به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، مسئله استتار یکی از پایه ای ترین و در عین حال مهم ترین مباحث دفاعی است که به شکل جالبی از گذشته های بسیار دور تا به امروز مورد توجه انسان ها و حتی حیوان بوده چراکه همرنگ شدن با محیط اطراف و تلاش برای پنهان ماندن از دید دشمن مسئله ای بسیار مهم است که تا به امروز نیز جزو اولویت های نیروهای نظامی قرار دارد. امروزه در دنیا در کنار بحث استتار بصری، مباحثی مثل استفاده از پوشش های به کلی نامرئی کننده و پوشش های جاذب حرارتی نیز در حال توسعه و استفاده هستند.
کشورمان به عنوان یک منطقه وسیع جغرافیایی دارای اقلیم های متفاوت آب و هوایی و محیطی نیازمند طراحی های مختلف برای نیروهای مسلح خود است اما به صورت سنتی و از قدیم، با توجه بافت بیابانی در بیشتر نقاط کشور ما نیروهای مسلح و البته رنگ های به کار گرفته شده روی ادوات نظامی به سمت رنگ های با پایه خاکی رفته است.
استتار دیجیتال؛ طرحی برای قرن بیست و یکم
پوشش های استتاری به شکل امروزی در زمان جنگ جهانی دوم و پس از آن شدیدا مرسوم شده و در نقاط مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفته و در برخی از موارد استتارها به صورت رنگ یک دست - مثل یونیفرم رزمندگان ایرانی در زمان جنگ - یا رنگ های ترکیبی بوده است. رنگ های ترکیبی مخصوص محیط جنگلی که در بین عامه در ایران به استتار لجنی یا جنگی معروف شده نیز معمولا ترکیبی از تیکه هایی از رنگ های سیاه، سبز و قهوه ای است. همین استتار های چند رنگ با تم خاکی نیز در رنگ های ترکیبی قهوه ای کم رنگ و پرنگ نیز در نیروهای مسلح استفاده می شود.
نیروهای نظامی کشورهایی با اقلیم چهار فصل مثل ایران نیاز دارند که طیف های مختلف استتاری را برای اقلیم های مختلف توسعه بدند اما مسئله فقط فضای بیرون از مناطق شهری و مسکونی نیست. در جهان پس از ۱۱ سپتامبر و بروز درگیری های شهری در مقیاس بسیار گسترده و یا مسئله تجربه حضور مستشاری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در نبردهای عراق و سوریه بیش از هر زمان دیگر لزوم توسعه پوشش های استتاری مختلف نه فقط برای نیروهای پیاده و بلکه برای قوای زرهی و مکانیزه کشور نیز بیشتر و عمیق تر از گذشته مشخص شد.
در اوایل قرن جدید، سپاه تفنگداران دریایی آمریکا شروع به استفاده از پوشش های جدید استتاری برای یونیفرم پرسنل خود کردند. در پوشش جدید ترکیبی از نقاط در یک یا چند طیف شبیه به مربع های کوچک و شبیه به آنچه در فضای دیجیتالی پیکسل خوانده می شود روی لباس ها نقش بست. این استتار از آن زمان به این طرف به اسم دیجیتالی یا کامپیوتری شناخته و در رنگ ها و در طرح های مختلف هم بر روی یونیفورم ها و هم برای استتار برخی از خودروها در ارتش های جهان دیده می شود. این پوشش در ابعاد پیکسل مختلف و با سطح پوشش متفاوت اجرا میشود. گاهی تمامی ادوات را در بر میگیرد و گاهی میتوان از آن در ترکیب با دیگر انواع استتار بهره گرفت.
بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ میلادی ارتش آمریکا یک سری از آزمایش ها را برای بررسی اثربخشی این استتارهای جدید آغاز کرد. بر اساس این آزمایش ها مشخص شد که به طور نمونه برای تشخیص اولیه یک هدف با استتارهای معمولی بین ۰.۵ تا ۱ ثانیه و برای تشخیص نوع دقیق هدف (مثل ظاهر کلی، سلاح و در صورت امکان دیدن صورت یا تجهیزات فرد) نیز بین ۰.۵ تا ۱.۵ ثانیه طول می کشد. این اعداد برای شناسایی با استتار دیجیتالی ۲ و ۲.۵ ثانیه است. این ثانیه ها هستند که می توانند تفاوت بین نیرویی که کشته شده و نیرویی که زنده می ماند را مشخص کند.
تانک PT-۱۶ از لهستان با استتار دیجیتالی کامل
استتار نیمه دیجیتال بر روی زره پوش LAV ۷۰۰ از شرکت جنرال دینامیکز
یک مسئله مهم درباره استتار تانک ها و خودروهای زرهی این است که باید استتار آنها و اثربخشی آن را در بردهای عملیاتی مربوط به این سیستم ها مقایسه کرد. در شرایط دید از فاصله نزدیک شاید برای بسیاری این سوال پیش بیاید که این تانک برای مثال به راحتی قابل تشخیص است و فایده استتار این تانک چیست، مسئله اینجاست که در بخش زرهی، استتار مورد نظر باید در فواصلی بالای ۲ و ۳ کیلومتر مورد آزمایش قرار بگیرد و انجاست که اثر بخشی واقعی استتار مشخص میشود.
تانک های ایرانی به استتار دیجیتالی مجهز می شوند
در جریان رژه روز ۳۱ شهریور در جوار مرقد امام خمینی (ره) شاهد حضور یک دستگاه تانک چیفتن بودیم که توسط مرکز بهینه سازی و نوسازی شهید زرهرن نیروی زمینی ارتش به شکل زیبایی با استتار دیجیتالی رنگ آمیزی شده بود. استتار ادوات زرهی با استتار دیجیتالی هنوز خیلی در جهان مرسوم نشده و نزاجا به نوعی یکی از پیشروها در این زمینه در جهان محسوب می شود. برخی از طرح های نفربر در آمریکا، لهستان و چین از جمله مناطقی در دنیا به حساب می آیند که از این نوع استتار دیجیتالی بهره می برند.
تانک چیفتن با استتار جدید در رژه ۳۱ شهریور
تانک چیفتن با استتار جدید روی کشنده
وضعیت استتاری تانک چیفتن و کشنده در سالهای قبل جهت مقایسه
این استتارها در بخش زرهی و مکانیزه بسته به نوع نیاز در بخش هایی به صورت یکپارچه در کل زره پوش ها کار می شود. در مدل کار شده در مجموعه زرهرن شاهد انجام عملیات استتار دیجیتالی در ترکیب با استتار خاکی هستیم که بخش عقبی و برجک تانک چیفتن را پوشش می دهد.
تانک چیفتن با استتار جدید از نمای کناری
دو نکته جالب دیگر در بحث حرکت نزاجا در این بخش، بازیابی رنگ اصلی تانک ها (رنگ استتار خاکی) در پس زمینه و رنگ اصلی است که تطبیق خوبی با شرایط کویری کشور دارد و مسئله دیگر نیز بازیابی نشان دوار پرچم ایران است که به صورت دایره ای سه رنگ روی این تانک نصب شده است. رنگ اصلی یا در اصطلاح پرایمر هم از جمله موارد بسیار مهمی است که در حقیقت پایه یک استتار قوی و مناسب را تشکیل می دهد.
در کشور ما و در جریان پروژه تانک کرار مشخص شد که پوشش های حفاظت و پوشش حرارتی نیز برای قوای زرهی کشور در نظر گرفته شده و طبیعتا با استفاده از ترکیبی از پوشش های ضد امواج فروسرخ و استتار دیجیتالی، می توان امکان شناسایی شدن تانک ها و زره پوش های ایرانی در میدان نبرد را تا حد قابل قبولی کاهش داد.
در عین حال باید توجه داشت که این اقدام، تنها فعالیت نیروی زمینی ارتش برای ارتقاء تانک چیفتن نبوده و از نظر موتوری و سامانه های تهاجمی و زره نیز اقدامات مناسبی در حال انجام است که کمک می کند این تانک ها همچنان بتوانند خدمت موثری در ستون فقرات ارتش کشورمان داشته باشند و صرفا به تغییرات در ظاهر این تانک بسنده نشده است.