آشنایی با طراح اصلی تحریم‌ها در دوران اوباما

خبرگزاری رویترز طی گزارشی وزارت خزانه داری آمریکا را اینگونه توصیف می کند: «اتاق جنگ مدرن آمریکا چیزی شبیه به این است: ساعت‌های روی دیوار، زمان را در کابل، تهران و بوگوتا (پایتخت کلمبیا) نشان می‌دهد. افراد پشت میز، بیشترشان جوان هستند. صحبت بر سر اهداف مورد نظر است و در نیمه های شب ، تماس هایی با اروپا انجام می‌گیرد. اما این اتاق جنگ جدید، نه در وزارت دفاع آمریکا، بلکه در وزارت خزانه‌داری این کشور است. سلاح‌های مورد استفاده نیز نه پهپاد و موشک کروز، بلکه تحریم‌های اقتصادی است که با هدفی مشابه و به منظور ضربه زدن به منافع اقتصادی دشمنان آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرند».

خوان زاراته (Juan zarate) معاون سابق اداره تروریسم و اطلاعات مالی وزارت خزانه داری آمریکا در کتاب خود تحت عنوان «جنگ خزانه‌داری» کارشناسان وزارت خانه داری را چریک های کت و شلواری می خواند و می‌ نویسد: «زرادخانه آمریکا شامل هواپیماهای بدون سرنشین، موشک‌های تام‌هاوک و چریک‌هایی با کت و شلوار خاکستری است. وظیفه این چریک‌ها تبدیل ابزار مالی و اقتصادی به سلاحی قوی، علیه دشمنان آمریکاست».

لازمه مواجه در جنگ اقتصادی شناخت کامل از طرف متخاصم است، لذا در سلسه گزارش هایی به معرفی افراد شاخص اتاق جنگ آمریکا در وزارت خزانه داری خواهیم پرداخت:

ریچارد نفیو (Richard Nephew) که به عنوان یکی از طراحان اصلی تحریم ها در دوران قبل از برجام و در واقع معمار تحریم ها در دوران اوباما شناخته می شود، تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته مطالعات سیاسی امنیتی دانشگاه جورج واشنگتن در سال 2004 به پایان رساند. نفیو در ابتدا در وزارت انرژی آمریکا و در تدوین سیاست های خلع سلاح لیبی و سیاست گذاری جهت گسترش رژیم منع گسترش سلاح های هسته ای در رابطه با ایران، کره شمالی و هند نقش موثری داشت.

نفیو از سال 2006 تا سال 2011 در اداره امنیت بین المللی و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به عنوان مأمور ارشد در پرونده هسته‌ای ایران مشغول به کار شد و از سال 2008 به عنوان رئیس میز خاورمیانه وزارت امور خارجه آمریکا خدمت کرد.

وی بخشی از تیم وزارت امورخارجه آمریکا بود که بر روی قطعنامه‌های 1737، 1747، 1803 و 1929 سازمان ملل متحد ایفای نقش کرد. نفیو جایزه ویژه وزارت امورخارجه آمریکا در سال 2010 را به خاطر تلاشش در تدوین قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل متحد دریافت کرد.

ریچارد نفیو در سال 2011 تا سال 2013 مأمور اصلی اجرای تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت ملی آمریکا بود، جایی که وی نقش اصلی در صدور 6 فرمان تحریمی باراک اوباما رییس جمهور آمریکا علیه ایران داشت.

 وی همچنین در سال‌های 2013 تا 2014 نقطه اوج تلاش حرفه‌ای خود را تجربه کرد، زمانی که در سمت هماهنگ‌کننده ارشد وزارت امورخارجه آمریکا در خصوص اعمال تحریم‌ها قرار گرفت. نفیو در این سمت نقش مهمی در خصوص اعمال تحریم‌ها به عنوان ابزاری برای تحریم‌های غیر هسته‌ای ایفا کرد. همچنین وی یکی ازاعضای تیم مذاکره کننده آمریکا در دور نهایی مذاکرات برجام شد.

ریچاد نفیو نویسنده کتاب مهم «هنر تحریم‌ها، نگاهی از درون میدان» است که در سال 2018 توسط دانشگاه کلمبیا منتشر شد. این کتاب توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ترجمه و منتشر شده است. این کتاب به الگوی تحریم‌های ایران و ذهنیت تحریم‌سازان در مورد شیوه کارکرد این تحریم‌ها پرداخته‌است.

نفیو در این کتاب به تشریح چارچوب فکری و عملی خود در طراحی تحریم‌ها علیه ایران با هدف افزایش حداکثری تأثیر و موفقیت آنها می‌پردازد. نویسنده در این کتاب به بیان نوع نگاه خود به تحریم‌ها از منظر دوگانه «درد/استقامت» می‌پردازد و توضیح می دهد که درد تحریم‌ها را چه زمانی، چگونه و برکجا می‌توان وارد کرد و در عین حال، استقامت طرف مورد تحریم را چگونه و براساس چه شاخص‌هایی می‌توان سنجید و تحریم‌ها را چگونه متناسب با این شاخص‌ها، تنظیم و بازتنظیم کرد که بیشترین تأثیر را برجای بگذارد به‌طوری که در نهایت دیپلماسی وارد شده و نفع حداکثری را برای تحریم‌گذار به ارمغان بیاورد.

نویسنده در جای‌جای کتاب خود نشان می‌دهد که تحریم‌گذاری به‌عنوان ابزار استراتژیک در دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده، نه امری صرفاً فنی، بلکه بیشتر هنر تصمیم‌گیری و به‌کار گرفتن خلاقانه ابزارهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در این مورد است. به‌عنوان مثال، نفیو نشان می‌دهد که چگونه در عین تحریم اقلام مختلف، واردات کالاهای لوکس را از تحریم مستثنا کرده تا به احساس اجتماعی تحریم‌شدگی بیشتر دامن بزند، یا مثلاً چگونه افزایش قیمت مرغ در ایران، موضوعی که هدف تحریم نبوده، به افزایش فشار تحریم‌ها کمک کرده است یا مثلاً چطور واردات برخی اقلام را منع نکرده تا ذخیره ارزی ایران با سرعت بیشتر و زودتر تحلیل برود.

ریچارد نفیو هم اکنون هم در مرکز امنیت انرژی دانشگاه کلمبیا آمریکا به عنوان محقق ارشد فعالیت می‌کند و تمرکز تحقیقاتی خود را بر استفاده از تحریم ها برای بازدارندگی و تاثیر بر چالش های سیاست خارجی کنونی ایالات متحده آمریکا قرار داده است. نفیو همچنین به عنوان یک صاحب نظر در حوزه تحریم‌ها به ارائه مشاوره به بنیادهایی همچون بنیاد دفاع از دموکراسی مشغول است.