سفر روحانی و فشار آمریکا بر بغداد

به گزارش حلقه وصل، حتماً یکی از مهمترین شاخصه های اندازه گیری سطح روابط کشورها در عرصه بین الملل تعدد و کیفیت رفت و آمد مقامات عالی رتبه دو کشورهست.

ما در حالی واپسین روزهای سال جاری را طی می کنیم که قرار از اتفاقی مهم در حوزه سیاست خارجی کشور صورت بگیرد و آن سفر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان به همسایه غربی یعنی عراق است. بر اساس آنچه اعلام شده، این سفر قرار است ۲۰ اسفند صورت گیرد.

ایران و عراق به عنوان دو کشور همسایه که از اشتراکات تاریخی، فرهنگی و دینی با یکدیگر برخوردار هستند با توجه به نزدیکی میان ملت ها و مقامات عالی رتبه دو کشور، در سال های اخیر روند افزایش همکاری های فی مابین را در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی، امنیتی و فرهنگی را در حال تجربه هستند.

سالانه رفت و آمدهای بسیاری میان ملت های دو طرف در قالب توریسم مذهبی صورت می‌گیرد که مصداق بارز آن را در ایام اربعین شاهد هستیم. میزبانی و مهمان نوازی برادرانه و صمیمانه مردم عراق از خیل عظیم زوار ایرانی، بازتاب وسیعی را هم در رسانه های جهانی در پی داشته است.

یکی از مظاهر بارز همکاری دو کشور در سال های اخیر که منجر به تقویت هر چه بیشتر روابط فی مابین شد، حضور مسشتاری برخی از نظامیان ایران در عراق برای کمک به ارتش و نیروهای مردمی در مبارزه با تروریست ها بود. با حضور نیروهای افراط گرای داعش در عراق که منجر به اشغال مناطق وسیعی از خاک آن کشور، کشتار و ویرانی های بسیاری هم شد، ایران به خواست رسمی دولت عراق، با آنها نهایت همکاری را داشت تا بتوانند از استقلال و حق حاکمیت خود دفاع کنند و در نهایت هم این تلاش ها به بیرون راندن تروریستها از خاک عراق منتج شد.

این گفتار می‌خواهد برخی از محورهای مهم در سفر رئیس جمهور به کشور عراق را به صورتی موجز مورد بررسی قرار دهد:

سفر روحانی به عراق در دیدار یک ماه پیش ظریف به آن کشور به طور رسمی مطرح شد و این در حالی است که سفر شبانه و غیرمنتظره ترامپ به عراق بسیار حاشیه ساز شد و محافل مختلف رسانه ای و تحلیلی آن را اط طرفی نشان از تزلزل پایگاه آمریکا در عراق و از طرف دیگر بی احترامی و خدشه دار کردن حق حاکمیت ملی عراق قلمداد کردند.

بر اساس آداب و روسم دیپلماتیک، مقدمات سفر رئیس جمهور به عراق از زمان سفر ظریف به آن کشور و پس از آن، سفر  عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه که به منظور برگزاری دور سوم گفتگوهای سیاسی با عراق عازم آن کشور شده بود ترتیب داده شد و همانطور که گفته شد تفاوت زیادی میان سفر غیرمنتظره و شبانه ترامپ با سفر پیش روی روحانی در این موضوع وجود دارد. 

سفر روحانی و فشار آمریکا بر بغداد:

دولت ترامپ با همه توان خود پس از خروج غیرقانونی از برجامی که پشتوانه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را به همراه داشت، به کشورهای مختلف از جمله عراق فشار زیادی تحمیل کرده تا از سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران حمایت و ارتباط و همکاری خود را با ایران کاهش و یا کاملا متوقف کنند. 

 مقامات بغداد بارها نسبت به این مسئله که خواهان افزایش ارتباط و همکاری با ایران به عنوان شریک و همسایه مورد اعتماد خود هستند تاکید کرده و از طرفی ارتباط با ایالات متحده را هم در تضاد با ارتباط با تهران قلمداد نمی کنند. بنابراین، به نظر می آید بغداد سیاست معقولانه ای را نسبت به تأمین حداکثر منافع ملی خود از قبل همکاری و ارتباط با دو بازیگر موثر در صحنه عراق، یعنی ایران و آمریکا اتخاذ کرده است.

به نظر می آید با انجام این سفر، ایران و عراق بر مقاومت بیشتر در برابر خواسته ها و مطالبات آمریکا به عنوان دشمن مشترک با یکدیگر به توافقاتی دست یابند و از این منظر، سفر روحانی می تواند برای آمریکا و متحدان منطقه ای آن جای نگرانی داشته باشد.

اهمیت سفر روحانی برای عراق:

برآوردهای اولیه صورت گرفته برای بازسازی ویرانی های به جا مانده از حضور تروریست ها در خاک عراق ۱۰۰ میلیارد دلار است، بنابرین سفر روحانی برای طرف عراقی می تواند به منزله فرصتی جهت جذب سرمایه گذاری های لازم از سوی ایران به منظور بازسازی آن کشور در دوران پساداعش به حساب آید.

در خصوص مشارکت ایران در بازسازی عراق هم باید این نکته را یادآور شد که این موضوع تمایل دو طرف است و بارها مقامات تهران و بغداد بر لزوم و اهمیت همکاری دو طرف در این دوره تاکید کردند. ایران تمایل دارد همانگونه که در دوران مبارزه با تروریست ها به کمک مردم و دولت عراق شتافت، در دوران بازسازی آن کشور هم به یاری متحد خود برود.

ایران برای عراق در مقابل آمریکا به عنوان یک اهرم فشار یا برگ برنده می تواند تلقی شود. بغداد می تواند با سفر روحانی به آن کشور هزینه پذیرش برخی مطالبات از سوی واشنگتن را افزایش دهد. این واقعیت در قبال رفتار عراق با امارات، سعودی و حتی ترکیه هم قابل تصور است.

متاسفانه این یک حقیقت است که هنوز تهدید تروریسم، منطقه و به طور خاص سوریه و عراق را کاملا رها نکرده است. از این روی و با توجه به سابقه و عملکرد ایران در مبارزه با تروریسم، پیش بینی می شود با انجام این سفر، افزایش همکاری های امنیتی اطلاعاتی میان دو کشور را شاهد باشیم.

اهمیت سفر روحانی برای ایران:

عراق در سیاست خارجی ایران جایگاه بالایی دارد، روابط دیرینه مقامات دو کشور و مشترکات زیادی که میان ملت های ایران و عراق وجود دارد و دیدگاه های بسیار نزدیک بهم این دو کشور در مسائل مهم منطقه ای از جمله سوریه، یمن و فلسطین نشان دهنده این است که سفر روحانی به عراق برای ایران در راستای افزایش همکاری ها در حوزه های مختلف با کشور همسایه خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 با لحاظ کردن شرایط تحریمی از سوی آمریکا، اهمیت افزایش ارتباطات تجاری با کشورهای همسایه برای ایران مضاعف شده است، بنابراین این سفر از دیدگاه ایران می تواند فرصت بسیار مناسبی جهت افزایش همکاری های تجاری با عراق به حساب آید، به خصوص که آمریکا فشار زیادی را جهت عدم خرید برق و گاز از ایران به مقامات بغداد وارد کرده است.

پیام های این سفر:

سفر روحانی به عراق می تواند این پیام را برای کشورهای بدخواه منطقه و فرامنطقه داشته باشد که علی رغم همه فشارهای تبلیغاتی در جهت تخریب روابط حسنه میان دو کشور، این روابط نه تنها کماکان ادامه دارد بلکه رو به افزایش هم هست و در عالی ترین سطوح ارتبطات تنگاتنگی میان ایران و عراق برقرار است.

پیام دیگر این سفر می تواند این باشد که افزایش روابط ایران و عراق به عنوان دو کشور تاثیرگذار در منطقه برای افزایش ثبات، امنیت و صلح پایدار در کشورهای منطقه مفید خواهد بود. 

منبع: فارس