به گزارش حلقه وصل، سرانجام همانگونه که پیش‌بینی می‌شد، متعاقب پیروزی حزب محافظه کار در انتخابات پارلمانی انگلیس، مجلس عوام خروج این کشور از اتحادیه اروپا در روز ۳۱ ژانویه و طرح نخست‌وزیر «بوریس جانسون» برای برگزیت را تصویب کرد. این اولین رای‌گیری در پارلمان جدید بریتانیا بود. طرح مدنظر نخست وزیر انگلیس، با ۳۵۸ رأی موافق و ۲۳۴ رأی مخالف به تصویب رسید. بدین ترتیب انگلیس در روز ۳۱ ژانویه امسال، رسما از اتحادیه اروپا جدا می شود.
مطابق طرح جانسون، انگلیس پس از خروج از اتحادیه اروپا، وارد «دوران گذار» خواهد شد، به این معنا که طرفین (بروکسل و لندن) ۱۱ ماه فرصت خواهند داشت تا به یک «توافق جامع» در خصوص ابعاد و جزئیات برگزیت دست پیدا کنند.
دوران ثبات یا دوران گذار
همان گونه که اشاره شد، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به معنای ورود این کشور به «دوران ثبات» و خط کشی شدن روابط اقتصادی و حقوقی این کشور و اعضای باقیمانده در این مجموعه نیست. ترامپ در لایحه جدیدی که به مجلس عوام ارائه کرد و به تصویب رسید، احتمال تمدید «دوران گذار» را رد کرده و به این ترتیب، از طرف اروپایی خواسته است که ظرف مدت مقرر، به توافق با لندن دست پیدا کند. به عبارت بهتر، در روز ۳۱ ژانویه امسال، صرفا خروج انگلیس از اتحادیه اروپا رسمیت پیدا می‌کند و مشخص نمی‌شود که از میان دو گزینه «برگزیت سخت» یا «برگزیت نرم»، کدام یک به صورت عملیاتی محقق می‌شود.
بدون شک یکی از بازیگرانی که در دوران گذار تلاش خواهد کرد تا انگلیس را به سوی برگزیت سخت ترغیب کند، ایالات متحده آمریکاست. دونالد ترامپ معتقد است انعقاد هرگونه توافقی میان لندن و بروکسل، به معنای استمرار بازی انگلیس در پازل اقتصادی و تجاری اتحادیه اروپاست و در چنین شرایطی لندن نمی تواند به مثابه یک متغیر اقتصادی و سیاسی مطلق وابسته به ایالات متحده در نظام بین الملل ایفای نقش کند. ترامپ بارها عنوان کرده که منتقد توافق انگلیس و اتحادیه اروپا بر سر نحوه و چگونگی خروج لندن از اروپای واحد است.
منتقدان طرح جانسون چه می گویند؟
مصوبه اخیر مجلس عوام، مخالفانی نیز در انگلیس دارد. اگرچه بوریس جانسون ابراز امیدواری کرده که در پایان دوره انتقالی یک ساله به یک توافق تجاری جامع با اروپا برسد، اما بنا بر گفته بسیاری از منتقدان نخست وزیر انگلیس، زمانبندی یک ساله برای چنین مذاکراتی واقع‌بینانه نیست. آنها معتقدند رسیدن به یک توافق جامع که در برگیرنده دغدغه‌ها و ملاحظات انگلیس پس از جدایی از اتحادیه اروپا باشد، مدت زمان بیشتری را می‌طلبد و بر همین اساس لازم بود تا جانسون دوران گذار را محدود به مدت زمانی ۱۱ ماهه نمی‌کرد. نباید فراموش کرد که انگلیس تا الان، به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا، با دیگر اعضای این مجموعه مراودات حقوقی و تجاری کاملا تعریف شده ای داشته است.
به عنوان مثال مراودات تجاری انگلیس و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بدون تعرفه تجاری و محدودیت گمرکی صورت می گرفت. همچنین مبادله نیروی کار میان انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی و حتی تراکنش های بانکی میان آنها بدون هیچ گونه محدودیتی و در چارچوب نظارتی اتحادیه اروپا صورت می گرفت. با این حال، پس از مشخص شدن چگونگی خروج انگلیس از اروپا، معادله با قبل متفاوت خواهد بود. بر این اساس، انگلیس و اتحادیه اروپا باید بر سر نحوه تعریف نیروی کار، وضع تعرفه های تجاری و نحوه پیروی انگلیس از مقررات اقتصادی اتحادیه اروپا به یک نتیجه مشترک و عملیاتی برسند.
اروپا قصد امتیازدهی بیشتر به لندن را ندارد
ماجرا به این نقطه ختم نمی‌شود. هم مرز بودن ایرلند شمالی (به عنوان بخشی از قلمروی انگلیس) با جمهوری ایرلند (به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا) گره کور دیگری را در این معادله ایجاد کرده است. اکثریت قریب به اتفاق تحلیلگران مسائل امنیتی اروپا معتقدند که ایجاد محدودیت‌های مرزی یا قرار گرفتن ایست بازرسی در مرز بین ایرلند شمالی و جنوبی، مولد بحران‌های سخت و حتی منازعاتی میان طرفین خواهد بود، خصوصاً آنکه سابقه چنین خشونت‌هایی قبلا بین ساکنان دو ایرلند وجود داشته است.
منتقدان نخست وزیر انگلیس معتقدند حل و فصل این دو موضوع، باید به درستی و با تمرکز زیادی صورت گیرد زیرا اتحادیه اروپا قصد ندارد به سادگی در خصوص این دو پرونده مهم به لندن امتیاز دهد. نباید فراموش کرد که سران اروپایی قصد دارند برگزیت را به مثابه یک «الگوی ناموفق و شکست خورده» برای دیگر اعضای اتحادیه اروپا (که بعضا زمینه استقلال از اروپای واحد دارند) جلوه دهند. از این رو بروکسل قصد ندارد در موارد اختلافی و در ترسیم آینده مناسبات خود و لندن، امتیاز ویژه‌ای به انگلیس دهد. در این صورت، دیگر اعضای باقیمانده در اتحادیه اروپا نیز نسبت به الگوبرداری از برگزیت و کسب امتیازات بعدی از اتحادیه اروپا ترغیب خواهند شد.
انگلیس هنوز آرام و قرار ندارد
اگرچه حزب محافظه کار و بوریس جانسون در انتخابات سراسری امسال توانستند به پیروزی قاطعی در برابر احزاب کارگر، لیبرال دموکرات و ملی گرایان اسکاتلند دست پیدا کنند، اما نباید فراموش کرد که بازی به تازگی آغاز شده است. بدون شک اگر جانسون تحت تاثیر القائات ترامپ، به زیاده خواهی در برابر اتحادیه اروپا روی بیاورد و در نهایت، بدون هیچ گونه توافقی از این مجموعه خارج شود، بسیاری از رای دهندگان را به طغیان علیه خود وادار خواهد ساخت.
بر اساس آنچه تحلیلگران مسائل انگلیس و اروپا نسبت به آن اذعان دارند، اکثر کسانی که در انتخابات سراسری اخیر به جانسون رای دادند، خواستار «خروج هدفمند و همراه با توافق نهایی» از اتحادیه اروپا هستند. در چنین شرایطی انتخاب گزینه برگزیت سخت، به معنای انتحار سیاسی جانسون و وقوع اعتراضات و شورش‌های گسترده سیاسی و اجتماعی در انگلیس خواهد بود.
در این صورت، تنها یک جریان (ملی گرایان افراطی) یا همان حزب برگزیت (حزب استقلال سابق) از تصمیم جانسون مبنی بر پشت پا زدن کامل به اروپای واحد استقبال خواهند کرد و بسیاری از رای دهندگانی که به امید «توافق نهایی با اروپا» آرای خود را به سود حزب محافظه کار به گردش درآورده اند، در مقابل جانسون خواهند ایستاد. همچنین هرگونه اقدام جانسون مبنی بر عدم توافق با اروپا و گرایش مطلق به سوی آمریکا، با مخالفت بخشی از بدنه و حتی رهبران حزب محافظه کار همراه خواهد شد. در چنین شرایطی احتمال کودتای درون حزبی علیه جانسون منتفی نیست.