تهران: مهمترین راه نفوذ «گفتمان‌سازی» است/ ضرورت بازتعریف شعارهای انقلاب اسلامی

سرویس دریچه: نشست هم‌اندیشی گفتمان انقلاب اسلامی؛ مقابله با نفوذ فکری و فرهنگی عصر دیروز یکشنبه (17 آبان ماه) با حضور عزت‌الله ضرغامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و حسن رحیم‌پور ازغدی، دیگر عضو این شورا در سالن اسوه برگزار شد.

حسن رحیم‌پور ازغدی به تبیین گفتمان‌سازی و گفتمان‌سوزی پرداخت و گفت: همه نطق‌های افراد دیکتاتور در تاریخ نیز زیبا، انسانی و با محتوای حقوق بشری و حتی اخلاقی بوده اما در ذیل این گونه سخنان، پلیدترین اقدامات را انجام داده‌اند.

وی با بیان اینکه میان سخنان آزادی خواهان و مخالفان آزادی نیز شباهت زیاد است و تشخیص آزادی خواهی یا مخالفت با آن مشکل است، ابراز داشت: اینکه گفتمان به مفهوم گفت‌وگو و گفته‌ها باشد، نیست بلکه گفتمان به عنوان بستری فکری است. بنابراین‌ یک جمله می‌تواند پیام‌های مختلفی داشته باشد.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه مهمترین راه نفوذ گفتمان‌سازی است، اظهار داشت: در یک گفتمان، انقلابی بودن به معنی خودخواهی و غیرمنطقی بودن است اما در گفتمانی دیگر افتخار محسوب می‌شود و این بیانگر وجود تفاوت میان گفتمان‌ها است.

وی گفت: واحد شعور در برخی افراد یک کتاب است و در برخی دیگر جملات و یا یک جمله است و باید ما به صورت ذره‌بینی و کلمه‌ای فکر کنیم و بیاندیشیم لذا نخستین گام در پرسمان‌سازی این است که پرسش‌های جاری در سطح افکار عمومی را چه کسانی باید بیان کنند و راجع به چه مسئله‌ای حرف زده شود.

رحیم‌پور ازغدی یادآور شد: در سیاست خارجی برخی گفتمان‌ها مسئله اصلی‌شان تنش‌زدایی است در حالی که در بعضی سیاست‌های خارجی دیگر، گفتمانشان عدالت جهانی باشد که تنش‌زدایی و امنیت زیرمجموعه آن قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه گفتمان نفوذ، نه واقع بین و نه آرمان‌گراست، ابراز داشت: زمانی که شعور بر گفتمان علمی حاکم نباشد شاهد هستیم که مسابقه خروج فارغ‌التحصیلان از دانشگاه‌ها به وجود می‌آید در حالی که این افراد به افراد بیکار جامعه افزوده می‌شوند اما در غرب با افراد فارغ‌التحصیل به صورت عاقلانه برخورد می‌شود چراکه آنها از ابتدای شروع تحصیلات آکادمیک می‌دانند که دانشجو در نهایت می‌خواهد در کدام کارخانه یا سازمان مشغول به کار شود. ولی غرب‌زدگان به صورت غیر عقلایی عمل می‌کنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: گاهی اوقات واژه تمدن نوین اسلامی مطرح می‌شود از این رو اگر این مسئله که در بیانات امام راحل و مقام معظم رهبری بر آن تاکید شده است، اصل قرار گیرد باید سیاست خارجی، آموزش و عملکرد رسانه‌ای نیز بر اساس ‌آن تغییر کنند.

چرا یک جمله اعتمادسوز و یک جمله اعتمادساز است

وی یکی از اصول مبنایی و نهادی قانون اساسی جهموری اسلامی را حمایت از مستضعفان جهان و تشکیل امت واحده اسلامی بر شمرد و ابراز داشت: در ذیل این قانون است که کمک به سوریه، افغانستان و لبنان معنا و ارزش پیدا می‌کند اما اگر سیاست خارجی بر اساس خاورمیانه بدون سلاح هسته‌ای تعریف شود، از این شعار فاصله می‌گیریم و شعار فرعی اصل می‌شود. بنابراین اگر گفتمان تغییر کند مسئله اصلی نیز تغییر می‌یابد.

رحیم‌پور ازغدی ادامه داد: اگر مسئله اصلی مبارزه با تروریسم شود، مسئله مقابله با امپریالیسم به کنار می رود در حالی که به وجود آورنده تروریسم هست و شرایطی پیش می آید که باید با آمریکا برای مبارزه با تروریسم همکاری کنید.

وی عنوان کرد: تهدید زدایی هسته‌ای از منطقه و جهان شعار خوبی است اما کشورهای دارای بمب هسته‌ای نمی‌گذارند این مسئله علیه آنها به کار گرفته شود و با گفتمان خود، آن را علیه ما به کار می‌گیرند.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: زمانی که حضرت امام(ره) از آزادی سخن می‌گوید با زمانی که اوباما می‌گوید آزادی، کاملاً با هم فرق دارند؛ یک جمله اما دو گفتمان متفاوت! یا شعار «ما خواهان روابط سالم بین دو ملت هستیم» به لحاظ تحت‌اللفظی، جمله درستی است ولی هیچ انرژی‌ای در آن وجود ندارد و ممکن است منظور از آن سازش و تسلیم باشد.

وی در خصوص اینکه چرا یک جمله اعتمادسوز و یک جمله اعتمادساز است، گفت: به دلیل اینکه پیش‌فرض‌ها و غایت جمله‌ها با هم متفاوت است چراکه مهمترین منفذ برای هر نفوذ فکری، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... گفتمان‌سازی است.

رحیم‌پور ازغدی خاطرنشان کرد: تغییر ترازو، خوب و بد در هر گفتمانی وجود دارد اما وقتی معیارها تغییر کند جای خوب و بد با هم عوض می‌شود، معروف‌ها منکر و منکرها معروف می‌شود. مانند اینکه زمانی لیبرال بودن، فحش می‌شود اما در زمان دیگر،‌ مفهوم روشنفکر بودن را می‌دهد. یک زمانی مسابقه ملی‌سازی و زمانی هم مسابقه خصوصی‌سازی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در گفتمان‌سازی گزینش صورت می گیرد گفت: در غرب مسائل ضد ارزش به سند افتخار تبدیل می شود و کشف آمریکا با زاویه نگاه آنها به افتخار ملی بدل می شود در حالی که 90 درصد اطلاعات کشف آمریکا و قتل عام میلیون‌ها نفر از مردم محلی این قاره سانسور می‌شود و هولوکاست واقعی آنجا رخ داده است.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود به انجام سه کار برای گفتمان‌سازی در رسانه‌ها توصیه کرد و اظهار داشت: ‌نخست اینکه به پرسش‌های جاری پاسخ جدید دهیم، دوم پرسش‌های جدید راه بیاندازیم و برخی مسائل را با نقد صحیح و بیان سؤال مطرح کنیم و سوم اینکه برخی پرسش‌ها از دستور کار خارج شود.

جمهوری اسلامی در دهه آتی الگوی جهان عرب خواهد بود

وی گفت: جهان عرب ده تا بیست سال آینده که از درگیری‌های کنونی فارغ می‌شود به عنوان الگو به ما می‌نگرد چرا که ما نخستین تجربه موفق و تمدن‌ساز در جهان اسلام هستیم و اگر گفتمان انقلاب را از گفتمان نفوذ به عنوان گفتمانی ارتجاعی متمایز نکنیم نمی‌توانیم الگوساز شویم.

رحیم‌پور ازغدی گفت : برخی افراد جواب پرسش‌های کنونی خود را در دهه شصت به صورت شفاف خودشان داده‌اند اما اکنون همان پاسخ‌ها را که می‌شنوند ، افراد را به افراطی‌گری متهم می‌کنند و برخی دیگر همین نگاه را به جملات امام راحل دارند. چرا که زاویه دیدشان تغییر کرده است و دم از بازگشایی سفارت آمریکا می‌زنند.

وی با بیان اینکه برخی افراد نیز میان آیات و روایات ائمه اطهار تمایز قائل می‌شوند و آنها را به روایات ساطوری و لیبرالی تقسیم بندی می‌کنند‌، گفت: گفتمان اسلام و انقلاب جامع است و همه روایات و آیات می‌توانند جنبه جهادی و یا رحمت و بخشش داشته باشند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: گفتمان انقلاب، بازی با الفاظ نیست در حالی که برخی می‌گویند ما طرفدار امام حسن(ع) هستیم؛ امام حسن(ع ) و امام حسین(ع) نه جنگ طلب بودند و نه سازش‌کار بلکه هر دو بزرگوار یک خط داشتند.

وی گفت: واژه‌هایی مانند عدالت اجتماعی، توسعه، جنبش‌های عدالت‌طلب و نداشتن مشکل با آمریکا در واقع بازی با الفاظ است،‌ برخی که در ابتدای انقلاب، سخنان انقلابی می‌گفتند دشمن آمریکا بودند ولی اکنون از بازگشایی سفارت آمریکا در تهران دم می‌زنند.

رحیم‌پور ازغدی در پایان خاطرنشان کرد: بزرگترین اولویت ما این است که باید مرزهای انقلاب و نفوذ دشمن، شاخصه‌های این دو را به درستی بشناسیم و نیاز داریم که تمام شعارهای انقلاب را دوباره تعریف کنیم، اینکه کدام معنا نه و کدام معنا از این شعارها آری است. باید به لحاظ دانش رسانه‌ای نیز تقویت شویم.