باشد در قرآن نمی‌گفت از پیامبر(ص) اطاعت کنید.

وی سیاست را به معنی فن فرمانروایی و فرمانبری دانست و افزود: این فرمان باید نظم بخش بر اساس عدل باشد و سیاست را در هر نظامی که در نظر بگیریم به معنی فرمانروایی و فرمانبری است و آن فرمان است که به قانون الزام می‌بخشد.

حاکمیت در اسلام مخصوص خدا است و اوست که تعیین می‌کند چه کسی جانشینش باشد

آیت الله اراکی با بیان این که بحث سوم ارکان نظام سیاسی است، خاطرنشان کرد: رکن اول نظام سیاسی در اسلام این است که حق فرمانروایی بالذات مخصوص خداوند است زیرا او آفریننده است و حق دارد که فرمان بدهد و این حق منحصر در خداوند است؛ خداوند در سوره اسراء می‌گوید که هیچ شریکی در این حق برای خود نمی پذیرد.

وی یادآور شد: هر نوع اختیار بخشی به غیر خدا که از خداوند سر چشمه نگیرد شرک به خدا است و در آیات زیادی این اساس را تثبیت می کنند که فرمان، حق ذاتی خداوند است و از خدا جدا شدنی هم نیست.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب با اشاره به این که کسی که در جامعه می‌خواهد فرمانروایی کند باید این حق را از خداوند بگیرد و خدا باید فرمانروا را تعیین کند، ابراز داشت: اگر بگوییم که خداوند حاکمیت را به مردم واگذار کرده است به معنی این است که خداوند را بازنشسته کرده‌ایم در حالی که خداوند مدیر است و جامعه را اداره می‌کند و در آیات زیادی گفته است که من شریکی در اداره کردن جامعه نمی پذیرم.

وی با بیان این که تمام انبیا(ص) منسوب از طرف خدا برای فرمانروایی در زمین بوده‌اند، افزود: روایات زیادی داریم که می‌گوید هر کس من را اطاعت کند خدا را اطاعت کرده است و در آیه اولو الامر حکومت بعد از رسول به ولی امر واگذار شده است و در زمان غیبت هم به این دلیل که خداوند حاکم است باید خلیفه‌ای را در روی زمین داشته باشد که منسوب از طرف خدا باشد و در روایات آمده است که فقیه حاکم است.

آیت الله اراکی عدم تشکیل حکومت جهانی به وسیله انبیا(ص) را تحریف آشکار تاریخ دانست و خاطرنشان کرد: انبیای بنی اسرائیل حکومت جهانی داشته‌اند و حضرت سلیمان نبی حکومت جهانی داشته است و این یک تحریف بزرگ است که انبیا(ص) حکومت جهانی نداشته‌اند.

روش اسلام در گسترش دین دعوت و ابلاغ است نه جنگ

وی با بیان این که روش دین این نیست که با اجبار خود را به جهان تحمیل کند، یادآور شد: حتی در زمان خلفا هم حضرت علی(ع) به گسترش اسلام از طریق جنگ اعتراض داشتند بلکه روش اسلام دعوت و ابلاغ است و در آخر الزمان هم اسلام خود را به جهان عرضه می‌کند و مردم جهان می‌پذیرند؛ پیامبر هم در مدینه همین گونه حکومت را تشکیل دادند.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب با بیان این که در زمان ظهور ما جنگ جهانی نخواهیم داشت، ابراز داشت: جنگ حضرت با حکام عرب است و در رابطه با جهانیان حضرت عیسی(ع) به زمین می‌آید و به حضرت مهدی(عج) اقتدا می‌کند و مسیحیان با دعوت عیسی بن مریم(ع) به اسلام می‌گروند و جنگی در کار نخواهد بود.

ساماندهی به فرهنگ از وظایف اصلی حوزه علمیه است

وی ساماندهی به فرهنگ را از وظایف حوزه علمیه دانست و افزود: این که ما هنر را ضد دین بدانیم درست نیست و باید بتوانیم فقه هنر را درست پیدا کنیم و به هنرمندان ارائه کنیم زیرا نمی‌شود که هنر را که جزء زندگی بشر شده است را منع کنیم بلکه باید فقه هنر را عرضه کنیم.