اهداف سومین سفر امیرعبداللهیان به مسکو

به گزارش حلقه وصل، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه شب هشتم شهریور ماه و در سومین سفرش به فدراسیون روسیه راهی مسکو شد.

یک هفته قبل سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه از ملاقات با همتای ایرانی خبر داده و گفته بود در آینده نزدیک با حسین امیرعبداللهیان دیدار می‌کند. لذا روز دوشنبه وزارت خارجه روسیه از دیدار وزرای خارجه دو کشور در روز چهارشنبه نهم شهریور ماه در مسکو خبر داد.

در همین راستا حسین امیرعبداللهیان سه‌شنبه شب در رأس هیأتی برای سومین بار پس از تصدی وزارت امور خارجه راهی پایتخت فدراسیون روسیه شد. حسن کاظمی قمی نماینده ویژه ایران در امور افغانستان، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه و علی اصغر خاجی مشاور ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی نیز امیرعبداللهیان را در این سفر همراهی می‌کنند.

وزیر امور خارجه مهرماه و اسفند سال گذشته نیز به مسکو سفر کرده بود. وی در نخستین سفر بعد از تصدی این سمت ۱۳ مهر ماه ۱۴۰۰ وارد مسکو شد و ۱۴ مهر ماه با همتای روس خود دیدار و گفت‌وگو کرد. آخرین سفر نیز در ۲۴ اسفند ماه همان سال انجام شد و امیرعبداللهیان سفری چند ساعته به فدراسیون روسیه داشت و با لاوروف دیدار کرد و به رایزنی درباره مسائل دوجانبه، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و مذاکرات وین پرداخت. رئیس دستگاه دیپلماسی در سفر سال گذشته آیت‌الله رئیسی به مسکو نیز وی را همراهی کرد.

* درخواستی که برخی طرف‌های اروپایی از ایران داشتند

رئیس دستگاه دیپلماسی سه‌شنبه شب و قبل از عزیمت به مسکو در جمع خبرنگاران هدف اصلی از این سفر را تلاش برای حل بحران اوکراین بر اساس درخواست به عمل آمده از جمهوری اسلامی ایران خواند و توضیح داد: برخی از طرف‌های اروپایی از جمهوری اسلامی ایران درخواست دارند که در بحران اوکراین وارد شود و به کاهش درگیری‌ها، بازگشت شرایط در میز مذاکره و توقف جنگ کمک کند. لذا یکی از اهداف اصلی سفر تلاش جمهوری اسلامی ایران برای کمک به پایان این وضعیت در اوکراین است.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود: همچنین در خصوص تحولات افغانستان نیز با آقای لاوروف رایزنی خواهیم داشت. در خصوص برخی از موضوعات دوجانبه که در دستورکار ما نیز هست با همتای روس خودم گفت‌وگو خواهم داشت.

در همین خصوص نیز «محمد جمشیدی» معاون امور سیاسی دفتر رئیس جمهور در توئیتر نوشت: یکی از روسای ارشد اروپای غربی از آیت‌الله رئیسی درخواست کرده بود که برای میانجیگری جنگ در اروپا کمک کند. پس از مجموعه‌ای از رایزنی‌ها، یک ابتکار صلح در کنار یک پیام مهم توسط وزیر خارجه آقای امیرعبداللهیان به مسکو ارسال شد.

 در قضیه اوکراین نیز جمهوری اسلامی ایران بارها بر آمادگی میانجیگری بین روسیه و اوکراین تأکید کرده و در گفت‌وگوی تلفنی امیرعبداللهیان با لاوروف در ۲۹ اردیبهشت ماه نیز وزیر امور خارجه ایران بار دیگر آمادگی ایران را برای میانجیگری بین روسیه و اوکراین اعلام کرد. از سوی دیگر وزیر امور خارجه ایران تاکنون دو بار حامل پیام وزیر خارجه اوکراین برای مقامات روس بوده است. امیرعبداللهیان ۱۸ اردیبهشت ماه در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه لهستان در این باره گفت: مذاکرات سیاسی اوکراین و روسیه باید منجر به توقف هر چه سریع‌تر جنگ و برقراری آتش‌بس در این کشور شود. سه بار با وزیر خارجه اوکراین درباره تحولات این کشور گفت‌وگوی تلفنی داشتم و در دو مرحله در دیدارهایم با آقای لاوروف در حاشیه نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در شهر تونشی چین و در سفرم به مسکو حامل پیام وزیر خارجه اوکراین مبنی بر درخواست آتش بس و آمادگی برای گفت‌وگو و توافق بودم و به تلاش‌های خودمان در این مسیر ادامه می‌دهیم و امیدواریم شاهد صلح، ثبات و امنیت در تمام مناطق جهان باشیم.

در گفت‌وگوی آیت‌الله رئیسی با پوتین در ۱۸ اردیبهشت ماه رئیس جمهور ایران نیز با ابراز امیدواری نسبت به پایان یافتن هر چه سریع‌تر درگیری‌ها در اوکراین، بر اهمیت راه‌حل دیپلماتیک در این رابطه تأکید کرد و اظهار داشت که جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد ظرفیت‌های خود را برای کمک به حل و فصل دیپلماتیک جنگ به کار ببندد.

در سفری هم که لاوروف در اول و دوم تیر ماه به تهران داشت بحث مخالفت ایران با جنگ در اوکراین و آمادگی برای میانجیگری مطرح شد. آنچنان که امیرعبداللهیان در نشست خبری مشترک بار دیگر بر مخالفت ایران با جنگ در اوکراین تأکید کرد و گفت: در موضوع اوکراین همچنان معتقدیم اقدامات آمریکا با کاربست ابزار ناتو از ریشه‌های وضعیت فعلی است، ولی جمهوری اسلامی ایران با رعایت موضع سیاسی مشترک در قبال جنگ و عدم سیاست استاندارد دوگانه، جنگ را در اوکراین راه‌حل نمی‌داند و از گفت‌وگو و مذاکره سیاسی استقبال می‌کند. تاکنون دو بار حامل پیام وزیر خارجه اوکراین برای آقای لاوروف بودم که در هر دو مورد طرف روس آمادگی خودش را برای گفت‌وگو و راهکار دیپلماتیک اعلام کرد و من امیدوارم در بحران اوکراین هر چه سریع‌تر شاهد بازگشت دو طرف به مذاکره و حل و فصل سیاسی این موضوع باشیم.

* ایران در کنار یک طرف علیه طرف دیگر قرار نخواهد گرفت

«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه نیز سوم مرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره موضع ایران در خصوص جنگ اوکراین گفت: موضع ایران در این زمینه کاملا روشن است و توسط مقامات ایران از جمله وزیر خارجه بیان شده است. ایران با هرگونه راهکار نظامی و جنگی درباره هر کشوری در منطقه مخالف است. لازم است اختلافات از طریق سیاسی حل و فصل شود. معتقد به ضرورت ورود به راهکار سیاسی بین روسیه و اوکراین هستیم و هیچ تغییری در موضع عملی و سیاسی ایران اتفاق نیفتاده و در حال مشورت‌های مستمر با طرفین است. راهکار ایران راهکار سیاسی است و ایران در کنار یک طرف علیه طرف دیگر قرار نخواهد گرفت. این نه در موضع رسمی و نه عملی ماست.

 وزارت خارجه روسیه هم در آستانه سفر شب گذشته وزیر خارجه ایران به مسکو اعلام کرد که همکاری‌های دو کشور علی‌رغم اقدامات خصمانه غرب ادامه خواهد یافت. این وزارتخانه با اشاره به افزایش سطح همکاری‌های تهران و مسکو اعلام کرد: «در ژانویه تا ژوئیه جولای ۲۰۲۲، تجارت دوجانبه بین روسیه و ایران به ۲.۷ میلیارد دلار رسید که ۴۲.۷ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.»

در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است که در مذاکرات بر سر توافقنامه جامع تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیشرفت‌هایی حاصل شده است.

* اهداف سفر امیرعبداللهیان از زبان کاظم جلالی

در همین خصوص نیز «کاظم جلالی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو در گفت‌وگویی اظهار داشت: بخشی از موضوعات طبعا مسائل بین‌المللی است که نیازمند این است ما با هم رایزنی داشته باشیم. یک بخش در مورد حوزه اوکراین است که خود آقای وزیر هم اشاره کردند. بخشی از کشورهای اروپایی با توجه به روابط نزدیک جمهوری اسلامی ایران، خواهان این هستند که ایران در این خصوص ایفای نقش کند و البته همان طور که در کلام مقام معظم رهبری در ابتدای این مسئله هم بود این بود که ما اساسا با جنگ و خونریزی خیلی موافق نیستیم و به دنبال این هستیم که کاهش تنش ایجاد شود. اگرچه مقام معظم رهبری در دیداری که با جناب آقای پوتین داشتند، منطق این بحث را هم کاملا به شکل شفاف بیان کردند.

وی افزود: در مسائل منطقه‌ای، مباحث افغانستان و سوریه و مسائل مربوط به غرب آسیا است که نیازمند این است با توجه به ایفای نقش ایران و روسیه به خصوص در مبارزه با تروریسم با هم گفت‌وگوهایی داشته باشیم. در مسائل دوجانبه ارتباطات ما بسیار وسیع است و در بحث تجارت با افزایش تجارت با روسیه مواجه هستیم. از طرف دیگر ما به دنبال تحقق کریدور شمال و جنوب هستیم که در این خصوص گفت‌وگوهای بسیار زیادی بین مسؤولان دو کشور انجام شده و در آینده نزدیک نمایندگان روسای جمهور سه کشور ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو جمع می‌شوند تا ریل باقیمانده از کریدور شمال که رشت آستارا باشد را به تصمیم برسند و عملیات اجرایی آن را انجام دهند. در کنار آن بحث قرارداد ۲۵ ساله با روسیه را داریم که پیش نویس را به طرف روس ارائه کردیم و روسیه نظرات خود را به ما اعلام کرد و در ایران در حال بررسی است و امیدواریم در آینده نزدیک این موافقتنامه را امضا کنیم. این موافقتنامه است و هیچ چیز سری در آن وجود ندارد و در مجلس مورد بررسی قرار می‌گیرد. در حوزه‌های پولی - بانکی، لجستیک و همکاری دریایی و دریای خزر موضوعات زیادی داریم که حضور وزیر خارجه می‌تواند کمک جدی کند که مسائل با تفاهم بین دو کشور به سمت گسترش هر چه بیشتر روابط پیش برد.

سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه سه‌شنبه اول شهریور ماه در نشستی خبری با اشاره به سفر امیرعبداللهیان و با بیان این‌که «نتایج نشست تهران و توافقات مسیر آستانه (درباره سوریه) در حال اجراست»، درباره مذاکرات احیای برجام نیز گفت: موضع ایالات متحده هنوز مشخص نیست. ایران پاسخ خود را داده  و اکنون توپ در زمین آمریکاست. وی همچنین تاکید کرد که نسخه آخر پیشنهادها برای احیای برجام مورد تایید مسکو است.

گفتنی است ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه هم برای پنجمین بار در طول دوران ریاستش بر کرملین و برای بار نخست در دولت سیزدهم ۲۸ تیر ماه به تهران آمد و ضمن رایزنی با آیت‌الله رئیسی، در هفتمین نشست سران روند آستانه شرکت کرد. وی همچنین با رهبر معظم انقلاب دیدار و گفت‌وگو کرد.

در دی ماه سالی که گذشت، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در پاسخ به دعوت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه به مسکو سفر کرد. سفری که ۲۹ دی ماه آغاز و دو روز به طول انجامید. رئیسی در این سفر ضمن دیدار با پوتین که بیش از سه ساعت به طول انجامید، در نشستی با فعالان اقتصادی روسیه شرکت و در دومای روسیه نیز حضور یافت و سخنرانی کرد. رئیسی در دیدار با پوتین گفت که ایران هیچ محدودیتی برای گسترش روابط با روسیه ندارد و پوتین هم از آیت‌الله رئیسی خواست که سلام و آرزوی سلامتی برای رهبر معظم انقلاب را از طرف وی به ایشان منتقل کند و افزود که دستورکار وسیعی پیش روی دو کشور قرار دارد.