
به گزارش حلقه وصل، دولتهای مختلف حاکم بر آمریکا با بهرهگیری از توان سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی خود و سرمایهگذاریهای هنگفت رسانهای، همواره تلاش داشته است تا به هر شکل ممکن، چهرهای غیر واقعی از سپاه به دنیا معرفی کرده و زمینه فعالیت آن در داخل و خارج از ایران را محدود سازد. این بخشی از صحبتهای حسن ملکی دکترای علوم سیاسی دانشگاه تهران، نویسنده و استاد دانشگاه است. در این باره با وی بیشتر به گفتوگو نشستیم.
اقدام دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در گنجاندن نام سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی، تحت چه شرایطی رخ داده و کاخ سفید از طریق آن چه اهدافی را دنبال می کند؟
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ و ناکامی دولت وقت آمریکا در نگه داشتن محمدرضا پهلوی در سلطنت، کاخ سفید در سال های بعد، صرف نظر از اینکه رئیس جمهور از کدام حزب باشد همواره به دنبال دسیسه چینی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است. محاصره اقتصادی و اعمال تحریمهای گسترده، تشویق گروه های قومی و سیاسی به جدایی طلبی از ایران، تلاش برای فتنه انگیزی و اختلاف افکنی قومی و مذهبی، تشویق رژیم بعثی صدام برای حمله به ایران، متهم کردن کشورمان به حمایت از تروریسم و دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه، متهم کردن ایران به نقض حقوق بشر و تلاش برای تولید سلاح هستهای و ده ها نمونه دیگر از این خصومت ورزی ها، مشق هر روزه حاکمان آمریکا در چهار دهه گذشته بوده است. کاخ سفید بر آن بوده است تا از این طریق اگر نتواند حکومت ایران را تغییر دهد، حداقل موجبات تغییر رفتار و یا انزوای کشورمان را فراهم آورده و در نهایت تنها نظام سیاسی دینی جهان را به پای میز مذاکره بکشاند. مذاکره ای که از جمله شروط آن دست برداشتن ایران از ارزش های خود، به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی، انصراف از حقوق مسلم خود به ویژه در زمینه توسعه ظرفیت های انرژی هستهای و عدم پشتیبانی از ملل و جنبش های آزادی خواه نظیر حزب الله لبنان و حماس خواهد بود. در چنین شرایطی توسعه بومیِ توان علمی و دفاعی ایران از سویی و پیروزیهای پی در پی محور مقاومت در مقابله با گروه های تروریستی و جنایات رژیم صهیونیستی از سوی دیگر، وحشت و خشم عمیقی را برای دولت آمریکا به دنبال داشته است. در این میان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران هم به دلیل حمایت اثر بخش از محور مقاومت و هم به واسطه نقشی که در بی اثر شدن تحریم ها از طریق فعالیت های فنی و مهندسی خود به ویژه به کمک قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء داشته، بیش از همه مورد آماج حملات آمریکا قرار گرفته است. آمریکا به این واقعیت رسیده است که سپاه نه تنها بازوی قوی نظام در حفظ امنیت داخلی و پاسداری از ارزش ها و آرمان های اصیل انقلاب اسلامی است بلکه در خط مقدم حمایت از آزادی قدس و سرزمین فلسطین بوده و در این مسیر از ابراز هرگونه تنفر از جنایات رژیم صهیونیستی و پشتیبانی از نهضت های آزادیبخش فلسطینی ابایی ندارد. ترامپ در همین چند سال سکونت خود در کاخ سفید اقدامات مختلفی در حمایت مالی، نظامی و سیاسی از رژیم کودک کش صهیونیستی انجام داده که از جمله آنها انتقال سفارت خود از تل آویو به بیت المقدس و رسمیت بخشیدن بر حاکمیت این رژیم اشغالگر بر اراضی جولان بوده است، از این رو ذکر نام سپاه در فهرست گروههای تروریستی توسط ترامپ نیز در همین چهارچوب ارزیابی می شود. نکته مهم تر اینکه در حالی که آمریکا طی سالهای اخیر مدعی مبارزه با تروریسم بوده ولی سپاه پاسداران ایران با قرار گرفتن در خط مقدم مقابله با تروریسم، ضمن مشارکت در نابودی گروه های تروریستی نظیر القاعده و داعش که دست پرورده خود آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند به نقطه اتکای برخی کشورهای منطقه برای حفظ امنیت خود تبدیل شده است. از این رو بسیاری معتقدند که دولت آمریکا با تروریست نامیدن سپاه به دنبال جلوگیری از گسترش مراودات و همکاریهای نظامی و امنیتی میان این کشورها با ایران و به ویژه سپاه پاسداران است.
این اقدام آمریکا از منظر حقوق بین المللی چگونه تحلیل می شود و واکنش ها نسبت به آن تا کنون چگونه بوده است؟
اصولا اغلب اقدامات دولت ترامپ طی چند سال اخیر بر خلاف موازین حقوق بین المللی بوده و کاخ سفید طی این سال ها به نوعی در مقابل نهادها و توافقنامه های بین المللی موضع منفی گرفته است. اولین نشانه این تباین، توقع آمریکا از سایر کشورها و حتی اجبار آنها به تبعیت از قوانین داخلی آمریکا به ویژه در مورد تحریمها و جلوگیری از مراودات تجاری کشورهای مختلف با کشورهایی است که آمریکا با آنها در ستیز است. از سوی دیگر دولت آمریکا اقدام به اعلام نام یکی از نهادهای رسمی، قانونی و نظامی ایران به عنوان یک گروه تروریستی کرده است، اقدامی که در نظام بین الملل مسبوق به سابقه نیست. به بیان دیگر اعلام یک بخش رسمی از یک کشور مستقل و عضو سازمان ملل متحد به عنوان گروه تروریستی، موجب تضییع حقوق سیاسی و حاکمیتی آن کشور در عرصه بین المللی خواهد شد و امکان شکایت و پیگیری آن در مجامع بین المللی وجود دارد. از همین رو شاهد هستیم که به رغم تهدیدات و جنجال آفرینی های ترامپ، بسیاری از دولت ها، ملت ها و جنبش های سیاسی نسبت به آن موضوع منفی گرفته و تصویب این تصمیم ترامپ در مجلس سنا را شروعی برای مواجه شدن تحولات بین المللی و منطقه ای با بن بست های جدی تر دانستند.
آیا اقدام دولت ترامپ در اعلام نام سپاه در فهرست گروه های تروریستی به صورت دفعی و بر اساس یک تصمیم ناگهانی بوده یا در چارچوب راهبردها و رویکردهای از پیش طراحی شده آمریکا قابل ارزیابی است؟
قطعاً این اقدام، یک تصمیم ناگهانی نیست. دولت آمریکا از همان روزهای آغازین پایه گذاری سپاه پاسداران و نقش آن در حراست و صیانت از امنیت کشور و آرمان های انقلاب، دسیسه چینی های متعددی را برای تضعیف این نهاد مردمی آغاز کرد، به ویژه که سپاه پاسداران توانست در هشت سال جنگ تحمیلی با رشادت و برنامه ریزی منسجم، زمینه شکست رژیم بعث عراق را فراهم آورد و پس از جنگ به عنوان یک نهاد نظامی مجهز به ظرفیت های عظیم در حوزه های دفاعی، سایبری، عمرانی و.... شناخته شد. از این رو دولت های مختلف حاکم بر آمریکا با بهرهگیری از توان سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی خود و سرمایه گذاریهای هنگفت رسانهای، همواره تلاش داشته است تا به هر شکل ممکن، چهرهای غیر واقعی از سپاه به دنیا معرفی کرده و زمینه فعالیت آن در داخل و خارج از ایران را محدود سازد.
به اقدامات گسترده آمریکا در سال های گذشته به منظور بازنمایی چهرهای منفی از سپاه توسط رسانهها اشاره کردید. آیا این اقدامات با هدف فضاسازی و بسترآفرینی به منظور تروریستی معرفی کردن سپاه نبوده است؟
دقیقاً همین طور است. اصولاً آمریکا برای بسیاری از اقدامات خود در عرصه بین المللی ابتدا جنگ روانی و رسانه ای گسترده ای را ترتیب می دهد تا افکار عمومی آمریکا و جهان با آن سیاست ها همراهی کنند. در مورد سپاه پاسداران هم همین گونه بوده است. در یکی دو دهه اخیر میتوان فیلمها، سریالها، مستند ها، انیمیشن ها و بازیهای رایانهای متعددی را مثال زد که از سوی شرکتهای فیلمسازی ایالات متحده و با حمایت مالی سیا و پنتاگون با محتوای سپاه هراسی تولید و در تیراژ بالا در دنیا توزیع شده اند. سریال هوملند یا میهن که از سال ۲۰۱۱ تاکنون در هشت فصل تولید و تا کنون پخش شده، مملو از دروغ پردازی در مورد سپاه پاسداران است. در این سریال با معرفی فردی به نام مجید جوادی به عنوان معاون سپاه، ایران و سپاه پاسداران محور و حامی بسیاری از فعالیتهای تروریستی به ویژه توسط القاعده و داعش معرفی می شوند و اینگونه القاء می شود که سپاه عامل حوادثی چون بمب گذاری در مرکز یهودیان بوینس آیرس، حادثه رستوران میکونوس و بمبگذاری برجهای الخُبر بوده است. در سریال هوملند سپاه پاسداران به ارسال وجوه برای تروریست ها و نیز انجام عملیات پولشویی به ویژه در همکاری با بانک های ونزوئلایی متهم میشود. در این سریال تلاش زیادی شده است تا چهره ای خطرناک و دورو از فرماندهان سپاه نیز به تصویر کشیده شود به طوری که مجید جوادی که نقش معاون سپاه را بازی می کند، در سفری به آمریکا ، به شکلی وحشیانه و انتقام جویانه، همسر سابق و دخترخوانده اش را به قبل می رساند. همین رویکرد سپاه هراسی در فیلم سپتامبرهای شیراز تولید سال ۲۰۱۴ آمریکا نیز قابل مشاهده است. وین بلر کارگردان این فیلم در روایت سالهای ابتدایی انقلاب کوشیده است تا چنین القا کند که در ابتدای انقلاب اسلامی، یهودیان به شدت تحت فشار، بازداشت و شکنجه به ویژه از سوی گروههای شبه نظامی که شبیه نیروهای سپاه هستند بوده اند. شرکت های آمریکایی در تولید بازی های رایانه ای که سپاه هراسی را به کاربران که عمدتا کودکان و نوجوانان هستند القا میکند نیز کم نگذاشته اند. نمونه این بازی ها، بازی پرواز عقاب است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد و در آن ایران و سپاه پاسداران به دخالت در فلسطین و لبنان متهم شده و کاربر ناچار است به مسلمانان و نیروهای سپاه در فلسطین و لبنان حمله کرده و به تخریب مساجد و پاره کردن قرآن مبادرت ورزد. در بازی رایانه ای رقابت سوارکاران که سال 2010 توسط شرکت آمریکایی کوما و تحت نظر سازمان سیا عرضه شد، جمهوری اسلامی و سپاه به عنوان نیروی شیطانی، حامی خلیفه دروغین که شخصی پست، کثیف و دلال اسلحله است نشان داده می شوند و کاربر در این بازی وظیفه دارد با نیروهای سپاه بجنگد. در بازی فهرست سیاه تولید سال 2013 هم سپاه پاسداران و سپاه قدس به عنوان تروریست معرفی شده اند. اینکه سپاه قدس در چند سال اخیر آماج حملات فیلم ها و سریال های آمریکایی قرار گرفته به دلیل نقش برجسته ای است که سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در پشتیبانی مستشاری از جبهه مقاومت برای مقابله با گروه های تروریستی القاعده و داعش در عراق و سوریه داشته است. به همین جهت شاهد هستیم که مثلا اخیرا مستندی سراسر دروغ تحت عنوان فرمانده سایه در شبکه تلویزیونی بی بی سی تولید شده که اگرچه ناچار شده اند به نقش سپاه قدس و شخص سردار سلیمانی در مقابله با داعش تاکید کنند، اما همچنان در سرتاسر این مستند یک ساعته تلاش کرده اند تا سپاه قدس را یک نیروی تروریستی و حاج قاسم سلیمانی را چهره ای خطرناک برای امنیت منطقه و جهان به نمایش گذارند، به طوری که هم مقامات اسرائیلی مصاحبه کننده در این مستند و هم دیوید پرپترائوس فرمانده سابق نیروهای آمریکا در غرب آسیا و عراق ترور و نابودی سردار قاسم سلیمانی را یک هدف و آرزوی قلبی خود عنوان می کنند.
دولت آمریکا علاوه بر جنگ رسانه ای، در عرصه سیاسی هم همواره کوشیده است تا اتهامات واهی خود در مورد سپاه پاسداران را تکرار کنند. در این باره توضیحاتی ارائه می کنید؟
کنگره آمریکا حدود یک دهه قبل طی گزارشی ارتباط احتمالی سپاه با القاعده را اعلام کرد و در سال 2011 نیز آمریکا به شکل مضحک ایران را متهم کرد که از طریق نیروی قدس در پی ترور عادل الجبیر سفیر سابق عربستان در آمریکا بوده است. دولت آمریکا از سالها قبل همه این دسیسه چینی ها و جنگ رسانه ای را علیه سپاه پاسداران داشته تا بتواند در شرایط کنونی، هدف اصلی خود یعنی معرفی این نیرویِ نظامیِ مردمی به عنوان یک گروه تروریستی را به شکل باورپذیرتری اعلام کند. اما با نگاهی به واکنش های داخلی و بین المللی می توان گفت این اقدام دولت ترامپ نه تنها نتیجه ای در پی نخواهد داشت بلکه زمینه محبوبیت بیشتر سپاه پاسداران و سردار قاسم سلیمانی را فراهم خواهد آورد.
منبع: فارس