آمریکا با سلاح‌های هسته‌ای خود در ترکیه چه خواهد کرد؟

به گزارش حلقه وصل،  در حالی که بحران سوریه موجب صف آرایی سربازان ترکیه در برابر نیروهای کردی شده که قبلا متحد آمریکا بوده اند، مقامات پنتاگون برای  جا به جایی 50 بمب اتمی که در یکی از پایگاه های هوایی آمریکا در ترکیه انبار شده اند، طرح های مختلفی را مورد بررسی قرار داده اند.

پنتاگون بر اساس حکمی از سوی کنگره، سریعا مکان های جایگزین دیگری را برای «پرسنل و دارایی های» ایالات متحده که در حال حاضر در پایگاه هوایی اینجرلیک قرار دارند مورد ارزیابی قرار داده است. این اقدام در قالب یک لایحه دو حزبی گسترده تر صورت گرفته که هنوز در حال بحث و گفتگوست و تحریم هایی را علیه ترکیه پیشنهاد می کند. پرزیدنت دونالد ترامپ  مجبور شده است به مردم اطمینان دهد که خطری این سلاح ها را تهدید نمی کند.

آمریکا در طول جنگ سرد تعدادی بمب هسته ای بی-61 را در ترکیه که جزو کشورهای ناتو است مستقر کرد. به طور رسمی ایالات متحده کنترل این تسلیحات را در دوران صلح در اختیار دارد، اما نیروهای کشورهای میزبان برای این کار آموزش دیده و مجهز شده اند و در نتیجه در صورت جنگ، آنها می توانند این بمب ها را با پشتیانی آمریکا پرتاب کنند. هدف از انجام این کار بازدارندگی در قبال حمله نیروهای زمینی شوروی و دادن این اطمینان به متحدین آمریکا با روشن کردن این موضوع بود که ایالات متحده  برای سد کردن راه تهاجم شوروی به کشوری که میزبان این بمب هاست، تمایل به پذیرش خطر جنگ اتمی را دارد.

بعلاوه در سال های قبل از پیدایش موشک های بالستیک بین قاره ای پیشرفته، این بمب ها راهی را در اختیار ناتو می گذاشتند تا نشان دهد که اینکه این نیرو می تواند به سرعت در برابر یک حمله شوروی دست به واکنش بزند.

پنجاه بمب هنوز در پایگاه هوایی اینجرلیک در جنوب ترکیه – و تعدادی دیگر در بلژیک، آلمان، ایتالیا و هلند - قرار دارند که آخرین بقایای هسته ای آن راهبرد دوران جنگ سرد محسوب می شوند. ایالات متحده  بعد از خاتمه یافتن جنگ سرد شروع به خارج کردن بمب های اتمی از کشورهای ناتو کرد و از سال 2000 تعداد 40 بمب را از ترکیه خارج کرد.

دو دهه پیش نیروی هوایی ترکیه روند مجهز کردن هواپیماهای خود به امکانات پرتاب بمب های بی -61 را متوقف کرد. اکنون بمب های موجود در اینجرلیک تنها در صورتی می توانند مورد استفاده قرار گیرند که خلبانان آمریکایی ابتدا هواپیماهای قادر به حمل تسلیحات اتمی را برای بارگیری آنها به پرواز درآورند. حتی بعد از اقدام به کودتای سال 2016 نگرانی های جدی درباره ایمنی بمب های باقی مانده در ترکیه مطرح شد. بعد از این حادثه  وزارتخانه های دفاع و انرژی آمریکا طرح هایی را برای نحوه انتقال آنها مورد بررسی قرار دادند، اما عملا آنها را به داخل آمریکا بازنگردانند. این سلاح ها چقدر ایمن هستند؟

سلاح های اتمی آمریکا در صد بونکر نگهداری می شوند که از طریق سیستم های الکترونیکی و سربازان آمریکایی مسلح به تسلیحات سنگین محافظت می شود. پنتاگون اخیرا هر دو شیوه دفاع از این بمب ها را تقویت کرده است.

خود این بمب ها نیز برای فعال شدن به کدهای 12 رقمی نیاز دارند. اما این حفاظت ها بیشتر برای به تاخیر انداختن استفاده غیرمجاز از آنها کفایت می کنند تا عملا ممانعت از استفاده از آنها. اگر کسی بتواند بر این موانع غلبه کند،

نیروهای آمریکایی می توانند با نابود کردن اجزای الکترونیک یا منفجر کردن مواد شیمیایی به شدت منفجره آنها بی آنکه باعث آزادسازی تشعشات شود آنها را از کار بیندازند. در بدترین حالت آنها می توانند این سلاح ها و تاسیسات محل استقرار آنها در اینجرلیک را منهدم کنند.

با این حال این سلاح های آمریکایی برای جلوگیری از حملات ماهرانه یا خرابکاری به خصوص از سوی یک متحد طراحی نشده اند. ترکیه با داشتن زمان کافی می تواند  کاری کند که از مواد هسته ای آنها استفاده کند، یعنی اگر نخواهد یک انفجار اتمی واقعی ایجاد کند، می تواند تشعشعات فاجعه بار و کشنده ای را رها سازد. چه مشکلی در انتقال بمب ها وجود دارد؟

 بیرون بردن سلاح ها از ترکیه با برخی خطرات فیزیکی همراه است. این بمب ها چندان سنگین نیستند – هر کدام حدود 250 کیلوگرم وزن دارند- اما حمل و نقل سلاح های اتمی مستلزم تمهیدات امنیتی فوق العاده ای است. بعلاوه دولت ترکیه نیز باید برای فرود هواپیماهای باری یا ارسال کاروان محموله ها از طریق خشکی یا دریا. کمک کند  یا دست کم بر سر راه این انتقال قرار نگیرد.

خطرات بزرگ تر موجود احتمالا خطرات سیاسی هستند. یکی از نگرانی های آمریکا این است که ترکیه  انتقال این سلاح ها را به عنوان اقدامی برای بیرون راندن این کشور از ناتو ببیند. این می تواند ترکیه را وادارد تا به دنبال برقراری روابط نزدیک تر با روسیه برود.

بعلاوه با توجه به اینکه مردم این کشورها نگاه خوبی به وجود این بمب ها در کشورشان ندارند، خارج کردن سلاح های اتمی از ترکیه می تواند به تقاضاهای مردمی برای انتقال بمب ها از بلژیک، هلند و آلمان را نیز دامن بزند.

نگرانی جدید دیگری نیز به تازگی و بعد از آن مطرح شده که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیرا گفته است شاید ترکیه از پیمان منع سلاح های اتمی خارج شود و به دنبال ایجاد زرادخانه اتمی خود برود. مقامات آمریکایی از این بیم دارند که خارج کردن سلاح های اتمی بتواند اردوغان را تشویق کند تا در جهت تبدیل کردن این تهدید به واقعیت عمل کند.

تلاش های ترامپ برای دادن اطمینان به مردم به طور ناخواسته این چالش را دشوارتر کرده است. حضور بی-61 ها در پنج کشور همیشه راز آشکاری بوده که مورد تایید ناظران مستقل قرار داشته است. با این حال سیاست ناتو این نبوده که روی حضور آنها درکشورهای عضو خود صحه بگذارد تا سیاستمداران محلی و آمریکا بتوانند از این عدم تایید به عنوان سپری دربرابر نظارت های پارلمانی و مردمی استفاده کنند.

با تایید علنی قرار داشتن این سلاح ها در ترکیه ، ترامپ وضعیتی را به وجود آورده که انتقال آنها مخاطراتی سیاسی را به وجود آورد و این موقعیت کار رسیدن به توافقی پنهانی در این باره را برای ایالات متحده و ترکیه سخت تر کرده است.