خراسان رضوی: حقانیت شعر با صفحات اجتماعی خنده‌دار است/ در روزگار رواج بق‌بقو هستیم

به گزارش حلقه وصل، روز اول اردوی جوان شعر انقلاب اسلامی موسوم به آفتابگردان‌ها روز گذشته آغاز شد و در اولین برنامه آموزشی این اردو اسماعیل امینی در نشستی با عنوان «آسیب شناسی شعر جوان امروز» به آفت‌های شعر امروز در شعر جوانان اشاره کرد  گفت: در سرودن شعر باید دقت شود که وزن آن لالایی است یا وزن آن بیداری است، در اینجا بیداری منظور شعر سیاسی نیست بلکه مراد این است که مخاطب هوشمندانه آن را بخواند.

وی افزود: شعری که با یک بار خواندن قرار باشد فهمیده شود شعر خوبی نیست، بلکه شعری خوب است که چند بار خوانده شود. شاعر باید ارتباطی که با مخاطبش دارد سریع و زنده نباشد.

امینی گفت: اینکه شاعر جوان و شاعر پیشکسوت یکجا می‌نشیند و بر سر یک سفره هستند خوب است، ولی بد است که شاعر خود را شاعر تثبیت شده بپندارد، برخی شاعران بعد از چند سال دیگر احساس می‌کنند نیازی به مطالعه و تحقیق ندارند.

شعر تثبیت شده، شعر مرده است

او اضافه کرد: جایی که شعر تثبیت شود، شعر مرده است و شعر جای تثبیت شدن ندارد و شعر فردای شاعر باید با شعر امروزش  تفاوت داشته باشد.

حقانیت شعر با صفحات اجتماعی، خنده‌دار است

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: صفحه‌های اجتماعی معیار حقانیت شعر شده است و خنده‌دار است. در مسائل هنری تعداد بازنشرها اصلا ملاک نیست و این غلط است. این افراد اعتقادی به نقد و اصلاح ندارند و تعداد لایک‌ها را معیار خود می‌دانند.

وی افزود: ماجرای دست زدن و هورا کشیدن و لایک زدن کمکی به شعر نمی‌کند و اگر قافیه شعر من غلط است همه جماعت هم دست بزنند تغییری در شعر من ایجاد نمی‌شود و شعر من هنوز غلط است. قافیه در شعر دارای قواعد است و اگر همه یک امر غلط را تایید کنند ولی یک منتقد بگوید غلط است این امر غلط است حالا همه لایک بزنند.

مخاطب فرضی موجب تاثیر گرفتن شعر می‌شود

امینی در بخش دیگری از این مراسم گفت: اینکه شاعر می‌گوید برای خودم شعر می‌گویم چندان صحیح نیست بلکه او در ذهنش برخی افراد را مجسم می‌کند و برای آنها شعر می‌گوید. به این در اصطلاح می‌گوییم مخاطب فرضی.

او اضافه کرد: مثلا در جلسه‌ای که احمد عزیزی بود، مرحوم اوستا حضور داشت و یا مرحوم قیصر شرکت می‌کرد سعی می‌کردیم شعر سست نگوییم، ولی وقتی در یک جمعی که فاقد آن هوشمندی بود شعر می‌گفتیم ممکن است شعر سست هم بگوییم. این مخاطب فرضی را در نظر داشتن موجب می‌شود شعر ما تاثیر بگیرد و برای آنها شعر بگوییم.

این استاد دانشگاه و منتقد ادبی گفت: این دنیای مجازی موجب می‌شود که پسند شعر ما تغییر کند و شعر ما نازل شود.

مضمون‌بازی در شعر امروز مانند پوشیدن پیراهن مسی است

امینی در ادامه نشست «آسیب شناسی شعر امروز جوان» گفت: بازی با مضامین و مضمون بازی آفت شعر امروز است و برخی فکر می‌کنند که این شعر است در صورتی که این یک ابزار برای شعر است و شعر نیست. مانند بچه هایی که بعد از جام جهانی پیراهن مسی به تن میکنند و فکر می‌کنند فوتبال است.

وی با اشاره به دو آفت شعر امروز گفت: اعراض به معشوق و فحش دادن به او و بازی با اسطوره‌ها در روزگار ما در شعر مد شده است و فکر می‌کنند این شعر است. بازی با مضامین جایگزین اندیشه و تفکر شده و جای کشف و شهود را در شعر گرفته است. این کارها برای طنز خوب است ولی شعر نیست و اگر بخواهیم در مورد این مسله حرف بزنیم برخی شاعران ناراحت خواهند شد.

وی گفت: شعر هیچ اصل کلی جز زیبایی ندارد و شعر یونیفورم پوش شعر نیست و اصلا شعر یونیفورم پوش را نپذیرید.

این شاعر در سخنانش به تکنیک در شعر اشاره کرد و گفت: اگر در شعر به تکنیکی رسیدیم که می‌شد بیست شعر با آن سرود باید بدانید که آن تکنیک شاعرانه نیست و هر تکنیک یک بار باید استفاده شود. با کشف و زندگی باید شعر گفت و با تکنیک تکراری شعر درست نمی شود و این صنعت است. شعر تکراری مانند شعبده بازی است که از کلاه خود همیشه خرگوش بیرون می‌آورد و این بعد از مدتی تکراری می‌شود هر چند شاعر بگوید من برای منتقد شعر نمی‌گویم ولی بعد از مدتی مخاطب متوجه می‌شود.
او گفت: هر شعر یک کشف و زندگی است و افراد باید زندگی کنند تا شعر تازه بگویند.

در روزگار رواج بق‌بقو هستیم

امینی در ادامه سخنانش به صفحه اجتماعی یکی از خوانندگان زیرزمینی اشاره کرد و گفت: ما در روزگار رواج بق بقو هستیم  و شاعر باید مراقب باشد که در این موج های مجازی و فریبنده قرار نگیرد و این موج برخی شاعران معروف را برده است چه رسد به شاعران جوان. مهم ترین معیار شعر این است که تکراری نباشد یعنی شاعر وقتی می‌گوید شعر گفته‌ام یعنی چیز تازه‌ای که قبلا نبوده را سروده‌ام.

پس از پایان سخنان اسماعیل امینی، شرکت کنندگان در اردوی شعر آفتابگردان‌ها سوالات خود پیرامون شعر امروز را از او پرسیدند و پاسخ شنیدند.