تهران‌زدگی و مركزمحوری از معضلات جدی مدیریت فرهنگی است

به گزارش حلقه وصل: پدرام پاک‌آیین، نایب رئیس سابق انجمن قلم ایران گفت: نخستین و مهم‌ترین اقدام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی باید این باشد که بین نخبگان فرهنگی و توده‌های مردم به وفاقی منطقی و قابل قبول دست پیدا کند و با مجموعه‌های حاکمیتی بیرون از دولت به جمع‌بندی برسد.

مدیرکل پیشین ارتباطات و اطلاع‌رسانی مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: بدون شک همه دولت‌های پس از انقلاب اسلامی با «چالش فرهنگی» روبه‌رو بوده‌اند. تا زمانی که نگرش کلان اجتماعی به مقوله «فرهنگ» اصلاح و جایگاه «فرهنگ» به شیوه صحیح تببین و طراحی نشود، مجموعه انتظارات از مقوله «فرهنگ» به صورت صحیح «مهندسی» نمی‌شود.

وی اضافه کرد: پایه سیاستگذاری موفق در حوزه فرهنگ، ایجاد حداکثر توافق هم در سطح سیاستگذاران، هم میان دستگاه‌های حاکمیتی و هم بین حاکمیت، بخش خصوصی، نهادهای مدنی و مردم است. تحقق این هدف، نیازمند فرایندی مشارکتی است که همه ذینفعان بتوانند در آن فعالیت کنند. تازمانی که درک مشترکی از مشکلات و توافق نسبی در خصوص راه‌حل‌های ممکن به دست نیاید، نمی‌توان انتظار سیاستگذاری موفق داشت.

سخنگوی وزارت بهداشت دولت سیزدهم همچنین گفت: از دولت انتظار می‌رود به فرهنگ، نگاهی حداکثری داشته باشد. این نگاه، فرهنگ را از «در سطح اقتصاد و یا سیاست بودن» خارج و به یک نظام فکری غالب در همه حوزه‌های تصمیم‌گیری تبدیل می‌کند. به نظر می‌رسد که اجرای نقشه مهندسی فرهنگی، گامی بلند در حل مسائل فرهنگی باشد؛ با این حال هنوز عده‌ای از فعالان فرهنگی بر این گمانند که دولت‌ها نباید در فرهنگ دخالت کنند و هنوز این شناخت در بین شماری وجود ندارد که دولت‌ها در همه کشورهای جهان عملاً در فرهنگ مداخله می‌کنند.

پاک‌آیین با بیان این‌که اولویت بعدی، نهادینه‌سازی مدیریت تعاملی در حوزه فرهنگ است، ادامه داد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید بتواند، ارتباط نظام‌مندی میان نخبگان فرهنگی به وجود آورد. این وزارتخانه اگر بخواهد در سیاست‌گذاری موفق باشد باید میان خود و جامعه هدف، ارتباط معناداری پیدا کند که دستیابی به آن نیازمند مدیریت تعاملی و سیاست‌گذاری «از پایین به بالا» است. برای تحقق این امر مهم ناگزیر باید نوعی اجماع در مدیران، سیاست‌گذاران و نخبگان ایجاد شود و شکاف میان مجری، سیاست‌گذار و مخاطب بیش از پیش کاهش یابد. امید داریم سیاست‌های فرهنگی دولت چهاردهم شتاب گیرد. شرط این شتاب شاید این باشد که هنرمندان و فعالان فرهنگی کشور حضوری فعال‌تر از همیشه در اتاق‌های فکر و تصمیمگیری وزارتخانه داشته باشند.

این شاعر با تأکید بر مقابله با ویژه‌خواری فرهنگی، به عنوان اولویت اصلی وزارت ارشاد اظهار داشت: یکی از آسیب‌های فرهنگی، نوعی از هنرمندان و نویسندگان در جامعه ما هستند که به هیچ وجه از جانب جامعه فرهنگی و دانشگاهی مشروعیت و مقبولیت ندارند، بلکه صرفاً در نهادهای وابسته به قدرت سیاسی و به کمک اقتدار نهادهای بوروکراتیک، خود را به جامعه فرهنگی و هنری تحمیل کرده‌اند و با بازتولید منویات قدرت سیاسی به حیات خود ادامه می‌دهند. این گروه اندک تنها بر سر سفره رانت‌ها حاضرند، بی‌آن که مسئولیتی در قبال بینش‌های نادرستی که به مصائب و بحران‌های این جامعه انجامیده است یا لااقل به نقد و خودانتقادی از این بینش‌ها بپردازند.

وی همچنین توجه به آمایش سرزمینی را موضوع دیگری دانست که باید مورد توجه مدیران فرهنگی دولت قرار گیرد و افزود: تهران‌زدگی و مركزمحوری از معضلات جدی مدیریت فرهنگی است؛ چرا كه این عامل منجر به تولید آثار فرهنگی و هنری با حداقل كیفیت شده است. متأسفانه تمركز بخش عمده منابع و امكانات فرهنگی در تهران و محدودیت‌های اعمال شده در شهرستان‌ها، زمینه هدررفت استعدادها در مناطق مختلف کشور را فراهم كرده است. رقابت‌های پنهان در تهران برای تصاحب منابع و امكانات و فقدان این موارد در شهرستان‌ها چهره زشتی از توسعه فرهنگی رادر كشور به نمایش گذاشته است.

نماینده مدیران مسئول رسانه‌ها، یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها را حمایت از رسانه‌های بخش خصوصی در چهارچوب مبانی نظری آزادی و استقلال مطبوعات دانست که با قانون اساسی، قانون مطبوعات و سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی در حوزه مطبوعات (مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی) همسو و منطبق باشد.

نایب رئیس پیشین انجمن قلم اظهار داشت: سیاستگذاری حمایت از مطبوعات در عین حال نیازمند تحلیل محیط رسانه و توجه به کار ویژه‌های آن است تا ‌بر تعامل مطبوعات با مخاطبانشان بیفزاید و نه آن‌که بین آنها تقابل ایجاد کند. همچنین اعتماد نهادی را افزایش دهد و امنیت حرفه‌ای روزنامه‌نگاران را تقویت کند.

پاک‌آیین در پایان گفت: در صورت سیاستگذاری حمایتی جامع و همه‌سونگر و اقداماتی از قبیل شفاف‌سازی ضوابط اعطای حمایت‌ها و بکارگیری شیوه‌های روشمند و عادلانه در توزیع یارانه‌ها می‌توان امید داشت که بسیاری از عدم تعادل‌های ساختاری در نظام مطبوعات ایران از قبیل «عدم تعادل مرکز ـ پیرامون»، «عدم تعادل عناوین ـ شمارگان» و «عدم تعادل موضوع ـ مخاطب»رفع و اصلاح شود.