علوم انسانی در دانشگاه‌ها با برگزاری همایش متحول نمی‌شود

به گزارش حلقه وصل: محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در همایش افتتاحیه هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی، اسلامی و ششمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که در فرهنگستان علوم برگزار شد، طی سخنانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدا، گفت: دو نعمت امنیت و سلامت که اسلام ویژه به آن پرداخته باید مورد توجه مردم و مسئولان باشد.

وی افزود: امروز مدعیان حقوق بشر، کسانی که ادعای آزادی دارند و از بشریت و اخلاق صحبت می‌کنند به سادگی جنایات رخ داده در غزه را نادیده می‌گیرند، ما باید قدردارن کسانی باشیم که امنیت و سلامت را برای ما فراهم می‌کنند.

زلفی گل با بیان اینکه هدف از دانش و دینداری آسایش، آرامش و ارتقاء روح و روان انسان است، عنوان کرد: رشته‌های علوم طبیعی همه تلاش خود را دارند که زمینه آسایش جسمی را برای انسان تأمین کنند؛ اما رشته علوم انسانی، اسلامی در تلاش است که بشریت از نوآوری و تکنولوژی برای رسیدن به آسایش و آرامش روحی و روانی استفاده کند. بسیاری امکانات دارند اما آسایش و آرامش ندارند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه سلامت انواع مختلفی دارد، اظهار کرد: برای تأمین سلامت جامعه توجه صرف به سلامت جسمی کافی نیست بلکه باید به سلامت روحی و روانی هم توجه کرد. سلامت روحی و روانی را رشته‌های علوم انسانی اسلامی محقق می‌کنند.

وی با بیان اینکه در کشور ما شرایطی ایجاد شده که بخش قابل توجهی از نخبگان تنها برخی رشته‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد، ادامه داد: مدیران اجرایی علوم انسانی باید راهکار توزیع متوازن استعداد‌ها را در رشته‌های مختلف فراهم کنند. در کشور‌های پیشرفته سعی می‌کنند نخبگان خود را به سوی رشته علوم انسانی هدایت کنند. باید بررسی کنیم که چرا در کشور ما دانشجویان به سمت و سوی رشته‌های علوم انسانی سوق پیدا نمی‌کنند، این مسأله مسئولیت ما را سنگین می‌کند. ما به دانشمندان علوم انسانی نیاز داریم که به توزیع متوازن علوم در کشور بپردازند.

زلفی‌گل با بیان اینکه در نگاه کلان رشته‌های علوم انسانی پویش، پیرایش و پالایش فرهنگی جامعه را رقم می‌زنند، ابراز کرد: بزرگترین سرمایه هر کشوری فرهنگ و آرمان‌های آن کشور است، رشته‌های علوم انسانی فرهنگ یک جامعه را شکل می‌دهند. فرهنگ با نوع تفکر، اعمال و رفتار یک جامعه مرتبط است. فرهنگ جامعه فکر، احساس و عمل افراد را شکل می‌دهد. جامعه الهی با کنترل‌های بیرونی و درونی انسان را پرواز می‌دهند. کنترل‌های دورنی شامل اعتقاد به حلال و حرام است. در کشور‌هایی که قوانین آن بر اساس شرع الهی است کنترل درونی و اخلاق فرد با توجه به معاد سبب می‌شود، در این جوامع هرجا کنترل‌های بیرونی وجود ندارند شخص با کنترل‌های درونی مسیر خود را درست طی کند.

در ادامه غلامعلی حداد عادل با اشاره به سابقه ۱۴ سال حضور در شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی گفت: با برگزاری «همایش»، وضعیت علوم انسانی در دانشگاه‌ها متحول نخواهد شد، اگر این طور فکر کنید، به اشتباه می‌افتید. زیرا دانشگاه‌ها شکلی به خود گرفته‌اند که با برگزاری همایش این تحول شکل نمی‌گیرد.

وی افزود: اگر بخواهیم که دین اسلام در زندگی مردم به عنوان یک نیروی تأثیرگذار حضور داشته باشد باید تمدن اسلامی شکل بگیرد. اگر تمدن اسلامی شکل گرفته بود وضعیت در غزه این‌طور نبود که همه سران کشورهای اسلامی در کاخ مجلل حضور داشته باشند اما در قبال رنج مردم غزه جز سخن اقدام دیگری صورت ندهند. با الفاظ و عبارت نمی‌توان تحول ایجاد کرد و واقعیت این است که تمدن اسلامی در جهان فعال نیست در حالی که مردم غزه کمک می‌خواهند یک کشور نیست که به آنها کمک کند هر چند سوریه و ایران کمک می‌کنند، اما همه تهدیدها هم متوجه این کشورها است.

رئیس شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری برای اینکه ما باید به تمدن اسلامی دست پیدا کنیم و در جهان اسلام تاثیرگذار باشیم، گفت: تمدن غربی در جهان همه تمدن‌ها را تحت تسلط خود درآورده است و تا رسیدن  به تمدن نوین اسلامی، خروج از این وضعیت با علوم انسانی غربی میسر نیست و به تمدن نوین اسلامی به این شکل نخواهیم رسید زیرا در تمدن غربی انسان محوری و اومانیست حاکم است و یک دوگانگی در تمدن غربی شکل گرفته است و تصور این است انسان برای اینکه برای خودش باشد و روی پای خودش قرار گیرد باید مقابل خدا بایستد.

حجت‌الاسلام رضا غلامی رئیس مجمع عالی علوم انسانی اسلامی گفت: درباره نسبت و مناسبات دین و جامعه سخن فراوان است. دین به مثابه یک امر جهان شمول، در همه گروه‌های اجتماعی یافت می‌شود. دین، نیروی قدرتمندی است که باورها، آیین‌ها و ارزش‌ها را در بر می‌گیرد و اغلب بر جوامعی که در آن ریشه می‌گیرد، هم تأثیر می‌گذارد و هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: دین و جامعه، دارای یک تعامل و هم‌افزایی پویا هستند که فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و قواعد زندگی فردی و مدنی را شکل می‌دهد. همانطور که اشاره شد، ادیان نظام‌های اعتقادی هستند که انسان و جامعه را به جهان معنویت مرتبط می‌کنند. به عنوان ساختارهای توامان ذهنی و عینی، آنها بر نحوه درک و مواجهه ما از دنیای اطراف و ارزش‌هایی که می‌پذیریم یا رد می‌کنیم تأثیر می‌گذارند. با این اوصاف، دین با ارائه چارچوب‌های اخلاقی، شکل دادن به هویت‌ها و تقویت هنجارهای اجتماعی بر جامعه تأثیر می‌گذارد.

رئیس مجمع عالی علوم انسانی اسلامی درباره مزایای دین گفت: دین از معنا بخشیدن به زندگی و ساماندهی به نظام اعتقادی تا تقویت وحدت و ثبات اجتماعی و نقش آفرینی به عنوان عامل مدیریت اجتماعی و قرار دادن انسان در مسیر سعادت و خوشبختی در جوامع انسانی حضور پررنگی دارد. امروز نقش حیاتی دین در سازماندهی جوامع کمتر محل شک و تردید قرار داد. تقریبا روشن است که دین چارچوبی برای تعامل و انسجام اجتماعی فراهم می کند، حتی اغلب بر ساختار خانواده‌ها، جوامع و حتی کل تمدن‌ها تأثیر می‌گذارد.