برنامه‌سازی مذهبی فقط «گفتگو» نیست!/ برای «شیوه»ها انرژی بگذاریم

حلقه وصل: حجت الاسلام محمد عبدالله‌زاده کارشناس مذهبی در آسیب‌شناسی برنامه‌های تلویزیون در مناسبت‌های مذهبی بیان کرد: تلویزیون و رسانه ملی در سیاست گذاری و تعیین خط مشی برای مدیریت فرهنگ جامعه که ذیل آن هم مناسبت‌های مذهبی، ملی و آیینی است حتماً می‌توانست بهتر عمل کند.

وی اضافه کرد: البته این ضعف صرفاً ناشی از تلویزیون یا رادیو نیست و ما شاید در دیگر ابعاد استراتژی فرهنگی نیز عملکرد خوبی نداشته‌ایم. در تلویزیون هم این استراتژی در حوزه ساخت برنامه‌های مذهبی به طریق دیگری نبوده است و اوج کار مذهبی- ملی یا فراملی در تلویزیون نیز نباید برنامه‌های گفتگومحور با حضور عالمان دینی باشد. در تلویزیون ظرفیت و توانایی و مهارت ساخت برنامه‌هایی با قالب‌های متفاوت و جذاب نیز وجود دارد.

جشن‌های مذهبی متوقف به حضور سلبریتی‌ها

این کارشناس حوزه فرهنگ با اشاره به برنامه‌های تولید شده در اعیاد و جشن‌های مذهبی نیز عنوان کرد: در جشن‌های مذهبی هم چندان فراتر نرفته‌ایم و حتی اینجا هم با یک آسیب دیگر رو به رو هستیم به گونه‌ای که ایام جشن و سرور نیز به تولید برنامه‌هایی با حضور سلبریتی ها متوقف شده، چهره‌هایی که حضور بیشتری در رسانه ملی پیدا کردند و این امر باعث رشد بیشتر آنان شد و در شرایط متفاوت با مسائل و آسیب‌هایی نیز روبرو شدیم.

وی در پاسخ به اینکه چرا کمتر می‌توان در برنامه‌های مذهبی کارهای خلاقه انجام داد گفت: می‌توان کارهای مختلف انجام داد اما یک باره نمی‌توان به ایده‌های متفاوت رسید. به طور مثال در ۲ یا ۳ دهه پیش در حوزه احکام شرعی آقای فلاح‌زاده آموزش می‌داد و امکان و یا نیاز به کار بیشتری نبود اما در این سال‌ها کارهای مختلفی در حوزه آموزش احکام صورت گرفته است و نمونه اخیرش، موشن گرافی‌هایی بوده که از شبکه سه سیما پخش شد که اتفاق خلاقانه‌ای در حوزه آموزش احکام بود همچنین مسابقه «مهیا» هم که با اجرای سهیل اسعد پخش شد از همین نمونه است که با قالب متفاوتی سراغ مسائل دینی و اسلامی رفت و بسیار موفق عمل کرد.

ای کاش برای برنامه‌هایی مانند «شیوه» زمان و انرژی بیشتری می‌گذاشتیم

عبدالله‌زاده اضافه کرد: حتماً درباره چنین موضوعات مهمی می‌توان به قالب‌های متفاوت‌تری از یک گفتگو و میزگرد ساده رسید که مستلزم حضور کارشناسان اساتید در اتاق فکر و خلق ایده‌های جدید و تاثیرگذار است طبیعتاً به لحاظ مالی و اقتضائات زمانی محدودیت هم وجود دارد و اتفاقاً به همین دلیل است که باید با برنامه‌ریزی دقیق، کاربردی و مناسب به استراتژی‌های درستی در حوزه مدیریت فرهنگی رسید. مگر بدون طرح نظر و اندیشه گوناگون امکان مقایسه، تفکر و انتخاب بهترین فراهم می‌شود؟ دعوت به گفتگو در قالب‌های مختلف در تاریخ و سیره معصومین (ع) نیز به صراحت مشهود است که هر کدام از ائمه (ع) به تناسب فضای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و زمان خود اقدام به تشکیل جلسات گفتگو و مناظره می‌کردند. ای کاش برای برنامه‌هایی مانند «شیوه» زمان و انرژی بیشتری اختصاص پیدا می‌کرد.

وی همچنین با اشاره به برخی سریال‌هایی که در فضای مذهبی تلویزیون ساخته می‌شود تاکید کرد: اگر استراتژی فرهنگی باشد ساخت سریال و برنامه‌ها هم ذیل آن در نظر گرفته می‌شود تا اگر مخالف با این سیاست‌ها بود ساخته نمی‌شد. برخی از سریال‌های مذهبی که تلویزیون می‌سازد فضا و محیط مناسبی را ارائه نمی‌دهند، ما باید به سریالی نمره بدهیم که از آن‌ها شهید حججی و حاج قاسم دربیاید ولی متاسفانه برخی از این سریال‌ها معرف اسلام واقعی نیستند و تاثیرگذاری عکس دارند. باید در سریال مذهبی عدالت و حمایت از محرومان جزء ارزش‌ها باشد درحالیکه تعدادی از سریال‌ها فقط به ظاهر مذهبی هستند. و شاید به پیام‌های پنهان آثار توجه زیادی نمی‌شود.

عبدالله زاده در پایان بیان کرد: امید داریم که با تفکر بیشتر و استراتژِی بهتری حرکت کنیم و از فضای برنامه‌های گفتگومحور و میزگردها که لازم است ولی کافی نیست، به قالب‌های متنوع برسیم و بهره برداری کنیم که غیر از دعوت از عالم دینی، انواع، مدل و قالب‌های دیگری از گفتگو و ارائه بحث و مجادله و فرصت بیان اندیشه‌های مختلف هم به تناسب فضای فرهنگی جامعه و در ارتباط با موضوعات مهم روز داشته باشیم که در شأن بیننده و رسانه باشد و به نوعی تقویت روحیه پرسشگری و در راستای تحقق اهداف والاتر باشد. در جامعه پویا ظرفیت گفتگو و شنیدن سخن برای همه افراد باید فراهم باشد./ مهر