آیا «Face App» یک نرم افزار جاسوسی است؟

حلقه وصل: اگر کمی اهل فضای مجازی و چرخ زدن در اینستاگرام و استوری‌های آن باشید، بعید است این روزها با دو واژه «Face App» و یا «چالش پیری» آشنا نباشید. طی این چالش، افراد با استفاده از نرم افزار اندرویدی Face App، تصویری از خود را در اختیار این نرم افزار قرار داده و در نهایت این اپلیکیشن، عکسی از چهره احتمالی آنان در دوران پیری تحویل می‌دهد. این چالش که باهشتگ‌هایی مانند #AgeChallenge و #FaceAppChallenge ترند شده، در میان کاربران ایرانی بسیار موردتوجه قرار گرفته است، به گونه‌ای که با هربار چک کردن استوری‌های اینستاگرام، به چند نمونه آن برخورد می‌کنیم.

* اطلاعاتی درباره نرم افزار Face App
فیس‌اپ یک نرم‌افزار رایگان برای دو سیستم‌عامل ios و آندروید است که هم در اپ‌استور اپل و هم در گوگل‌پلی به راحتی قابل‌دسترسی است. این نرم‌افزار همان‌طور که در تعریف و توضیح مشخصات آن آمده است با استفاده از فناوری هوش مصنوعی و به کارگیری چند فیلتر و ابزار دیگر، تلاش می‌کند چندین و چند چهره در حالات مختلف را با تصویر شما بسازد. ساخت چهره شما در دوران کودکی، میانسالی، پیری و تغییر جنسیت به مرد یا زن، از ویژگی‌های این نرم‌افزار است.

این نرم‌افزار البته برنامه جدیدی نیست و اولین‌بار در سال ۲۰۱۷ رونمایی و عرضه شد، اما آن ایام به دلایل مختلفی ازجمله کاستی‌های موجود در نرم‌افزار و عدم‌دقت و کیفیت فعلی با استقبال مواجه نشد و تعداد اندکی از کاربران برای سرگرمی از آن استفاده کردند و به سرعت فراموش شد. در ابتدای توضیحات به رایگان بودن این نرم‌افزار اشاره کردیم اما باید این نکته را هم ذکر کنیم که نسخه رایگان آن، فیلترهای محدودی را در اختیار شما قرار می‌دهد، البته این محدودیت به قدری نیست که نتوانید چهره خود را در کودکی، میانسالی و پیری ببینید و حتی جنسیت و رنگ موی خود را عوض کنید و لبخند بزنید و شکل دهان خود را تغییر دهید.

نکته قابل‌تامل در ارتباط با نرم‌افزار فیس‌اپ که این روزها مورد توجه بسیاری از فعالان حوزه نرم‌افزارها و رسانه‌ها قرار گرفته است، تیم سازنده و البته ملیت سازندگان این نرم‌افزار پرطرفدار است. طبق اطلاعات موجود، این نرم‌افزار توسط یک تیم کوچک در سن‌پترزبورگ روسیه ساخته شده است.  یاروسلاو گونچاروف، بنیانگذار این نرم‌افزار در ارتباط با آن می‌گوید: «ما فناوری جدیدی را توسعه دادیم تا با استفاده از شبکه‌های عصبی بتواند چهره افراد را دستکاری کند، در حالی که هنوز قابلیت فتورئالیستی آن حفظ شده است.» او همچنین وجه‌تمایز فیس‌اپ با سایر نرم‌افزارهای مشابه را این می‌داند که این فناوری و نرم‌افزار آن سعی در تغییر چهره دارد اما نمی‌خواهد خروجی فانتزی یا خیالی از چهره افراد بسازد، بلکه ویژگی‌های اصلی و واقعی چهره افراد باقی می‌ماند.

در ارتباط با درک فراگیری و استقبال از این نرم‌افزار هم به جای تعاریف کیفی بهتر است به آمار جالب‌توجه و فوق‌العاده این نرم‌افزار در گوگل‌پلی و اپ‌استور اشاره کنیم. به ادعای رسانه‌ها فیس‌اپ در کمتر از دو سال از زمان انتشار برای سیستم‌عامل اندروید، اکنون با بیش از ۱۰۰میلیون دانلود توانسته عنوان دومین اپلیکیشن محبوب گوگل‌پلی را دریافت کند. این نرم‌افزار در اپ‌استور نیز با گرفتن امتیاز ۷/۴ از بیش از ۲۵۰هزار کاربر در رتبه اول اپلیکیشن‌های مرتبط با عکس و ویدئو است.

* آیا Face App نرم افزار جاسوسی است؟
سطح دسترسی به اسناد و تصاویر موجود در تلفن همراه کاربران و انتقال یا عدم‌انتقال این اطلاعات به سرورهای شرکت سازنده فیس‌اپ اصلی‌ترین مساله‌ای است که طی چند روز گذشته و بعد از داغ شدن بازار استفاده از این نرم‌افزار موردتوجه و بررسی بوده است. به هرحال برای تماشای آینده و گذشته و تغییر جنسیت خود، نیاز داریم تا مستقیم عکسی از خودمان بگیریم و در اختیار نرم‌افزار قرار دهیم یا عکسی را از گالری تصاویر خود انتخاب کنیم و آن را وارد نرم‌افزار کنیم، در هر دو حالت نرم‌افزار مجوز دسترسی به تصاویر را از ما طلب می‌کند و اینکه بتواند به تصاویر موجود در تلفن همراه ما احاطه داشته باشد، مساله‌ای دور از ذهن و عجیب نیست. حتی در زمان دریافت مجوز یا استفاده از برنامه فیس‌اپ این را هم ذکر می‌کند که ممکن است عکس و برخی مشخصات یا اطلاعات کاربران با دیگر شرکت‌های زیرمجموعه همین گروه به اشتراک گذاشته شود!

علی علیزاده، تحلیلگر سابق شبکه سلطنتی بی‌بی‌سی فارسی، با انتشار پستی در صفحه توئیتر خود، اپلیکیشن Face App را مصداق «قدرت نرم» و «کار اطلاعاتی تمیز» خوانده و نوشته است: «روسها با اپلیکیشن سرگرم کننده FaceApp و با تحریک کنجکاوی ذاتی کاربران توانستند اطلاعات حساس دهها میلیون شهروند غربی و جهانی را در اختیار بگیرند. قدرت نرم و کار اطلاعاتی تمیز یعنی این. اینکه با خلاقیت کاری کنی طرف مقابلت داوطلبانه و رضایتمندانه در زمینت بازی کند و اطلاعاتش را بدهد».

 به هرحال انتظار می‌رود به جای اینکه وزیر ارتباطات تصویر دوران پیری خود را در اینستاگرامش آپلود کند و با کامنت‌گذاران محفل شرح و بررسی چین و چروک صورت و آینده وزیر جوان دولت را برگزار کنند، به همراه مجموعه وزارتخانه و دولت، هرچه سریع‌تر لایحه صیانت از داده‌های شخصی را به سرانجام برسانند؛ چراکه این مساله و مسائلی شبیه به آن فقط یک سرگرمی نیست و مولفه‌های گوناگون اجتماعی و... دارد و نباید نسبت به آن ساده‌انگارانه رفتار کرد.